خواص فیزیکی، شیمیایی، ترکیبات و آلیاژهای متنوع این فلزات باعث شده تا در فهرست فلزات پر مصرف قرار گیرند به طوری که از لحاظ مصرف بعد از آلومینیوم و مس در رتبه سوم فلزات غیرآهنی قرار دارند. مصارف عمده فلز روی در تولید ورق گالوانیزه و تولید آلیاژ برنج است و نزدیک به دو سوم مصرف فلز سرب در تولید باتری است که شامل باتری‌های صنعتی برای نگهداری الکتریسیته و صنعت خودرو است. بازار روی متاثر از بازار ورق‌های گالوانیزه است بازاری که در شرایط نامساعدی به سر می‌برد، بازار سرب متاثر از بازار خودرو است و امیدهایی در آن به علت رشد تولید خودرو در آمریکا پدیدار شده است. اما قیمت این فلزات ناشی از عرضه و تقاضا و عوامل موثر بر آنها است.

شاید یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های فعالان بازار سرب و روی، مازاد عرضه‌ای بود که تا اواسط سال ۲۰۱۳میلادی گریبان‌گیر این فلز شده بود. از سال ۲۰۰۸ و با بحران مالی، بازار جهانی فلزات پایه از جمله سرب و روی، همواره با رکودهای عجیب مازاد عرضه در بازار مواجه شده بود و البته پیش از آن این ارقام مازاد را کسی نمی‌توانست پیش‌بینی کند. میزان ذخایر روی در بازار لندن در ماه آوریل سال ۲۰۱۳میلادی به اوج خود رسید، اما تا پایان سال، ۲۰درصد کاهش یافت و این روند نزولی همچنان ادامه داشته است و طبق آمارها هم‌اکنون این ذخایر در پایین‌ترین سطح خود در ۳ سال اخیر قرار دارد که انتظار می‌رود این روند نزولی همچنان ادامه داشته باشد چراکه در چند سال اخیر و به‌ویژه پس از عبور از بحران مالی جهانی، اقتصادهای جهان کم‌کم رو به بهبود گذاشته‌اند و سرعت مصرف روی در چین، ناحیه یورو و آمریکا افزایش یافت. این روند منجر به پیشی گرفتن تقاضا برعرضه شده است. روند مشابهی برای سرب نیز در چند سال اخیر وجود داشته است.

تحلیلگران و فعالان بازار سرب و روی پیش‌بینی کردند که بازار روی از حالت مازاد به کمبود تغییر شکل خواهد داد که این پیش‌بینی در سال 2014 وسال جاری در حال رخ دادن است که انتظار می‌رود قیمت روی سال جاری افزایش یابد و دلیل آن خالی‌شدن عرضه از سوی بزرگ‌ترین عرضه‌کنندگان در بازار است. تاخیری که از دیدگاه سیستم‌های دینامیکی همیشه در عرضه و تقاضا وجود دارد، این بار پیش‌بینی تقاضای کاهشی از طرف عرضه‌کنندگان با تاخیر صورت گرفته و عرضه‌کنندگان بیش از آنچه لازم بود از تولید خود کاسته‌اند که موجب شده تقاضا در سال پیش رو اندکی از عرضه بیشتر شود. روندی که احتمالا ناپایدار است و این پیشی گرفتن تقاضا بر عرضه با سرعتی ملایم باافزایش عرضه از سوی فروشندگان جایگزین خواهد شد و این روند افزایش قیمت در سال 2016 و بعد ازآن را با چالش مواجه خواهد کرد و ممکن است روند افزایشی قیمت ادامه پیدا نکند، اتفاق تاثیرگذاری که در بازار روی رخ خواهد داد و می تواند روی میزان عرضه این فلز تاثیرگذار باشد پایان تولید معدنcentury استرالیا با ظرفیت تولید 500هزارتن درسال، در اواخر سال2015 است درصورتی‌که اقداماتی برای جایگزینی کاهش عرضه از این محل صورت نگیرد، این عامل می تواند روند افزایشی قیمت روی را ادامه دهد. البته گزارش‌های جسته و گریخته‌ای مبنی بر تلاش برای جایگزینی معادن کوچک برای پوشش خلا عرضه این معدن شنیده می‌شود.

حسام‌الدین جعفری
کارشناس بازار سرمایه