ابراهیم رزاقی در مورد ارزیابی عملکرد اقتصادی دولت در سالی که گذشت، ضعف‌ها و قوت‌ها و همچنین اولویت‌های اقتصادی سال ۹۱ گفت: عملکرد دولت قابل پیش‌بینی بود، زیرا سیاست‌هایی که در سال‌های گذشته اعمال می‌شد همچنان ادامه پیدا کرد، همچنین بحث هدفمندی یارانه‌ها تعریف کلیدی و دغدغه اصلی دولت از لحاظ اقتصادی بود.

وی ادامه داد: در سال گذشته همچنین تولید مورد توجه نبود و تولید داخلی مورد بی‌مهری قرار گرفت، واردات بحث اصلی بود و در بحث هدفمند کردن یارانه‌ها به بخش تولید هیچ‌گونه توجهی نشد.

این اقتصاد‌دان گفت: کشاورزی همچنان خام فروش باقی ماند، اشتغال به دلیل مشکل تولید در صنعت و عدم صنعتی شدن روستاها که یکی از مهمترین آن تبدیل مواد خام محصولات کشاورزی به مواد فرآوری شده است،همچنین صنایع فلزی ایران و صنایع پتروشیمی رشد نکرد و ساختار اقتصادی ایران که تکیه بر روی نفت دارد، کماکان نفت خام را صادر کرد.

رزاقی ادامه داد: تغییرات محسوسی به وجود نیامد که نشان دهد مستقل از نفت عمل می‌کنیم و استقلال اقتصادی ایران نسبت به خارج تامین می‌شود،همچنان نفت فروختیم و واردات را ادامه دادیم.

وی گفت: صنایعی در داخل بوجود آوردیم که مواد اولیه آن از ارز نفتی تأمین می‌شود، به عنوان مثال صنایع خودروسازی که بلای جان شهرنشینان شده است کمتر قادر است که صادرات داشته باشد، در حالی که اگر می‌خواستند با توجه به دلار هزار تومانی که در اختیار آنها قرار می‌گرفت این صنایع امکان صادرات را داشتند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: به دلایل مختلف و از جمله رقابت‌های جهانی این صنایع امکان صادرات نداشت و یا اینکه اصلا در مورد این صنایع قرار بر صادرات نبوده و بیشتر مصرف داخلی مدنظر بوده است.

* بخش خصوصی علاوه بر سود شخصی به منافع ملی نیز اهمیت دهد

رزاقی افزود: یارانه‌هایی که پرداخت کردیم می‌‌توانست اقتصاد ایران را در جهت منفی کاملا دگرگون کرده و سبب تورم شود، که با واردات از این مسئله جلوگیری شد، همچنین به طور غیر کارشناسی سود سپرده‌های بانکی را کاهش دادیم و همزمان اقتصاد بین‌الملل دچار کاستی‌هایی شد.



وی ادامه داد: اعتماد به دلار کم شد، نرخ سکه و طلا بالا رفت و در نتیجه این عوامل عده‌‌ای سپرده‌ها را از بانک بیرون آورده و اقدام به خرید دلار و طلا کردند و به شدت اقتصاد داخلی را تحت تأثیر قرار دادند.

وی گفت: بی‌اعتمادی نسبت به بانک‌ها، اوراق سهام و قرضه بوجود آمد که با کنترل دولت تا حدودی از این نظر اقتصاد کشور آرام شده است، همچنین دولت کماکان نسبت به این مسئله که بخش خصوصی سرمایه‌دارانه عمل می‌کند بی‌توجه است، چرا که بخش خصوصی به سود توجه دارد و هر چه که سودش بیشتر باشد در همانجا سرمایه‌گذاری می‌کند.

این اقتصاد‌دان بیان داشت: ما برای بخش خصوصی تعریف نکردیم که علاوه بر سود و منافع شخصی به منافع ملی و نظام نیز اهمیت دهد و از آنجایی که بالاترین سود در دلالی است، لذا بخش خصوصی به این مقوله می‌پردازد.

رزاقی افزود: بخش خصوصی سرمایه (وام) را از بانک تامین می‌کند ولی انگیزه برای تولید ندارد و غالبا به واردات می‌پردازد.

وی در ادامه سخنانش به ادغام وزارتخانه‌ها اشاره کرد و گفت: دولت در این مورد بسیار سؤال برانگیز عمل کرد، چرا دولت چند وزارتخانه را که وظایف مستقل و مهمی را به عهده داشتند با یکدیگر ادغام کرد و در نتیجه وزات صنایع و معادن حذف و با وزارت بازرگانی ادغام و تبدیل به وزارت صنعت، معدن و تجارت شد.

این استاد دانشگاه در ادامه تصریح کرد: مهمترین کارکرد این وزارتخانه جدید کنترل عرضه و تقاضا بود که این غیر عادی بوده و عملا قادر به حمایت از تولید صنعتی نبود.

ابراهیم رزاقی گفت: وزارت تعاون نیز با وزارت کار و رفاه ادغام شد و این همان سیاست تعدیل است، سیاستی که آمریکا یا صندوق بین‌المللی پول می‌خواهد که دولت کوچک شود یک دولت ضعیف که بخش خصوصی داخلی و خارجی آن را بگرداند و به این ترتیب استقلال سیاسی که الان داریم مورد تهدید قرار گرفته است.

وی گفت: در چنین شرایطی دولت وظیفه خود نمی‌داند که به تولید بپردازد، دلار ارزان در اختیار تولید کننده قرار می‌دهد و فکر می‌کند به این ترتیب به تولید کمک کرده در حالیکه غالبا تولید کننده با سرمایه‌ای که در اختیار دارد به دلالی و واردات کالا می‌پردازد و نتیجه آن بخصوص بعد از حذف یارانه‌ها صدمه شدید به صنایع و تولید کشور است.

این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: این مسائل وابستگی ایران را به خارج تشدید کرد، همچنین کم کردن یارانه‌های آب، برق، گاز و ... به صنایع ایران صدمه زد و سبب کاهش انگیزه تولید کننده برای تولید شد از طرفی دلار ارزان هم شرایطی را به وجود آورد که تولید کننده داخلی اصلا نتواند جان بگیرد.

رزاقی به بی‌اعتنایی دولت به بخش خصوصی اشاره کرد و گفت: در شرایطی که بخش خصوصی برای دولت سودآوری ندارد چرا دولت خود به تولید نمی‌پردازد.

وی افزود: نکته‌ای که در اقتصاد ایران به چشم می‌خورد بی‌توجهی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. در طراحی‌های اقتصادی توجه نمی‌شود که قانون اساسی چه خواسته‌ای دارد و چه وضعی را پیش‌بینی می‌کند.

این استاد دانشگاه گفت: بخش خصوصی باید مکمل بخش تعاونی دولتی باشد، دولت مسئول اقتصاد کشور است اگر دولت مسئولیت اشتغال و تولید را از خود سلب کند مسائل و مشکلاتی از قبیل افزایش تعداد بیکاران، تعطیلی کارخانه‌ها، کاهش تولید، مهاجرت روستاییان به شهرها و غیره که شاهد آن هستیم به وجود می‌آید.

رزاقی افزود: نظام بانکی ما نتوانسته مسئله وام دادن را به گونه‌ای نظارت کند که این وام‌ها منجر به تولید صنعت کشاورزی شود و مهمترین دلیلش این است که در انتخاب کسانی که وام می‌گیرند دقت لازم نمی‌شود و فساد سه هزار میلیاردی نمونه‌ای از این عدم نظارت است.

وی همچنین به طرح‌های عمرانی اشاره کرد و گفت: طرح‌های عمرانی مانند سدسازی، راه‌سازی، مترو و ... ضمن اینکه دارای پیشرفت‌هایی بوده‌اند ولی به دلیل ناکارآمدی در مدیریت همواره از برنامه عقب مانده‌اند و طبق برنامه‌ها، آرمان‌ها و آرزوهای ملت پیش نرفته است.

این استاد دانشگاه بیان داشت: دستگاه قضایی هم مقصر است به دلیل اینکه افرادی که مرتکب فسادهای اقتصادی می‌شوند به گونه‌ای مجازات نمی‌شوند که برای دیگران الگو شوند بلکه فاسدان اقتصادی پس از محاکمه به دلیل عدم تناسب مجازاتشان با عملی که انجام داده‌اند و سبک بودن مجازاتشان به الگویی برای دیگر متخلفان تبدیل می‌شوند.

ابراهیم رزاقی در ادامه سخنانش به نقاط قوت‌‌ دولت در سال گذشته اشاره کرد و بیان داشت: صادرات غیر نفتی به صورت خام افزایش پیدا کرد همچنین درمحصولات پتروشیمی، تولیدات مصالح ساختمانی و ساخت مسکن شاهد رشد بودیم.

وی در ادامه گفت: در صنایعی مثل مس، آلومینیوم و صادرات سنگ‌های تزئینی نیز شاهد رشد بودیم، همچنین دولت توانست صادرات نفت را تضمین و ادامه آن را تأمین کند.

* استقلال اقتصادی اولویت اقتصادی دولت در سال 91 باشد

رزاقی درباره اولویت‌های اقتصادی سال 91 در دولت گفت: در قانون اساسی ما استقلال اقتصادی به عنوان اولویت اقتصادی مطرح شده است. جلوگیری از وابستگی به نفت، ایجاد صنایع پرتوان که نیازهای داخلی را برطرف، صادرات را تامین و اشتغال به وجود آورد.

وی گفت: خام نفروختن مواد اولیه و پتروشیمی و تبدیل آن به کالاهای مصرفی مورد نیاز داخل از جمله اولویت‌هایی بوده است که در سال‌های گذشته به آن بی‌توجه بوده‌ایم و باید در سال جاری به آن توجه بیشتری شود.

این استاد اقتصاد به بحران‌ سوریه در چند ماه اخیر اشاره کرد و افزود: فضایی که در سطح بین‌المللی و منطقه بوجود آمده متلاشی کردن سوریه را دنبال می‌کند، منطقه‌ای که خط مقدم جبهه ایستادگی در مقابل ایران است و به این ترتیب قصد دارند نگرانی‌هایی برای ایران ایجاد کرده و با فشار به ایران ما را وادار به دست برداشتن از حمایت از سوریه کنند.

رزاقی در مورد تحریم نفت ایران گفت: به گمان غربیها چشم اسفندیار اقتصاد ایران نفت است و اگر ما نتوانیم نفت صادر کنیم چیزی برای صادرات نداریم و اینان آمدند نفت ما را تحریم کردند و کشورهای مختلف را وادار به نخریدن نفت از ما کردند.

این اقتصاددان افزود: در مورد مسئله تحریم نفت ایران توسط چند کشور اروپایی و جایگزینی نفت عربستان به جای نفت ایران از طرف این کشورها باید گفت که ما در مورد این مسئله بی‌سلاح هستیم، درست است که این مقدار نفتی که به اروپا صادر می‌کنیم در حدود 20 درصد است اما اگر ما از ابتدای انقلاب تاکنون روی صنعتی شدن کار می‌‌کردیم و نفت را به صورت خام نمی‌فروختیم الان تحریم نفتی ایران کاملا بی‌معنی بود و ما در مقابل آنها شکنندگی نداشتیم.

رزاقی گفت: صادر نکردن نفت به کشورهای اروپایی از جنبه سیاسی تصمیم خوب و به جایی بود ولی این تصمیم از نظر اقتصادی نمی‌تواند راهکار درستی باشد زیرا چون اقتصاد ایران یک اقتصاد وابسته به صادرات نفت و تولیدات خارجی است.

وی در ادامه بیان کرد: برای خارج شدن از این وضعیت، مهمترین و تنها راه تجدید نظر در سیاست‌های صنعتی و وارداتی ایران است، دولت در مورد صنعتی شدن از خودش سلب مسئولیت و برخلاف قانونی اساسی عمل کرده است، صنایع دولتی را واگذار کرده بدون اینکه به سرنوشت و آینده آن توجه کند.

* ایران بعد از انقلاب در تولید صنایع دفاعی حماسه آفرید

ابراهیم رزاقی در خصوص تولید صنایع دفاعی بعد از انقلاب گفت: ما در صنایع دفاعی یک حرکت واقعا حماسی آفریدیم و باید در مورد صنایع دیگر نیز اینگونه عمل کنیم. در صنایع دفاعی با استفاده از تحقیقات دانشگاهی و کمک از بخش خصوصی کاری کردیم که نیازهایمان را تولید و در مقابل دشمن حرکت بازدارند‌ه‌ای انجام دادیم.

وی گفت: وقتی ما از چنین ظرفیت‌هایی برخورداریم،باید از این ظرفیت‌ها و این نوع مدیریت‌ها در بخش صنعت و اقتصاد نیز بهره بگیریم و آن را به الگویی برای بخش‌های دیگر تبدیل کنیم، از ظرفیت‌های مدیریتی دوران انقلاب و جنگ بهره گرفته و آن را مطالعه کنیم.

این استاد اقتصاد افزود: آن چیزی که در جنگ ما را به پیروزی رساند یک الگوی آمریکایی نبود بلکه الگوی خدمت، جانبازی، ایثارگری و جان نثاری بود،این الگوها اکنون باید در دانشگاه‌ها مورد توجه قرار گیرد تا با تکیه بر الگو، تجربه و ظرفیت‌های موجود در چند سال آینده ایران به کشوری صنعتی تبدیل شود.

رزاقی به نحوه دریافت مالیات‌ها اشاره کرد و بیان داشت: هم‌اکنون مالیات از اقشار ضعیف و کم درآمد مانند کارمند، کارگر و کشاورز گرفته می‌شود در حالی که قشر سرمایه‌دار غالبا راه‌هایی برای فرار از پرداخت مالیات دارند.

وی گفت: قیمت دلار باید بالاتر باشد به طوری که واردات برای سرمایه‌دار سود نداشته و تولید کننده داخلی امکان جان گرفتن داشته باشد.