داستان قیمت خوراک گاز پتروشیمی‌ها بالاخره به نفع موافقان کاهش قیمت آن به پایان رسید. هر چند مجلس نرخ 13 سنتی خوراک را برای بودجه امسال تصویب کرده بود. اما رئیس سازمان بورس با حضور خود در تلویزیون از کاهش قیمت خوراک از 13 سنت به 7 سنت خبر داد. پیش از این مجلس در بهمن ماه سال گذشته با حمایت زنگنه، وزیر نفت، طیب‌نیا وزیر اقتصاد و نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نرخ 13 سنتی را تصویب کرد. اما با پیگیری‌های صنایع پتروشیمی و بعضی نماینده‌های مجلس و با حمایت نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت، نرخ دوباره دست‌کاری شده و به 7 سنت کاهش خواهد یافت. موافقان از رونق احتمالی بورس بعد از این تصمیم و بازار خوب پتروشیمی‌ها می‌گویند و مخالفان، قیمت پایین خوراک را مقدمه رانت جویی بعضی از سهام داران دولتی این شرکت‌ها مانند صندوق‌های بازنشستگی وزارت خانه‌های مختلف می‌دانند.

قیمت‌های گذشته لغو می‌شوند

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از منتفی شدن عطف به ماسبق قیمت خوراک پتروشیمی‌ها برای سال‌های 1391 و 1392 خبر داد. محمد فطانت با بیان آنکه مجلس قیمت خوراک گاز طبیعی پتروشیمی را برای سال 1393 معادل 13 سنت درنظر گرفته بود، اضافه می‌کند که براساس تصمیمات و ابلاغیه‌های قبلی اعلامی به شرکت‌های پتروشیمی نرخ‌های مزبور به سال‌های 1391 و 1392 تسری یافته بود. او می‌گوید: «این امر تهدید، ابهام و فشاری را برای شرکت‌های پتروشیمی دربرداشت اما با توافقات و مصوباتی که در حال نهایی شدن است، قرار شد قیمت خوراک گاز طبیعی پتروشیمی‌ها برای سال‌های 1391 و 1392 بر اساس قیمت‌گذاری قدیم که 7 سنت بود صورت گیرد و قیمت گذاری گاز طبیعی در سال‌های یادشده تغییری نداشته باشد.» رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه می‌دهد که گزارش حسابرسی برخی از شرکت‌های پتروشیمی به‌دلیل عطف به ماسبق شدن قیمت خوراک گاز مشروط شده بود که آثار مالی آن می‌توانست قابل توجه باشد اما این مشکل با پیگیری‌های لازم برطرف شد.

زنگنه مخالف؛ نعمت‌زاده موافق

داستان کاهش قیمت خوراک گاز پتروشیمی‌ها سر درازی دارد. مخالف بزرگ کاهش قیمت خوراک، شخص وزیر نفت و پیگیری‌کننده اصلی، وزیر صنعت است. وزیر نفت اعتقاد دارد برای حرکت در مسیر سودآوری ناشی از تولید و نه ناشی از رانت، نباید قیمت خوراک گاز پتروشیمی‌ها را کاهش داد. ولی وزیر صنعت، دیدگاه کاملا متفاوتی دارد و معتقد به عرضه خوراک گاز ارزان به پتروشیمی‌هاست.

دلیل کاهش قیمت خوراک از نگاه موافقان

البته وزیر نفت خیلی هم مخالف کاهش قیمت‌ها نیست. یک منبع آگاه به خبرنگار آرمان می‌گوید: «نظر آقای زنگنه به منعطف شدن قیمت‌گذاری خوراک است. به اعتقاد وزیر نفت باید قیمت‌گذاری خوراک ماهانه و بر اساس قیمت نفت و قیمت محصولات پتروشیمی صورت بگیرد». این منبع آگاه اضافه می‌کند که کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی و کاهش قیمت محصولات پتروشیمی باعث شده تا این شرکت‌ها با کاهش درآمد مواجه شوند. بنابراین وقتی آنها محصولات خود را با نزدیک 40 درصد کاهش قیمت نسبت به آذرماه سال گذشته می‌فروشند، منطقی نیست که لااقل قیمت مواد اولیه مانند خوراک گاز آنها مانند گذشته باشد.

مجلس؛ مخالف کاهش قیمت خوراک

زمستان سال 92، تعیین نرخ خوراک گاز پتروشیمی‌ها به این دلیل که منافع برخی افراد و برخی نهادهای خصولتی را که سهامدار پتروشیمی‌های بالادستی گازی بودند را تهدید و تبدیل به یکی از مهم‌ترین و پرحاشیه‌ترین بحث‌های مجلس در تصویب قانون بودجه سال 93 شد. آن زمان بعضی از سایت‌ها نوشتند که برخی از مسئولان در این شرکت‌ها منافعی دارند و این مساله باعث شده تا پیگیر ارزان شدن خوراک‌ها باشند. نهایتاً پس از کش‌وقوس‌هایی، مجلس در اواخر بهمن سال 93 تصویب کرد که قیمت خوراک گاز از 3 سنت به 13 سنت به‌ازای هر متر مکعب افزایش پیدا کند.

نامه توکلی در بهمن ماه 93 در مخالفت با کاهش قیمت خوراک

چند روز بعد از تصویب این بند قانونی، احمد توکلی، نماینده مردم تهران در مجلس و یکی از حامیان اصلی افزایش قیمت خوراک گاز پتروشیمی‌ها با انتشار گزارشی گفت: «در ماجرای اخیر، آقای مهندس زنگنه به جد پشتیبان قیمت 15 سنت بود و حتی 18 سنت را نیز معقول خوانده بود. آقای نوبخت و طیب نیا نیز با استدلال رعایت تدریج و احتیاط، بر قیمت 8 تا 10 اصرار داشتند.» نماینده مردم تهران در گزارش خود ادامه داد: «سهامداران در دولت نفوذ دارند و نخواهند گذاشت فرمول درست اجرا شود.»

وزیر نفت؛ موافق قیمت‌های بیشتر از 15 سنت

بیژن زنگنه، وزیر نفت به دفعات و البته عموماً به صورت غیررسانه ای دیدگاه خود را در رابطه با ضرورت قطع رانت خوراک گاز ارزان برای واحدهای پتروشیمی را اعلام کرده است. به عنوان نمونه می‌توان به سخنان وزیر نفت در مراسم افتتاحیه نهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران پلاست در مهرماه 93 اشاره کرد.

نعمت‌زاده موافق همیشگی حداقل قیمت خوراک

اما نعمت‌زاده در یک سال و هشت ماه وزارت خود مرتبا حمایت خود را از کاهش قیمت خوراک اعلام کرده است. نعمت‌زاده که خود در دولت دهم مدتی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی و چندی بعد از مجموعه آن دولت کناره‌گیری کرد و تحمل نشد اواخر شهریور 89 در مصاحبه با یکی از خبرگزاری‌ها درباره این موضوع گفت: «پیشنهاد می‌کنم وزارت نفت یا دولت، میزان درصد قیمت خوراک صنایع پتروشیمی را به نحوی برای مصرف 10 سال بهره‌برداری تعیین کنند که قیمت هر متر مکعب گاز از پنج سنت تجاوز نکند». حالا جالب اینجاست که بدانیم یکی از مسئولین ارشد انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی به‌عنوان مهم‌ترین مدافع قیمت پایین خوراک پتروشیمی‌های گازی هم یکی از مشاورین وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت یازدهم است.

پتروشیمی‌ها؛ خوشحال از کاهش قیمت خوراک

مجموعه‌های پتروشیمی اطلاعات سال مالی 91 و 92 خود را بر اساس نرخ خوراک هشت سنتی ارائه کرده اند و تنها عطف به ماسبق نرخ خوراک منتفی شده است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار طی برنامه خبری دو شب پیش خود در صداوسیما از تغییر نرخ خوراک واحدهای پتروشیمی از 13 سنت به 8 سنت برای سال‌های مالی 91 و 92 خبر داد حال این سوال مطرح است که اعمال نرخ خوراک هشت سنتی در صورت‌های مالی سال 91 و 92 مجموعه‌های پتروشیمی چه تأثیری بر وضعیت سودآوری آنها در پی خواهد داشت؟ در همین ارتباط، مدیرمالی شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان در گفت وگو با بورس نیوز عنوان می‌کند که مجموعه‌های پتروشیمی اطلاعات سال مالی 91 و 92 خود را بر اساس نرخ خوراک هشت سنتی ارائه کرده‌اند و تنها عطف به ماسبق نرخ خوراک منتفی شده است. از این رو می‌توان گفت اعمال تغییر نرخ خوراک از 13 به 8 سنت در صورت‌های مالی مجموعه‌های پتروشیمی طی عملکرد سال‌های 91 و 92 تأثیری در پی نخواهد داشت و فقط وضعیت سودآوری واحدهای پتروشیمی را دستخوش تغییر می‌کند که از این بابت ذخیره‌ای در حساب‌ها و صورت‌های مالی خود در نظر گرفته اند که بر اساس اطلاعات موجود تقریباً هیچ واحد پتروشیمی ذخیره درنظر نگرفته است.

اعتراضات به ابلاغ اعمال نرخ 13 سنتی خوراک

به گفته نبی‌زاده طی ماه‌های اخیر نامه‌ای مبنی بر اعمال نرخ خوراک 13 سنتی در هشت ماه از عملکرد سال‌های 91 و 92 واحدهای پتروشیمی ابلاغ شده بود که این امر با اعتراض‌های مدیران مجموعه و مسئولان مربوط مواجه شد. مدیر مالی نفت و گار پارسیان ادامه می‌دهد که در پی آن با پیگیری‌های انجام شده نرخ مذکور به 8 سنت تغییر یافت. او نتیجه می‌گیرد که بر این اساس تغییرات اعلام شده هیچ اثری بر وضعیت سودآوری مجموعه‌های پتروشیمی و هلدینگ‌های گروه بر جای نمی‌گذارد.

قیمت 13 سنتی گاز مصرفی در سال 93

نبی‌زاده همچنین درخصوص تعیین نرخ خوراک برای سال مالی 93 و نیز سال‌های آتی می‌گوید: «قیمت گاز طبیعی مصرفی برای سال 93 در محدوده 13 سنت اعمال شده و بر اساس مصوبه مجلس برای سال 94 به بعد نیز فرمولی ارائه شده که بر اساس ضریب میانگین وزنی مصارف گاز خانوارها، صنایع و صادراتی تعیین خواهد شد». او اضافه می‌کند که البته این امر باید از سوی وزارت نفت تعیین و نهایی شود که تاکنون این امر انجام نشده است.

خوش‌بینی به نرخ 7 سنتی خوراک

مدیر مالی «پارسان» تاکید می‌کند که طبق محاسبات انجام شده از سوی کارشناسان این مجموعه و بر اساس فرمول مصوب مجلس انتظار می‌رود تا نرخ خوراک 7 یا 8 سنتی تعیین شود. که تحقق این امر می‌تواند موجب بهبود در وضعیت سودآوری شرکت‌هایی شود که نرخ خوراک بودجه سال مالی جاری خود را 13 سنت لحاظ کرده‌اند.

رفع شدن یک ابهام قدیمی و اثر مثبت بر بورس

دبیر انجمن پتروشیمی نتیجه می‌گیرد که از این پس شرکت‌های پتروشیمی که از خوراک مایع استفاده می‌کنند، به ثبات خواهند رسید و با این اتفاق، ابهام بزرگ و طولانی مدتی مربوط به نرخ خوراک پتروشیمی که از دی 92 در بورس سایه افکنده بود، به پایان می‌رسد و سهامداران با شفافیت و آرامش تصمیم‌گیری خواهندکرد. احمد مهدوی پیش‌بینی می‌کند با رفع ابهام از صنعت پتروشیمی که 20 تا 25 درصد ارزش روز بازار سهام ایران را در اختیار دارد، جو روانی مثبتی بر بورس حاکم می‌شود.

پیگیری‌های دائمی شدن نرخ خوراک به کجا رسید

مهدوی در واکنش به این سئوال که آیین نامه مربوط به قانون دائمی شدن نرخ قیمت خوراک در چه مرحله ایی قرار دارد؟ به بورس پرس توضیح می‌دهد که پیش نویس این آیین نامه در ستاد تنظیم مقررات در حال نهایی شدن است و با نظر مساعد دو وزارت خانه اقتصاد و صنعت همراه شده و باید توسط وزارت نفت هم تائید شود. براساس این گزارش، یک مقام مسئول هم دررابطه با آخرین وضعیت آیین نامه فوق عنوان می‌کند که براساس قانون جدید، میانگین وزنی قیمت خوراک پتروشیمی 7 تا 8 سنت محاسبه شده و با موافقت دو وزارتخانه روبه‌رو شده است.