آنچه تا قبل از توافق هسته‌ای همواره یکی از دلایل مهم عدم رشد بازار سرمایه به شمار می‌رفت ، ریسک سیاسی حاصل از نتیجه مذاکرات بود. سایه سنگین ریسک سیاسی، همواره مانع از رشد بازار می‌شد. ابهام در نتیجه مذاکرات، با مثبت شدن نتیجه مذاکرات و رسیدن به توافق برطرف گردید. اما نتیجه این توافق و تاثیر آن بر بازار سرمایه یکی دیگر از عجایب بورس کشور را رقم زد. در حالی که سرمایه‌گذاران پس از یک روند فرسایشی 18 ماه گذشته انتظار رشد شاخص بورس را پیش‌بینی می‌کردند، خبر توافق هسته‌ای صف‌های خرید سنگین قبل از مذاکرات را حتی در برخی نمادها به صف‌های فروش تبدیل کرد. اتفاقی که در بدبینانه ترین حالت پیش‌بینی هم در نظر گرفته نشده بود. موضوعی که عملا بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه را در هاله‌ای از ابهام فرو برد. وضعیت پیش آمده در بازار سرمایه دلایل مختلفی دارد که بیان هر یک از آنها دیدگاه‌های مختلفی را برای بازار سرمایه رقم می‌زند.

حقوقی‌ها

گروهی تیغ تند انتقاد خود را به سمت شرکتهای حقوقی نشانه گرفتند. حقوقی‌های بازار که بیش از 75 درصد معاملات را در اختیار دارند و در واپسین لحظات اعلام توافق با حجم سنگین فروش عملا" موجبات فروش حقیقی‌ها را نیز رقم زدند. حقوقی هایی که طی روزهای مذاکرات سود خوبی را کسب کرده بودند در روز پایانی مذاکرات برای ذخیره کردن سود دست به فروش های سنگین زدند تا بتوانند ضمن ذخیره سود مناسب بعنوان بازیگران اصلی بازار طی روزهای آینده دست به خرید سهام با قیمت های ارزان تر بزنند. آمار و اطلاعات بیانگر این موضوع می‌باشد که بیش از 50 درصد از فروش صورت گرفته در ساعات پایانی معاملات روز سه‌شنبه ( واپسین لحظات مذاکرات ) مربوط به حقوقی ها بوده است و عمده فروش سهام در روز چهارشنبه و آن هم در صف های فروش توسط حقیقی‌ها صورت گرفته و عمده خریداران این روز حقوقی‌ها بوده‌اند. آنچه که امروز در بازار مشاهده می‌شود ( خرید سنگین حقوقی‌ها ) عملا این استراتژی را قوت می بخشد ، تا آنجا که این روزها حقوقی‌ها را ریسک جدید بازار سرمایه می‌نامند.

فصل مجامع

از طرفی نزدیکی مجامع بسیاری از نمادهای فعال بازار نیز ، تا حدودی موجبات افت بازار سرمایه را رقم زده است. امروزه بسیاری از سهامداران حاضر نیستند به مجمع بروند چرا که زمان تقسیم سودها آنقدر بلند مدت شده که گاهی تا بیش از 8 ماه این سود به دست سهامداران نمی‌رسد و عملا بخشی از سرمایه آنان را بلوکه می‌کند. لذا اکثر سهامداران به دلیل عدم تمایل حضور در مجامع ترجیح می‌دهند از این نمادها خارج شوند و با این استراتژی عملا فشار فروش را در این روزها قوت بخشیده‌اند.

اعتبار

گروهی نیز بر این باورند که موضوع اعتبار‌دهی به سهامداران توسط شرکت‌های کارگزاری نیز از جمله ریسک‌هایی است که بخصوص در روزهای پایانی هر ماه، بازار را دچار افت می‌نماید. ریسکی فرسایشی که با عدم وجود قوانین مناسب و کامل طی سال‌های اخیر بازار را تحت تاثیر قرار داده است. هم زمانی توافق با دوره تسویه اعتبار سهامداران را نیز می‌توان یکی از دلایل افت بازار سرمایه در این روزها لحاظ نمود.

الزامات بانک مرکزی در خصوص بانکها

از سویی خبرهای تاثیر گذار بر صنعت بانکداری که امروزه می‌توان آن را یکی از صنایع پیشرو در بازار سرمایه دانست نگرانی‌هایی را به دنبال داشت. نگرانی‌هایی که عرضه‌ها و صف‌های فروش این گروه را در این روزها می‌توان به آن تعمیم داد. موضوع کسر سود بانک‌ها و الزام بانک مرکزی برای افزایش ذخایر گرفته شده در پرتفوی سرمایه‌گذاری‌ها و همچنین تقسیم سود نقدی پایین تر در مجامع سالیانه بانک‌ها از جمله مواردی است که سهامداران این گروه را ترغیب به فروش می‌نماید.

مطامع برخی گروهای سیاسی

گروهی وضعیت این روزهای بازار سرمایه را با مطامع برخی گروه‌های سیاسی که مخالف سیاست‌های فعلی دولت بوده مرتبط دانسته و رقابت‌های سیاسی را منشا اصلی فشار فروش و عرضه‌های سنگین سهام در این روزها می‌دانند. ادعاهایی که طی سالهای اخیر نیز وجود داشته ولی هیچگاه اثبات نشده است.

عوامل روانی

یکی از مهمترین عوامل روانی در اقتصاد و سرمایه‌گذاری اعتماد سهامداران به بازار و عوامل دست اندرکار آن می باشد اعتمادی که این سالها نزد سهامداران کم رنگ شده است در چنین شرایطی پر واضح است که سهامداران پس از کسب سودهای کوتاه مدت بلافاصله از بازار خارج شوند. فشار فروش این روزها می‌تواند تا حدودی به خاطر خروج سهامداران از بازار به واسطه عدم اعتماد به بازار باشد.

تک‌نرخی شدن ارز

موضوع دیگری که این روزها گرمی بازار را گرفته است موضوع تک نرخی شدن ارز است که گویا به زودی جامع عمل به خود می‌گیرد. تاثیر این مهم بر بازار سرمایه قابل توجه می باشد، چرا که بخش وسیعی از بازار سهام مربوط به شرکت‌هایی است که قیمت محصولات آنها بر اساس نرخ‌های جهانی تعیین می‌شود و صادرات محور هستند و قیمت محصولات‌شان تابعی از قیمت‌های جهانی و نرخ ارز در بازار آزاد است بنابر این این موضوع می‌تواند در صورت وقوع، تاثیر متمایزی بر بازار سرمایه داشته باشد. لذا برخی از سهامداران حرفه ای خروج از بعضی گروه‌های تاثیر پذیر از این موضوع را در برنامه کاری خود قرار داده‌اند و عملا در فشار فروش سهام این روزهای بازار نقش ایفا می‌کنند.

استراحت شاخص

از سویی برخی افت این روزهای شاخص بورس را اتفاقی طبیعی و آن را استراحت یا اصلاح شاخص می‌دانند. رشد نزدیک به دو هفته‌ای شاخص بورس در زمان مذاکرات قیمت اکثر شرکتهای پرگردش را به قیمت انتهای سال رساند. قیمت‌هایی که به نظر می‌رسد تبدیل به مقاومت‌هایی سخت در برابر رشد بازار شده و هر سهامداری را به فروش ترغیب می‌کند.

سایر موارد

در کنار موارد ذکر شده هنوز عواملی چون عدم تعیین نرخ خوراک گاز پتروشیمی‌ها که یکی از چالش‌های مهم و اصلی شرکت‌های این گروه می باشد و عواملی همچون حجم مبنا، دامنه نوسان قیمت و نیز گاهی توقف طولانی نمادهای معاملاتی و از سویی طرح ادغام وزارت خانه ها، سیاست دولت در کنترل بازار سرمایه را باید دلایلی در جهت فشار فروش سهام در مقطع کنونی به حساب آورد.