عباسعلی نورا عضو کمیسیون برنامه و بودجه  مجلس در مورد دلایل تحقق نیافتن وعده رئیس جمهور درباره اجرایی شدن فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها در سال جاری گفت: قانون گذار این مجوز را به رئیس جمهور داده بود که بتواند وارد فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها شود، اما نگاه  رئیس جمهور برای ورود به فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها با نگاه قانون‌گذار متفاوت است.

نورا در این مورد توضیح داد: قانونگذار به دولت اجازه می‌دهد قیمت کالاهای مورد مصرف مردم  تا سقف 20 درصد افزایش یابد و درآمد حاصل از افزایش قیمت‌ها را صرف هدفمند کردن یارانه‌ها کند،بطوری که به هر بخش درصدی اختصاص یابد.

*شیب اجرا؛ مهمترین چالش دولت و مجلس در اجرای هدفمندی

این کارشناس اقتصادی افزود:به نظر می‌رسد دولت با شکل ملایم اجرایی شدن هدفمندی یارانه‌ها موافق نیست، دولت اعتقاد به اجرای ضربتی دارد، این اختلاف نگاه دولت با مجلس سبب شده اجرای طرح به تعویق افتاده و ما از طرح هدفمندی یارانه‌ها عقب بمانیم .

عضو کمیسیون برنامه و بودجه با بیان اینکه تعلل دولت در این مسئله واقعا باعث آسیب به مملکت شده است،ادامه داد: احمدی‌نژاد اعتقاد به ایجاد شوک در اقتصاد دارد،در حالی که این مسئله در بین اقتصاددانان دنیا معمول و باب  نیست.

 وی ادامه داد: شوک در اقتصاد بازتاب‌ها و زیان‌های زیادی دارد زیرا این حالت مخصوص زمانی است که اقتصاد در حال مرگ باشد و با ایجاد شوک از نابودی نجات یابد.

این اقتصاددان گفت: این رویه احمدی‌نژاد سوال برانگیز است. رئیس جمهوری در این مورد شعار می‌دهد که مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها را اجرایی می‌کنیم در حالی که نوع نگاه رئیس جمهور با نوع نگاه مجلس از لحاظ قیمت‌ها متفاوت است. 

نورا اضافه کرد: در قانون بودجه هیچ بحثی از قانون هدفمند کردن یارانه‌ها نشده است و در تأمین اعتبار این نقدینگی مورد نیاز هدفمندی دولت با مشکل مواجه است، دولت کسری دارد.از ابتدای سال مجلس به دولت گفت که در اجرای هدفمندی یارانه‌ها  ۱۶ - ۱۵هزار میلیارد تومان کسری خواهیم آورد، ولی قبول نکردند.

وی در ادامه گفت: حالا هم که در عمل کسری آورده‌اند این کسری را از منابعی تأمین می‌کنند که خلاف قانون است و باید زمانی به این مسائل پاسخ داده شود،  قانون گذار معین کرده که فقط از محل اصلاح قیمت‌ها اعتبار طرح هدفمندی یارانه‌ها تامین شود و از هر محلی به غیر از این محل تأمین شود خلاف قانون است.

وی تاکید کرد: این در حالی است که ما می‌دانیم از محل‌های دیگر به غیر از اصلاح قیمت‌ها این نقدینگی تأمین شده است و جایز نیست که من نام آن‌ها را ببرم. 

نورا در خصوص تشدید تحریم‌های بین‌المللی و اینکه این تحریم‌ها مانعی برای ادامه طرح هدفمندی یارانه‌ها است یا خیر گفت: تحریم‌ها نباید مانع ایجاد کند، ما باید کارمان را انجام دهیم.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه گفت: این راه باید ادامه یابد و ما چاره‌ای جز این نداریم،ما در راه انجام طرح هدفمندی یارانه‌ها حق بازگشت یا توقف نداریم،  راه بازگشت یا توقف هدفمندی یارانه‌ها هر آنچه را که تاکنون انجام داده‌ایم خنثی می‌کند و اکنون شرایط لازم برای توقف این طرح را نداریم.

*آثار نوسان ارز هدفمندی یارانه‌ها

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه برخی مسائل سیاسی بر اجرای هدفمندی اثرگذار بوده است، گفت: به عنوان مثال با توجه به نوسانات نرخ ارز، قیمت واقعی یک لیتر بنزین و گازوئیل هم‌اکنون 2 هزار تومان است در حالیکه ما آن را با قیمت 700 و 350 تومان به مردم می‌دهیم اگر قرار باشد دولت حق و حساب مردم را پرداخت کند مازاد آن را باید به حساب خزانه واریز کند.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس افزود: بنابراین این مسائل وجود دارد، اما نباید سبب توقف اجرای طرح شود. با هدفمندی یارانه‌ها کاری که توانستیم انجام دهیم این بود که سه دهک پایین جامعه که تاکنون رنگ پول را ندیده بودند از طریق پرداخت یارانه نقدی به آنها تا حدودی وضعیت معیشتی‌شان بهبود پیدا کرد. 

وی همچنین به این نکته اشاره کرد که به دلیل پمپاژ نقدینگی به جامعه شاهد تورم بودیم و این واقعیت‌های تلخ این مسئله است. 

عضو کمیسیون برنامه و بودجه بیان داشت: در هدفمندی یارانه‌ها از ابتدا قرار بر این بود  بعد از پنج سال چیزی تحت عنوان یارانه نداشته باشم اما دولت طوری رفتار می‌کند گویا قرار است تا ابد یارانه نقدی به جامعه پرداخت شود و در این مورد نگاه قانونگذار با نگاه دولت متفاوت است.

وی ادامه داد: دولت اعلام می‌کند که ما در حال افزایش یارانه‌های نقدی هستیم، گویا قرار است در پایان این پنج سال مثلا ۱۰۰ یا ۵۰۰ هزار تومان یارانه نقدی به هر فرد پرداخت شود، اینگونه پرداخت‌ها معنادار نیست و ما باید در پایان پنج سال یارانه‌های نقدی و غیر نقدی را جمع کنیم.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بیان داشت: در این راستا باید یک صندوق جامع تأمین اجتماعی تشکیل شود که قشر آسیب‌پذیر و دهک‌های پایین جامعه را حمایت کند.  چیزی که اصلا به آن فکر نمی‌کنیم همین صندوق جامع تأمین اجتماعی است و دائم به این فکر هستیم که چگونه قیمت‌ها را افزایش داده تا نقدینگی برای یارانه‌های نقدی تأمین شود. 

این استاد ارشد اقتصاد گفت: در حال حاضر ما باید قدرت خرید جامعه را بالا ببریم و به فکر حذف یارانه‌ها باشیم.باید حقوق کارمندی و افرادی که برای دولت کار می‌کنند را طوری پرداخت کنیم که نیاز به یارانه نقدی نداشته باشد.

وی ادامه داد: در هیچ کجای دنیا معمول نیست که یک حقوق بگیر طوری حقوق بگیرد که نیازهای اولیه زندگی‌اش تأمین نشود و از سوی دیگر برای تأمین نیازهای اولیه‌اش به وی یارانه نقدی پرداخت شود. 

عباسعلی نورا گفت: اینکه ما برای تأمین نیازهای اولیه و تأمین یک زندگی شرافتمندانه برای کارمند و کارگر به آنها یارانه نقدی پرداخت می‌کنیم در اصل منت است که بر سر مردم می‌گذاریم و این یک نگاه تحقیر آمیز به ملت ایران است، چرا که این قشر باید آنقدر حقوقشان باشد که نیازی به دریافت یارانه نقدی نداشته باشند.

وی بیان داشت: این مسئله در شرع دینی ما نیز معنی‌دار نیست. یک فردی که کار می‌کند باید زندگی‌اش تأمین شود در صدر اسلام هم این طور نبوده است که کسی با کارش زندگی‌اش تأمین نشود. یارانه مخصوص از کار افتادگان،ایتام،بی‌سرپرستان و بیکاران است، یارانه مربوط به دو دهک پایین جامعه است.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه گفت: معتقدم نظام اقتصادی ما دارای چالش‌هایی است که باید آن را برطرف کنیم، اگر در گذشته حقوق بر اساس یارانه غیر نقدی پرداخت می‌شد اشکالی نداشت، اکنون باید این یارانه را به حقوق کارمندان و کارگران اضافه کنیم. 

وی همچنین یادآور شد: نظام کارگری و کارفرمایی ما دچار اشکال است، سه میلیون کارگر داریم و این کارگران  باید مورد حمایت حقوقی قرار گیرند نه حمایت یارانه‌ای.اگر شخصی شغلش را از دست داد آنگاه باید مورد حمایت صندوق تأمین اجتماعی قرار گیرد.

نورا همچنین به این نکته اشاره کرد که ما معتقد به صندوق تأمین اجتماعی هستیم ولی نمی‌دانم به چه علت دولتمردان نسبت به پرداخت این یارانه‌ها اصرار دارند و یارانه‌ها را چماقی بر سر مردم کرده‌اند.

*نقدینگی در دست مردم نقشی در بحران سکه و ارز نداشت 

نائب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه در مورد اینکه آیا نقدینگی حاصل از هدفمندی یارانه‌ها در فاز اول سبب تورم و بحران‌های اخیر در بازار سکه و ارز شد،گفت:  نقدینگی حاصل از هدفمندی یارانه‌ها تا حد کمی سبب ایجاد تورم شد و در این مورد شبهه‌ای ندارم.

وی ادامه داد: اما نوسانات بازار ارز و سکه را به نقدینگی موجود در دست مردم نسبت نمی دهم و اساسا به آن  اعتقادی ندارم و به هیچ عنوان بحران‌های اخیر در بازار ارز و سکه را مرتبط با آن نمی‌بینم ، نقدینگی پمپاژ شده به جامعه  فقط 5 درصد بر روی تورم تأثیر گذاشت در حالیکه ما شاهدیم ارز ۱۰۰ درصد و سکه ۳۰۰ درصد گران شد.

نورا بیان داشت: افزایش قیمت ارز و سکه هیچ ارتباطی به تحولات اقتصادی ندارد و ارتباط آن یک ارتباط دیپلماسی است و متاسفانه ناشی از تحریم‌هاست.   

وی در ادامه در خصوص بحران‌های اخیر و تورم حاصل از این بحران‌ها به سه مورد اشاره کرد و گفت: اول اینکه انتقال پول در هر کجا که مشکل شود اقتصاد معنی خود را از دست می‌دهد و این مشکل اساسی ما است،  با توجه به تحریم‌ها؛ انتقال پول برایمان مشکل شده است وقتی  می‌خواهیم پول را از ایران به کشور دیگر منتقل کنیم این انتقال پول به صورت اسکناسی ۳۰ الی ۴۰ درصد آسیب دارد.

این اقتصاددان به نکته دوم اشاره کرد و افزود: تصمیمات غلط بانک مرکزی آنچنان ضربه‌ای به اقتصاد زد که ایجاد فاجعه کرد و هیچکس حاضر به پذیرش نشد که بانک مرکزی با تصمیم‌گیری‌ها و رویه‌های غلط  و حرکت‌های نادرست نقش بسیار مخربی در افزایش قیمت سکه و ارز داشت.

وی در ادامه به مسئله سوم و اثرات روحی و روانی اشاره کرد و اضافه کرد:  جنگ روانی در کشور ما اتفاق افتاده است ، آنچنان صداهای بیگانه روی افکار عمومی جامعه ما اثر گذاشته که مردم ولع خرید سکه و ارز پیدا کردند، ما از نظر فرهنگی روی مردم کم کار کردیم که نگران نباشند، مردم دیدند ارزش پول در حال پایین آمدن است؛ بازار اقتصاد هم با رکود مواجه است در نتیجه  برای حفظ سرمایه و ارزش آن رجوع کردند به خریدن سکه و ارز و این همان تورم انتظاری است.  

این نماینده مجلس با اشاره به این سه عامل ادامه داد: در کنار این سه عامل، عامل بسیار ناچیز نقدینگی ناشی از هدفمند کردن یارانه‌ها در فاز اول نیز تا حدود بسیار کمی بر روی تورم و بازار ارز و سکه اثر گذاشت.

*رشد نقدینگی در سالهای اخیر بی‌رویه بود

وی اشاره کرد: در دوره احمدی‌نژاد نقدینگی در کل کشور بی‌رویه بوده است. در سال گذشته در کمتر از 14 تا 15 ماه در حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش نقدینگی داشتیم. الان تقریبا ۳۶۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی داریم، این نقدینگی با ظرفیت اقتصاد ما سازگار نیست و این میزان نقدینگی سبب ایجاد ۲۰ تا ۳۰ درصد تورم شده است.

این نماینده مجلس ادامه داد: دولتمردان به دلیل اینکه مقطعی فکر کرده و بلند مدت فکر نمی‌کنند گاهی اوقات بی‌توجهی می‌کنند و به شاخص‌هایی که سبب  ایجاد تورم می‌شود توجه نکرده و از کنار آن می‌گذرند.

وی به این مسئله اشاره کرد و گفت: خیلی اوقات مردم کوچه و بازار حرف‌هایی می‌زنند که وقتی به عمق آن می‌روید می‌بینید بی‌حساب و کتاب حرف نمی‌زنند، الان دولت ما از فروش سکه سود می‌برد و هزارها میلیارد تومان سود برده است.