صنعت فولاد را می‌توان یکی از اصلی‌ترین صنایع در ایجاد آلودگی محیط زیست دانست، به همین دلیل کشورهای اروپایی به‌دنبال فناوری‌های جدید برای کاهش آلودگی‌ها هستند. همچنین در چین نیز دولت واحدهای تولیدی فولاد را که آلودگی زیادی تولید می‌کنند تعطیل کرده و به برخی دیگر مهلت به‌روزرسانی فناوری‌هایشان را داده است. البته در این میان ژاپن را می‌توان یکی از کشورهای موفق در زمینه کنترل آلودگی‌های ناشی از تولید فولاد دانست.

تامین انرژی در شرکت پوسکو با استفاده از آلاینده‌ها

در همین زمینه کارشناس فولاد درباره تولید آلودگی زیست‌محیطی در صنعت فولاد اظهار کرد: تمام آلودگی‌های تولیدشده در صنعت فولاد به فناوری‌های استفاده‌شده در این صنعت بازمی‌گردد. اما میزان آلودگی ایجادشده هر فناوری متفاوت است، درواقع هر فناوری میزان آلودگی مشخصی را تولید می‌کند.

نصیرالدین ضوئی گفت: به‌طور کلی صنعت فولاد بدون آلودگی در دنیا وجود ندارد و امروزه یکی از مواردی که موجب رقابت واحدهای تولیدی فولاد شده، کاهش تولید آلودگی در فرآیندهای تولید است. ایجاد آلاینده‌های زیست‌محیطی با شروع فرآیند تولید فولاد آغاز می‌شود و شامل آلاینده‌های گازی و پسماندهای مایع است.

وی ادامه داد: تولید آلودگی محیط زیستی در روش‌های کوره‌بلند و قوس الکتریکی متفاوت است، درواقع هرکدام آلاینده‌های متفاوتی ایجاد می‌کنند، اما به‌طور کلی گازهای حاصل از استفاده این روش‌ها بیشترین میزان آلودگی را دارند. ضوئی افزود: درحال‌حاضر گازهای خروجی یکی از اصلی‌ترین آلودگی‌های ناشی از تولید فولاد به‌شمار می‌آیند. در کوره‌های قوس الکتریکی گازهای خروجی حاوی مقدار زیادی مونوکسید کربن و ذرات معلق هستند که منجر به آلودگی زیست‌محیطی می‌شود. به گفته این کارشناس فولاد، روش‌های جلوگیری از آلودگی‌های زیست‌محیطی بیشتر روش‌های فیلتراسیون و جذب هستند. گازهای تولیدی در روش قوس الکتریکی شامل هیدروژن، نیتروژن، مونوکسید کربن، دی‌اکسید کربن، آرگون و گازهای ناشی از اکسید فلزات می‌شود که ورود آنها به محیط باعث ایجاد آلودگی محیط‌زیستی شده و روی سلامتی انسان و اکوسیستم اثرات مخربی را دارد. به همین دلیل پیشنهاد می‌شود کارخانجات تولید فولاد در کنار دریا و مناطق دور از سکونت انسان‌ها ساخته شوند.

ضوئی تصریح کرد: یکی از راهکارهای مناسب برای کاهش میزان آلودگی استفاده از فناوری‌های جدید، جذب و فیلترکردن گازهای تولیدشده در فرآیند تولید فولاد و بازیافت آن در چرخه انرژی است، زیرا صنعت فولاد نیازمند انرژی است که می‌توان بخشی از این انرژی را با استفاده از گازهای تولیدشده تامین کرد. شرکت‌های پیش‌رو در صنعت فولاد مانند شرکت پوسکو بخشی از انرژی خود را از این روش تامین می‌کند. وی ادامه داد: روش تولید در کوره‌های بلند استفاده از روش آگلومراسیون است که مونوکسید کربن ایجادشده حاصل این روش است، چراکه در فرآیند تولید به دلیل اکسیداسیون انجام‌شده، گازهایی تولید می‌شود که منجر به آلودگی می‌شود. بیشترین این گازها از اکسیداسیون کاتالیست‌ها ایجاد می‌شود.

ضوئی درباره روش‌های کاهش آلودگی در کشورهای مختلف جهان، اظهار کرد: درحال‌حاضر در کشور چین بسیاری از فولادسازان به‌دلیل تولید آلودگی مجبور به تعطیلی واحد خود هستند، زیرا از روش‌های کاهش آلودگی استفاده نمی‌کنند. تعدادی دیگر از واحدهای تولید فولاد در این کشور نیز برای به‌روزرسانی فناوری‌های خود از دولت مهلت گرفته‌اند. به گفته وی، در دنیا کشورهای پیشرفته برای تولید فولاد از فناوری‌های دوستدار محیط‌زیست استفاده می‌کنند که پوسکو نمونه بارز از واحدهایی است که از فناوری‌های دوستدار محیط زیست استفاده می‌کند. به‌طور کلی این فناوری‌ها نقش مهمی در کاهش آلودگی ایفا می‌کنند و می‌توان با استفاده از آنها با تغییر مواد اولیه میزان آلودگی را کاهش داد. وی درباره پسماندهای موجود در تولید فولاد نیز اظهار کرد: در فرآیند تولید پسماندهایی ایجاد می‌شوند که می‌تواند در آلودگی زیست‌محیطی نقش‌آفرینی کند. ضوئی اضافه کرد: به‌طور کلی ژاپن و کره از فناوری‌های بهتری برای کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی در فرآیند تولید فولاد استفاده می‌کنند. درواقع می‌توان این کشورها را جزو کشورهایی دانست که فعالیت بیشتری در زمینه کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی دارند و ما نیز می‌توانیم از این فناوری‌ها در صنعت فولاد استفاده کنیم.

موفقیت نیپون استیل ژاپن

مدیرعامل فولاد جنوب نیز در گفت‌وگو با صمت درباره موفقیت ژاپن در زمینه کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از تولید فولاد، اظهار کرد: شرکت نیپون استیل در کشور ژاپن یکی از شرکت‌های موفق در زمینه کاهش آلودگی ناشی از تولید فولاد است، به‌طوری که توانست ۱۰۰درصد آلودگی منتشرشده را کنترل کند. این کشور براساس آخرین بازبینی سازمان توسعه صنعتی ملل متحد موفق به کنترل ۱۰۰درصدی آلایندگی‌های هوایی، آبی و زمینی شده است. احمد دنیانور در ادامه بیان کرد: ژاپن فناوری کنترل آلودگی را بومی کرده و با استفاده از فناوری نانو توانسته فیلترینگ خاصی را تولید کند که در جذب آلودگی‌های هوایی بسیار موثر است. از سویی دیگر با استفاده از حرارت حاصل انرژی برق مورد نیاز برای تصفیه آب دریا را تامین می‌کند.

درنهایت نیز بازیافت زباله‌ها را از طریق روش‌های نانو انجام داده و به کودهای آلی و مواد معدنی تبدیل می‌کنند. وی ادامه داد: شرکت کوبه استیل ژاپن نیز در این زمینه عملکرد خوبی داشته اما نه به میزان ۱۰۰درصدی بلکه موفقیت آن ۹۸/۲درصد است. نزدیک بودن به دریا از دلایلی است که درصد کنترل آلودگی‌های تولیدی این شرکت را کاهش داده است. دنیانور درباره استفاده ایران از فناوری‌های ژاپنی برای کنترل آلودگی زیست‌محیطی تولید فولاد، اظهار کرد: ما می‌توانیم از این فناوری‌ها برای کنترل آلودگی‌های ناشی از تولید فولاد استفاده کنیم اما بهتر است به جای واردات فناوری در زمینه واردات دانش فنی اقدامات لازم را انجام دهیم. درحال‌حاضر واحدهای تولیدی فولاد در کشور به میزان ۷۰درصد در زمینه کنترل آلودگی عملکرد موفقی داشته‌اند.