تحریم‌ها موجب شده بود غول‌های واسطه‌گری در صنعت آلومینیوم جا پای خود را سفت کرده و روز به روز بر قدرت خود بیفزایند چراکه بدون دست‌های پرقدرت آنها با سودهایی کلانی که به جیب می‌زدند امکان دادوستد در این صنعت وجود نداشت. آنها از یک سو با قیمت‌های گزاف مواد اولیه آلومینیوم تهیه می‌کردند و از سوی دیگر محصولات ما را با قیمت‌های کمتری خریده و در اختیار مصرف‌کنندگان در سایر کشورها قرار می‌دادند.این مسئله و این گونه دادوستدها موجب شد سازندگان آلومینیوم با هزینه‌های گزاف اقدام به تولید محصول کنند و با فروش همان محصولات تنها موفق به خرید مواد اولیه باشند و به سودهای اندک قانع شوند. اما تولیدکنندگان این حوزه امید دارند با از میان رفتن تحریم، واسطه‌ها کنار رفته و مواد اولیه و محصولات به قیمت‌های واقعی خرید و فروش شود و با کاهش هزینه‌های سربار، سود بیشتری نصیب تولیدکنندگان داخلی شود.

صادرات بدون ارزش‌افزوده

در سال‌های تحریم رقبای ایران در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس موفقیت‌های فراوانی را در صنعت آلومینیوم کسب کرده و ظرفیت تولید خود را افزایش داده‌اند. تولیدکنندگان ایرانی هم باید همت خود را افزایش داده و برای افزایش ظرفیت تولید گام بردارند. محمد آشفته‌آج‌بیشه، عضو هیات‌مدیره آلومینیوم المهدی و هرمزآل درباره وضعیت آلومینیوم بعد از پسا تحریم می‌گوید: آلومینیوم جزو فلزات تحریمی اتحادیه اروپا و امریکا بود به همین دلیل در تامین پودر آلومینا با مشکلات عدیده‌ای روبه رو بودیم. وی می‌افزاید: در سال‌هایی که ایران دوران تحریم را سپری می‌کرد رقبای ما در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس ظرفیت تولید سالانه آلومینیوم خود را به ۶میلیون تن رساندند در حالی که تولید این محصول در ایران در سال تنها ۴۰۰هزار تن بود که امید می‌رود با برداشته شدن تحریم‌ها و براساس سند چشم‌انداز ظرفیت تولید خود را به ۱/۵ میلیون تن در سال برسانیم. وی تصریح می‌کند: واقعیت این است که با وجود تحریم‌ها رسیدن به تولید ۱/۵میلیون تن واقعا سخت است اما با توافق هسته‌ای و قطعی شدن آن می‌توانیم با تلاش خود را به این میزان تولید برسانیم.وی بیان می‌کند: امید داریم آلومینیوم جنوب با تولید ۳۰۰هزار تنی آلومینیوم، سند چشم‌انداز را محقق کند.

درحال‌حاضر آلومینیوم المهدی به دلیل مشکلاتی که در تامین برق دارد با ظرفیت ۲۵۰ هزار تنی تنها ۱۸۰هزار تن در سال تولید می‌کند و آلومینیوم اراک نیز نزدیک به ۱۶۰هزار تن آلومینیوم تولید می‌کند که این میزان تولید به مقادیر زیادی آلومینا نیاز دارد.وی خاطر نشان می‌کند: کشورهای رقیب توانسته‌اند در زمانی که کشور ما در تحریم به سر می‌برد موفقیت‌های خوبی کسب کنند به همین دلیل باید سال‌های آینده در حوزه‌های مختلف معادن به ویژه آلومینیوم بتوانیم موفقیت‌های خوبی کسب کنیم و به ظرفیت قابل توجهی از تولید برسیم.وی عنوان می‌کند: از آنجا که رویکرد جهانی خودروسازی به سمت استفاده از ورق‌های آلومینیومی به جای فولاد است در سال‌های اخیر صنعت خودروسازی در ایران و جهان عملکردی بسیار پویایی داشته و امید می‌رود خودروسازان میزان تولید خود را باز هم افزایش دهند چراکه این اتفاق برای آلومینیوم‌سازها می‌تواند شرایط مطلوبی را مهیا و آنها را به تولید بیشتر ترغیب کند.آشفته‌آج‌بیشه می‌گوید: ما می‌توانیم با یک نظام تعرفه‌ای مناسب به تولید انبوه آلومینیوم برسیم و جایگاه خود را در خاورمیانه تثبیت کنیم زیرا با از میان رفتن تحریم‌ها می‌شود ظرفیت‌های تولید را افزایش داد.وی تاکید می‌کند: از سال ۹۱ تاکنون بر شدت تحریم‌ها افزوده شده به همین دلیل در بسیاری از موارد مجبور بودیم پودرآلومینا را به‌صورت قاچاق وارد کشور کنیم که این وضعیت فشار مضاعفی را بر پیکر آلومینیوم ایران وارد می‌کرد. وی می‌گوید: در سال‌های گذشته بیش از ۷۰ درصد شمش تولیدی خود را صرف وارد کردن مواد اولیه می‌کردیم به همین دلیل صادرات با ارزش‌افزوده همراه نبود بلکه محصول صادر می‌کردیم و مواد اولیه می‌گرفتیم اما با برداشته شدن تحریم‌ها این مشکلات از بین می‌رود و ما بیش از پیش شاهد رشد و شکوفایی کشور در صنایع گوناگون خواهیم شد.

واسطه‌های آلومینیوم از بین می‌روند

وقتی تحریم‌ها برداشته شود واسطه‌های مواد اولیه و محصولات از میان برداشته شده و در نتیجه قیمت‌ها منطقی‌تر شده و این مسئله می‌تواند برای تولیدکنندگان داخلی شرایط مطلوبی را ایجاد کند. صابر مجذوب، مدیر امور بازرگانی و بانکی آلومینیوم جنوب می‌گوید: آنچه در زمان تحریم صنعت آلومینیوم کشور را با مشکلات عمده‌ای روبه‌رو کرد تهیه مواد اولیه بود که مجبور بودیم به طرق گوناگون آن را وارد کشور کرده و مورد استفاده قرار دهیم. وی می‌افزاید: سال‌های گذشته برای دور زدن تحریم‌ها مجبور بودیم برای خرید پودر آلومینا و همچنین فروش محصولات خود به سایر کشورها از واسطه‌های زیادی عبور کنیم که این مسئله موجب می‌شد از یک سو مواد اولیه را گران‌تر بخریم و از سوی دیگر فروش محصولات برای ما سود چندانی نداشته باشد. وی تاکید می‌کند: وجود واسطه‌ها باعث شد میزان هزینه‌های سربار بالا رفته و در نتیجه از حاشیه سود کمتری برخوردار شویم که این شرایط چندان خوشایند نبود و کارخانه‌های تولید آلومینیوم را با بحران روبه‌رو می‌کرد.

مجذوب خاطرنشان می‌کند: با برداشته شدن تحریم و رفع موانعی مانند دریافت فاینانس از اروپایی‌ها به‌طور قطع می‌توانیم به تولید ۱/۵میلیون تن برسیم. زیرا تحریم بر ظرفیت تولیدی ما اثر نگذاشته بود بلکه موجب شده بود مواد اولیه با قیمت بالایی وارد کشور شود و در گرفتن فاینانس از اروپایی‌ها با مشکلات زیادی روبه‌رو باشیم.وی اظهار می‌کند: با برداشته شدن تحریم‌ها فاز بعدی تولید سالانه ۳۰۰هزار تنی آلومینیوم را با فایناس‌های اروپایی آغاز خواهیم کرد که در این زمینه سرمایه‌گذاران ایرانی و خارجی از خود تمایل نشان داده و پیشنهادهایی را ارائه کرده‌اند. وی بیان می‌کند: به علت اینکه آلومینیوم یک فلز استراتژیک است بسیار از کشورها تمایل داشتند از محصولات ما استفاده کنند ولی به علت اینکه این کار با واسطه‌گری انجام می‌شد سود چندانی برای ما باقی نمی‌ماند و در برخی موارد سربه‌سر می‌شد اما الان می‌توانیم با صادرات و محصولات شمش آلومینیوم هم سود خوبی نصیب شرکت‌ها کرده و هم برای کشور ارزآوری داشته باشیم. وی عنوان می‌کند: در زمینه فناوری‌های نوین هم می‌توانیم از فناوری‌های روز دنیا استفاده کرده و تا حد زیادی هزینه‌های خود را کاهش دهیم. از جمله یکی از عمده‌ترین اهداف ما کاهش ۵۰ درصدی مصرف آب است که براساس فناوری‌های روز دنیا می‌توانیم به جای آب از خنک‌کننده‌های باد و هوا استفاده کنیم. مجذوب می‌افزاید: همچنین کارخانه‌هایی که از دستگاه‌های قدیمی و مستهلک استفاده می‌کنند می‌توانند فناوری‌های نوین را جایگزین دستگاه‌های قدیمی کنند که این موضوع می‌تواند هزینه‌های اضافی کارخانه‌ها را کاهش دهد و شرایط را برای فعالیت بهبود بخشد.وی تاکید می‌کند: امید داریم هر چه زودتر شرایط ارتباط با سایر کشورها فراهم شود تا هم بتوانیم از حضور سرمایه‌گذاران خارجی بهره‌مند شویم و هم از فناوری‌های نوین استفاده کنیم چراکه صنعت آلومینیوم نیاز به سرمایه‌گذاری و حمایت‌های بیشتری دارد.