همانطور که بارها اعلام شده و آمارهای بانک مرکزی نیز بر آن صحه می گذارد دولت بیش از 90 هزار میلیارد تومان به بانکها بدهکار است، رقم بزرگی که همواره از دغدغه های نظام بانکی بوده و از رییس کل بانک مرکزی گرفته تا مدیران عامل بانکها با گله نسبت به این موضوع بر تادیه سریعتر این طلب تاکید داشته اند.

در حالی به زودی کاهش نرخ سود بانکی به ویژه سود تسهیلات در شورای پول و اعتبار با محوریت افزایش توان واحدهای تولیدی برای دریافت تسهیلات و متناسب سازی این سود با بازده فعالیت های اقتصادی مورد بررسی و تصویب قرار خواهد گرفت که کارشناسان و حتی مدیران ارشد اقتصادی دولت نیز بر این باورند که مشکل تسهیلات دهی بانکها به واحدهای تولیدی فقط با کاهش نرخ سود حل نمی شود و تنها راه چاره نیست؛ چراکه این موضوع با وجود مسایل دیگر نمی‌تواند نقش چندانی در افزایش قدرت وام دهی بانک‌ها داشته باشد. این در حالی است که بررسی تنها برخی از اعداد و ارقام پیرامون نظام بانکی به وضوح این مساله را تایید می کند.

بانک‌ها در حال حاضر بین 90 تا 100 هزار میلیارد تومان معوقه داشته و بدهکاران بانکی برای برگرداندن طلب خود اقدام جدی نکرده اند به گونه ای که نه تنها آمار معوقات بانکی حداقل در یکی دو سال گذشته کاهش نداشته بلکه گاها روند صعودی را طی کرده است. مبلغ قابل توجهی که می‌تواند نقش تاثیرگذاری در تامین منابع بانکها برای تسهیلات دهی ایفا کند.

اما در شرایطی بدهکاران بانکی در رده قفل‌کنندگان تسهیلات بانکی قرار دارند که به اذعان مدیران دولتی و همانطورکه ترازنامه بانکها نشان می دهد دولت بزرگترین بدهکار بانکی است؛ بدهی بیش از 90 هزار میلیارد تومانی که رییس کل بانک مرکزی در هر شرایطی گله مندانه نسبت به این موضوع خواستار ایجاد راهکاری برای بازگشت آن به چرخه نظام بانکی و باز شدن دست بانکها در تسهیلات دهی شده است. موضوعی که در سال گذشته سیف رسما در حضور رییس جمهور درخواست تسویه آن را مطرح کرد، ولی تاکنون تغییری در میزان این بدهی ایجاد نشده است.

این در حالی است که وزیر اقتصاد در آخرین اظهاراتش با وجود تاکید بر اهمیت کاهش نرخ سود تسهیلات پای بدهی 90 هزار میلیارد تومانی دولت به بانکها را نیز به میان آورده و به صراحت گفته که اگر دولت این بدهی را پرداخت نکند بانکها توان پرداخت تسهیلات به مردم را ندارند و دیگر فضایی برای فعالیت بخش خصوصی باقی نمی‌ماند.

در عین حال در کنار تمامی انتقاداتی که نسبت به عدم همکاری سیستم بانکی با بخش های تولیدی و پرداخت تسهیلات به آنها و سودهای کلان دریافتی مطرح و بخشی از آنها نیز غیر قابل انکار است باید یادآور شد که به هر حال بخش عظیمی از منابع بانکها از دسترس آنها خارج شده و توان هزینه آن را ندارند.

بدهی 90 هزار میلیارد تومانی دولت به بانکها و معوقات بیش از 90 هزار میلیارد تومانی در مجموع حدود 180 هزار میلیارد تومان از قدرت تسهیلات دهی بانکها را می کاهد که البته اگر به آن حدود 80 هزار میلیارد تومان سپرده قانونی بانکها نزد بانک مرکزی اضافه شود آمار بالاتر رفته و نشان می دهد که بانکها حداقل باید روی 260 هزار میلیارد تومان از منابع خود خط قرمز کشیده و نسبت به دریافت آن امید چندانی حداقل در آینده نزدیک نداشته باشند.260 هزار میلیارد تومانی که با احتساب سایر منابع راکد مانده آنها می تواند بیش از این ارقام باشد معادل 76 درصد مجموع 340 هزار میلیارد تومان تسهیلاتی که بانکها در طول سال گذشته پرداخته اند را تشکیل می دهد.

بنابراین به نظر می‌رسد کاهش نرخ سود تسهیلات هر آنقدر که می‌تواند قدرت تسهیلات‌گیری تولیدکنندگان را افزایش دهد در افزایش توان تسهیلات دهی بانک‌ها کارساز نیست و حتی اگر مشکل تولیدکنندگان از نظر بازپرداخت ساماندهی شود، در سویی دیگر با توجه به مبالغ خارج از دسترس بانک‌ها و منابع محدود فعلی سرمایه چندانی برای واگذاری وجود ندارد موضوعی که جدیت بیشتر دولت برای برگرداندن بدهی خود به بانک‌ها و همچنین شبکه بانکی برای پس گیری طلب خود از بدهکاران بانکی را مورد تاکید قرار می دهد، هر چند که اعلام طیب نیا مبنی بر پیگیری برای تسویه بدهی دولت به بانکها امید برای بازگشت منابع بیشتر به حساب بانک‌ها را تقویت می کند.