طی ایام تحریم واژه‌یی وارد ادبیات اقتصادی ایران شد به عنوان کاسبان تحریم، این عده سیبل بسیاری از دولتمردان و فعالان اقتصادی شدند. در زمان منعقد شدن توافق هسته‌یی نیز این عده تلاش بسیاری کردند تا توافق هسته‌یی شکل نگیرد، حال که توافق هسته‌یی حاصل شده رییس اتاق اصناف ایران گفت: سالانه 25میلیارد دلار گیر کاسبان تحریم می‌آمد.

براساس این گزارش، علی فاضلی در نشست بررسی فرصت‌ها، تهدید‌ها و چشم‌انداز اقتصاد ایران پس از تفاهمنامه 1+5 که با حضور صاحب‌نظران اقتصادی و روسای اتحادیه‌های صنفی در سالن اجتماعات اتاق اصناف ایران برگزار شد، گفت: حذف واسطه‌ها و جلوگیری از خسارت ۲۵ تا ۳۰میلیارد دلاری ناشی از واردات کالاها در زمان تحریم، کمترین دستاورد توافق هسته‌یی است.

این مقام صنفی افزود: به علت تحریم‌های موجود سالانه بین ۲۵ تا ۳۰میلیارد دلار از ارز کشور به دلالان و واسطه‌ها بابت واردات کالاها پرداخت می‌شد که بعد از توافق، این روند متوقف خواهد شد. وی تصریح کرد: از دیگر دستاوردهای توافق نهادینه شدن امید در جامعه و جلوگیری از فرار مغزهاست که براساس آن بسیاری از ایرانیان خارج و سرمایه‌های‌شان می‌تواند به وطن بازگردد.

وضعیت سرمایه‌های بلوکه شده

فاضلی شرایط فعلی را برای کشور یک فرصت دانست و بر لزوم استفاده بهینه از این فرصت تاکید و تصریح کرد: به یقین سرمایه‌های بلوکه‌شده صرف واردات نخواهد شد و بخش زیادی از این سرمایه‌ها برای بخش تولید و نوسازی خطوط تولید استفاده خواهد شد. رییس اتاق اصناف ایران با طرح این سوال که «چگونه می‌شود نیروهای مردمی را در عرصه اقتصاد به‌کار گرفت؟»، گفت: ما به عنوان مجموعه اصناف باید حرکت رو به جلو را در این شرایط ادامه دهیم و کشور را در بخش تولید و توزیع تقویت کنیم. فاضلی افزود: کار بسیار عظیمی در بحث توافق هسته‌یی صورت گرفته و بنگاه‌های اقتصادی صاحبان اصلی پس ازتحریم هستند و به این مساله امید داریم که ورود سرمایه‌ به کشور منجر به نوسازی و تجهیز ماشین‌آلات صنایع و صرف تولید کشور خواهد شد و در این میان باید به عارضه‌هایی که در ساختار اقتصادی کشور وجود دارد، توجه شود.

شکل‌گیری دولت الکترونیک

وی جایگزین کردن دولت الکترونیک به جای سیستم سنتی و حذف نیروهای زائد را ضروری دانست و گفت: دو برنامه ضروری و جدی که در شرایط پس ازتحریم باید به آن بیشتر توجه شود، اصلاح ساختارهای اداری و اقتصادی آسیب‌دیده کشور است که بارها به آن اشاره کرده‌ایم.

رییس اتاق اصناف افزود: دلیل اصلی مشکلات اقتصادی کشور جلوگیری از ورود مردم و بخش خصوصی به این عرصه است که در گذشته در این زمینه هرچه فریاد زده‌ایم کمتر به نتیجه رسیده‌ایم به اهداف خود در این زمینه نرسیده‌ایم و دست‌های آلوده از اقتصاد کشور کوتاه نشد.

توجه به بنگاه‌های کوچک و متوسط

وی بر لزوم توجه دولت و مسوولان به بنگاه‌های کوچک و متوسط تاکید کرد و گفت: برخی صنایع بزرگ در 30 و چند سال گذشته نشان داده‌اند که از کارایی لازم برخوردار نبوده‌اند به‌طوری که حتی توان اداره خود را نیز ندارند و برای این کار از بودجه‌های عمومی استفاده می‌کنند. اما آنچه باعث رونق اقتصادی کشور می‌شود، تولیدات بنگاه‌های کوچک و بخش خصوصی است. این قبیل بنگاه‌ها ازجمله صنوف تولیدی هیچگاه از کمک‌های دولتی استفاده نکرده‌اند.

فاضلی در پایان افزود: این نگرانی وجود دارد کسانی که در سال‌های گذشته نگذاشته‌اند که اقتصاد ایران به سمت اقتصاد مقاومتی و تحقق دغدغه‌های مقام معظم رهبری پیش بروند دوباره در شرایط پس ازتحریم فعال شوند.

طراحی برنامه ملی مبارزه با فساد

همچنین فرشاد مومنی در این نشست گفت: طراحی یک برنامه ملی مبارزه با فساد با هدف تقویت و شکوفایی تولید درکشور ضروری است.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه‌طباطبایی افزود: توجه به تولید باید در دستور کار دولت قرار گیرد و از همه ظرفیت‌ها برای تقویت تولید استفاده شود.

وی ادامه داد: در شرایط فعلی برای اقتصاد کشور در دوران پس ازتحریم باید از شتابزدگی پرهیز و برخورد علمی را جایگزین آن کنیم.

مومنی شرایط اقتصادی کشور را بسیار خطیر دانست و گفت: تلاش‌هایی که در عرصه تنش‌زدایی صورت گرفته، بخشی از فشارها را از ما برمی‌دارد و فرصت‌های جدیدی ایجاد می‌کند. وی افزود: باوجود اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون سهم شاغلان با سواد ۵برابر شده و پیام آن این است که جمهوری اسلامی ایران در تربیت نیروی انسانی تلاش کرده اما در اقتصادهای رانتی، قدرت تاثیرگذاری غیرعلمی از علمی بیشتر است.

53 درصد بنگاه‌ها یک نفره هستند

مومنی اظهار کرد: براساس گزارش‌های رسمی 53.7درصد بنگاه‌های اقتصادی ایران یک نفره است و این مساله نشان می‌دهد که وقتی مقیاس یک بنگاه بزرگ نشود، معجزه تقسیم کار شکل نمی‌گیرد. این استاد دانشگاه ادامه داد: بقای هر کشور و بالندگی آن به بنیه اقتصادی وابسته است و اگر به مسائل اساسی کشور حساس نشویم، نمی‌توانیم برای آن راه‌حلی بیابیم.

مومنی راه‌حل نجات اقتصاد کشور را تولید محوری دانست و تصریح کرد: ایران اکنون یکی از عمیق‌ترین دوران رکود را طی می‌کند. براساس گزارش‌های رسمی سال۹۳ حجم موجودی انبار بنگاه‌های ایران به بالاترین حجم طی ۵سال گذشته رسیده است.

وی با بیان اینکه در این شرایط لازم است دولت در سیاست‌های مالی تجدیدنظر کند، گفت: این درحالی است که میزان درآمدهای مالیاتی دولت در سال۹۳ در مقایسه با سال۹۲ معادل ۵۰درصد افزایش یافته است، درحالی که این مساله با نرخ رشد اقتصادی، شرایط به‌شدت رکود فعلی همخوانی ندارد. در این شرایط باید فشارها را از روی تولید کم کرد نه اینکه فشار بیشتری به تولید وارد کرد.

فشار مالیات بر دوش مردم

مومنی افزود: فشار مالیات‌گیری در ایران بیشتر متوجه عامه مردم و تولیدکنندگان شده زیرا که دولت زورش به رانت‌خواران نمی‌رسد. از سال۱۳۳۸ که حساب‌های ملی در ایران اندازه‌گیری می‌شود، برندگان اصلی کسانی هستند که می‌توانند درآمدهای خود را پنهان کنند و مالیات نپردازند. در نتیجه بیشترین فشارها به تولیدکنندگان و معیشت مردم وارد شده است.

وی تلاش‌های ارزنده دولت در تنش‌زدایی را یک فرصت تاریخی برای کشور دانست اما گفت که باید هزینه کردن پول‌های بلوکه‌شده که قرار است داده شود، مدیریت صحیح داشته باشیم تا تجارب دوره ۸ساله قبل تکرار نشود.

درآمد یک هزار میلیاردی طی 8 سال

مومنی افزود: در دوره ۸ساله ۸۴ تا ۹۲ مجموع درآمدهای ارزی نفتی و غیرنفتی کشور به حدود یک‌هزارمیلیارد دلار رسید که جزو پدیده‌های بی‌نظیر تاریخی در اقتصاد بود اما به دلیل نبود مدیریت صحیح مشکلات زیادی برای کشور ایجاد کرد.

وی گفت: نتایج حاصل از دو سرشماری در سال‌های ۸۵ و ۹۰ نشان می‌دهد که در فاصله این دوره، جمعیت شاغل در بخش صنعت منفی ۴۱۵هزارنفر بود و به عبارتی ۴۱۵هزار فرصت شغلی از دست رفت آن هم در دوره‌یی که یک‌هزارمیلیارد دلار درآمد نفتی داشتیم.

مومنی در پایان ارج گذاشتن به علم را وظیفه مردم و مسوولان دانست و افزود: ارج‌گذاری به علم به معنی این است که دولت و مجلس را موظف کنیم که هیچ تصمیمی گرفته نشود مگر اینکه توسط اساتید دانشگاهی به صورت کامل مطالعه شده باشد. وی تصریح کرد: بقای کشور، امنیت ملی کشور و توان مقاومت کشور در برابر شوک‌های خارجی منحصرا به بنیه تولید مربوط می‌شود و لذا درتخصیص منابع کشور باید علم فصل‌الخطاب باشد و به این موضوع به یک فرهنگ تبدیل شود.

مومنی از پرداخت یارانه نقدی انتقاد کرد و گفت: دولت باید به این بلوغ فکری برسد که به جای پرداخت یارانه به تولید، ترس تولیدکنندگان را بریزد تا آنها بتوانند شغل ایجاد کنند و با ایجاد اشتغال است که رفاه فراهم می‌شود.

وی افزود: از زمان شروع پرداخت یارانه نقدی تاکنون معادل ۱۰سال بودجه عمرانی کشور به مردم داده شده است و لذا باید همه کمک کنند تا اوضاع اقتصادی کشور سامان یابد.