افزایش میزان وام‌های خرد در حالی به زودی رقم می خورد که بانک مرکزی نحوه دریافت وثایق را بر عهده بانک‌ها گذاشته، این در حالی است که در سال‌های گذشته بانک مرکزی برای نحوه دریافت وثایق تسهیلات خرد بانکی، مصوباتی را به بانک‌ها ابلاغ کرده بود.

این اقدام بانک مرکزی در ابلاغ نحوه دریافت وثایق به دلیل اعترضات مشتریان خرد بانکی و ناهمخوانی وثایق با میزان وام دریافتی صورت گرفته بود اما حال قرار است با عملیاتی شدن وام‌های جدید خرد که مبالغ آن افزایش یافته است، بانک‌ها در دریافت وثایق آزاد گذاشته شوند.

این موضوع نگرانی را در مشتریان و متقاضیان وام‌های بانکی به ویژه تسهیلات خرد افزایش می دهد، کما اینکه پیش از این هم با وجود مصوبات بانک مرکزی بانک‌ها بدون توجه به این مصوبات، نحوه دریافت وثایق را تعیین می کردند.

وثایق با مبلغ وام همخوانی ندارد

بسیاری از مشتریان خرد هستند که تا مرحله اخذ وام پیش رفته اند و مرحله تائید پرداخت وام را سپری کرده اند و حتی در برخی موارد سپرده گذاری‌هایی را برای دریافت وام انجام داده اند، اما در مرحله ارائه وثیقه به بانک به مشکل برخورد کرده اند و دریافت وام آنها به بن بست خورده و متوقف شده است.

مدیران بانک‌ها در دریافت چنین وثایق سنگینی مطرح می کنند که مطالبات معوق باعث شده است که بانکی ها در دریافت وثیقه ها احتیاط به خرج دهند اما مسئولان بانک مرکزی مطرح می کنند که میزان معوقات بانکی در بخش وام‌های خرد بسیار کم است.

در بخش وام جعاله مسکن که به تازگی به ۱۰ میلیون تومان در بانکها افزایش یافته است، در اکثر موارد وثیقه ملکی از سوی بانکی ها دریافت می شود و این وثیقه با میزان وام همخوانی ندارد و به دلیل وضعیت فعلی مسکن، قیمت این وثایق چندین برابر وام دریافتی جعاله است.

وثایقی که بانک‌ها می‌خواهند

در سایر وام‌ها نیز چنین است. گرچه در وام خودرو، در اکثر موارد این خودرو است که به عنوان وثیقه در رهن بانک خواهد ماند اما ارائه دو ضامن معتبر بانکی، با ارائه فیش حقوق ضامن، گواهی اشتغال به کار و کسر از حقوق مشتری بانکی و ضامن وی، ارائه چک، سفته، سند، ارائه سند ملکی و خودرو، سپرده گذاری در حساب بانکی و غیره از مواردی است که به عنوان وثیقه از سوی بانک‌ها اخذ می شود و مشتریان را ناراضی می کند.

این وثایق در حالی اخذ می شود که به تازگی و با افزایش وام خودرو به ۱۵ میلیون تومان، سقف پرداختی تسهیلات خرد به ۱۵ میلیون تومان افزایش یافته است. براساس آخرین مصوبه شورای پول و اعتبار مبلغ افزایش وام های خرد در بخش‌های مختلف چنین است:

خرید کالاها و خدمات ضروری از قبیل کالاهای مصرفی بادوام نو و دست اول از محل تولیدات داخلی و هزینه تحصیل، ودیعه مسکن و سایر نیازهای ضروری مشابه حداکثر تا مبلغ ‌۸۰ میلیون ریال.

تسهیلات جعاله تعمیر مسکن حداکثر تا مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال.

تسهیلات خرید خودرو سواری (تولید داخل) معادل ۶۰ درصد بهای خودرو و حداکثر به میزان ۱۵۰ میلیون ریال. تسهیلات کارت اعتباری بر پایه عقد مرابحه حداکثر تا مبلغ ۵۰ میلیون ریال.

تسهیلات خرید خودرو بابت جایگزینی خودروهای فرسوده شخصی از محل تولید داخلی معادل ۸۰ درصد بهای خودرو و حداکثر به مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال.

علی اصغر میرمحمد صادقی مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی در این زمینه با تاکید بر اینکه اخذ وثایق تسهیلات خرد در اختیار بانک‌ها است، گفت: البته در سال های گذشته مصوباتی داشته ایم که براساس آن تسهیلات ۱۰ میلیون تومانی با یک ضامن پراخت می شد، اما هم اکنون با افزایش سقف تسهیلات خرد بانک مرکزی توصیه می کند که بانک ها در گرفتن وثایق دقت داشته باشند البته امیدواریم پرداخت تسهیلات راحت تر صورت گیرد.

وی در پاسخ به پرسشی درخصوص اینکه با افزایش سقف تسهیلات خودرو و تسهیلات خرد تعداد متقاضیان افزایش خواهد یافت و آیا بانک ها امکان پاسخگویی به این تقاضا را دارند، تصریح کرد: با افزایش سقف تسهیلات خودرو میزان متقاضیان افزایش می یابد اما پیش بینی هایی شده تا بانک ها عملکرد بهتری در این زمینه در سال جاری داشته باشند، هرچند قرار است نسبت منابع به تسهیلات خرد را در سال جاری افزایش دهند.

مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی درباره میزان مطالبات معوق تسهیلات خرد، گفت: میزان مطالبات در این بخش بسیار کم است و افرادی که تسهیلات خرد دریافت می کنند اقساط آن را پرداخت می کنند، بنابراین با افزایش سقف تسهیلات خودرو میزان تسهیلات معوق افزایش نمی یابد.

مشتریان بانک‌ها چه می گویند؟

گزارش میدانی از سطح شعب بانک‌ها حاکی از این است که تسهیلات دهی خرد بانک‌ها اغلب در قالب سپرده گذاری انجام می شود و در بیشتر موارد بانک‌ها اعلام می کنند که وام خرد نمی پردازند و فعلا تسهیلات خرد نمی دهند.

یکی از مشتریان بانکی به خبرنگار مهر گفت: دریافت وام از بانک‌ها بسیار سخت شده است و اگر کسی بخواهد از بانکی وام دریافت کند باید چندین بار مراجعه کند و با پیگیری های مستمر بتواند وامی را دریافت کند.

وی افزود: البته بانک‌های بزرگ تر و بانک‌های خصوصی بزرگ به راحتی وام نمی پردازند و به همین دلیل مردم به سمت بانک‌های کوچکتر و موسسات اعتباری که بعضا مجوز بانک مرکزی را ندارند، می روند و البته این موسسات و بانک‌های کوچک هم فقط در قبال سپرده گذاری وام می پردارند، چه برسد به این که بخواهد به مرحله وثیقه برسد.

یکی دیگر از مشتریان بانکی گفت: بانک‌ها در دریافت وثیقه ها بسیار محتاط عمل می کنند و تنها در صورتی که مشتری را کامل بشناسند در دریافت وثیقه سختگیری نمی کنند، اما در اغلب موارد مشتریان با مشکل تامین وثیقه مواجه می شوند.