تامین نقدینگی و سرمایه در گردش، این روزها به مهم‌ترین مشکل صنعتگران تبدیل شده است. در شرایطی که بانک‌ها روی خوشی به تولید نشان نمی‌دهند، تولیدکنندگان برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود با مشکلات متعددی دست به گریبان هستند. بانک‌ها برای ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان، ودیعه‌های سنگینی را طلب می‌کنند که گاه از توان تولیدکنندگان خارج است. در همین حال، نرخ سود تسهیلات بانک‌ها باعث شده که هزینه‌های سربار زیادی در تامین مالی تولید وجود داشته باشد. نرخ بالای سود تسهیلات اعطایی به تولیدکنندگان در حالی است که تولیدکنندگان سایر کشورها از تسهیلات با نرخ سود کمتر از 3درصد بهره می‌برند و همین امر سبب شده تا قدرت رقابت تولیدکنندگان داخلی در بازار جهانی به‌شدت کاهش یابد. در شرایطی که بازار داخلی دست به گریبان رکود است، تحریم‌های بین‌المللی راه‌های صادرات را نیز به روی تولیدکنندگان بسته و همین امر سبب شده است تا تولیدکنندگان سهم ناچیزی در بازار جهانی داشته باشند.

در شرایط کنونی به زعم کارشناسان، یکی از راه‌های اصلی خروج تولید از رکود، الزام دولت برای حمایت بانک‌ها از تولید است. در این خصوص دولت می‌تواند تولیدکنندگان معتبر و معتمد خود را در برابر بانک‌ها تضمین کند تا سیستم بانکی با اطمینان بیشتری تسهیلات در اختیار تولیدکنندگان قرار دهد. در همین حال، افزایش اعتبار و گسترش فعالیت صندوق‌های بیمه، صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری و سایر صندوق‌هایی که نقش حمایتی از صنایع دارند، می‌توانند از معضلات صنایع در تامین نقدینگی و سرمایه‌ در گردش بکاهند.

«صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع» یکی از این صندوق‌هایی است که موضوع فعالیت آن، کمک به توسعه صنایع کوچک از طریق تضمین حداکثر  70درصد (در مناطق کمتر توسعه‌یافته تا 85درصد) اصل و سود تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری به صنایع و استفاده از وجوه اداره شده و سایر منابع مالی در چارچوب سیاست‌های صنعتی و برنامه‌های توسعه کشور در زمینه احداث، توسعه، بهسازی و نوسازی، سرمایه در گردش، توسعه پیمانکاری‌های فرعی، تحقیق و توسعه، خرید فناوری و دانش فنی و تجهیزات آزمایشگاهی و توسعه منابع انسانی است.

ضمانتنامه اعتباری جهت تسهیل در تامین منابع مالی از طریق توثیق تسهیلات صنایع کوچک نیز حداکثر 70درصد (در مناطق کمتر توسعه‌یافته تا 85درصد) اصل و سود تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری به صنایع کوچک را تضمین می‌کند. بدین‌ترتیب پس از انجام بررسی‌های کارشناسی و اعتبارسنجی، مبتنی‌بر اولویت‌های تصویب‌شده صندوق، با اخذ وثایق لازم و دریافت کارمزد، ضمانتنامه اعتباری برای متقاضی صادر می‌شود.

تضمین خرید مواد اولیه و فروش کالاهای صنعتی، صدور ضمانتنامه‌های 6میلیارد تومانی و ارائه تخفیفات 50درصدی از جمله خدماتی است که به گفته رییس صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع، در قالب تضمین به فعالان واحدهای صنعتی ارائه می‌شود. برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌ها و عملکرد این صندوق، مشروح گفت‌وگو با علی تعقلی، مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک را در پی می‌خوانید.

جناب تعقلی؛ وضعیت مالی صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع در سال جاری چگونه است؟

در حال حاضر صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع، 50میلیارد تومان سرمایه دارد و شاخص سرمایه آن در وضعیت مطلوب، 17درصد و حداقل شاخص مطلوب برای ایجاد اعتبار 8درصد در نظر گرفته شده است. خسارت‌های صندوق در سال 93، نسبت به سال 92 به میزان 10درصد کاهش یافته است؛ در همین حال، سقف تعهدات صندوق نیز در زمینه صدور ضمانتنامه با افزایش 30درصدی همراه شده است.

صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع در سال 93، اولویت‌های لازم را برای صدور ضمانتنامه در 8حوزه تعریف کرد. این صندوق همچنین در روز حمایت از صنایع کوچک، علاوه‌بر خدمات تک‌محصولی، تحت عنوان «ضمانت تسهیلات اعطایی» که به نفع بانک‌ها انجام می‌شد، 12خدمت دیگر را معرفی کرده است که با شرایط و نرخ ویژه تا پایان سال این خدمات را به صنعتگران ارائه می‌دهد.

اخیرا اعلام شد که سقف تسهیلات افزایش پیدا کرده است؛ در مورد نحوه واگذاری تسهیلات به متقاضیان توضیح دهید؟

این صندوق 21نمایندگی دارد و متقاضیان برای دریافت ضمانتنامه‌ها می‌توانند به شرکت‌های شهرک صنعتی استان مربوطه مراجعه کنند و از خدمات بهره‌مند شوند. صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع برای دستیابی هر چه بهتر صنعتگران به خدمات این صندوق، نمایندگی‌هایی را با همکاری سازمان صنایع کوچک راه‌اندازی کرده است تا از بروکراسی‌های اداری برای اخذ گواهینامه‌های ضمانتی صنعتگران کاسته شود. در حال حاضر، سقف تعهدات هر فرد حقیقی – حقوقی از صنایع کوچک، 6میلیارد تومان است. البته صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع، هر ضمانتنامه را به میزان 3میلیارد تومان تعیین کرده است و صاحبان سرمایه نیز می‌توانند از خدمات ارائه‌شده در قالب ضمانتنامه‌ها با تکمیل مدارک خود بهره‌مند شوند.

آیا همه صنایع برای اخذ تسهیلات اولویت دارند؟ تمرکز عمده این صندوق حول محور چه صنایعی است؟

صندوق به جز صنایع بزرگ بر صنایع کوچک هم متمرکز است، چراکه این صنایع زیر 50نفر کارگر را شامل می‌شود. اولویت‌های صندوق، حمایت از طرح‌های نیمه‌تمام شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های صادراتی است. بنابراین شرکت‌های فعالی که نیازمند توسعه خوشه‌های کسب و کار هستند، مورد حمایت خدمات این صندوق قرار می‌گیرند و از این پس، صاحبان صنایع کوچک با مراجعه به صندوق سرمایه‌گذاری صنایع، می‌توانند از خدمات گوناگون به نفع تولید کشور بهره‌مند شوند.

این صندوق تاکنون چه میزان تسهیلات واگذار کرده و چه برنامه‌هایی را برای امسال در نظر دارد؟

در اصل صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع تسهیلات ارائه نمی‌دهد، بلکه ضمانتنامه‌های گوناگونی را برای پیشبرد اهداف صنعتگران تامین می‌کند. در زمینه تسهیلات اشخاص یا ارگان‌های دیگری، اعتباربخشی می‌کنند. صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع در نظر دارد تا پایان سال 94، بالغ بر 200میلیارد تومان ضمانتنامه صادر کند. البته در زمینه صدور ضمانتنامه از سوی شهرک‌های صنعتی استان‌ها اطلاع‌رسانی صورت گرفته است و امیدواریم با ارائه این خدمات بتوانیم نیاز صنعتگران را در بخش صدور ضمانتنامه تامین کنیم.

راهکار صندوق برای کاهش موانع پیش پای صنعتگران جهت دریافت آسان‌تر تسهیلات و تامین نقدینگی چه بوده است؟

ضمانتنامه‌ها با کارمزدی برابر نصف کارمزد بانک‌ها قابل ارائه است و در همین حال ودیعه‌یی برای صدور ضمانتنامه‌ها از تولید‌کننده دریافت نمی‌شود. بنابراین در این مدت توانستیم با عدم اخذ ودیعه، بخشی از موانع بر سر راه صنعتگران را از بین ببریم.

همان طور که کارشناسان اذعان دارند، این روزها یکی از مهم‌ترین مشکلات واحد‌های صنعتی، تامین سرمایه در گردش است. در این خصوص تا حد بضاعت، تلاش کردیم تا با استفاده از ضمانتنامه اعتبار خریدار، مشکل تامین سرمایه در گردش را حل کنیم؛ به‌طوری که تولید‌کننده می‌تواند به فروشنده مواد اولیه مراجعه کرده و زمان تسویه بدهی خود را مشخص کند. در این مدت صندوق، آن قرار را تضمین می‌کند که پول فروشنده در زمان مقرر پرداخت خواهد شد. به این ترتیب مشکل سرمایه در گردش از بین می‌رود، چراکه تامین‌کننده مالی دیگر بانک نیست و نیازی به سرمایه در گردش وجود ندارد.

در برخی موارد تولید‌کنندگان، کالا را می‌فروشند اما پول‌شان را دریافت نمی‌کنند. ما در این زمینه نیز حاضریم بانکداران و خریداران عمده را اعتبارسنجی کنیم. در این زمینه، قراردادهای 2ساله سرمایه‌گذاری را طراحی کردیم و از این پس تولید‌کنندگان می‌توانند ماده اولیه را به صورت نسیه دریافت کنند. صندوق ضمانت صنایع قرار‌داد آنها را تضمین می‌کند و کارمزد این ضمانتنامه تنها سالانه یک‌درصد است. کالاهای پیش‌ساخته و ماشین‌آلات نیز می‌توانند از این ضمانتنامه استفاده کنند.

ضمانتنامه شرکت در مناقصه و مزایده نیز جزو خدماتی است که با 50درصد تخفیف در کارمزد و بدون وجه نقدی سپرده‌گذاری در روز حمایت از صنایع کوچک رونمایی شد. خدماتی نظیر ضمانتنامه سوءوجه ضمان و ضمانتنامه تعهد پرداخت هم از دیگر خدماتی است که برای صنایع کوچک ارائه شده است.

با توجه به شرایط حال حاضر و توافقات ایران و جامعه بین‌الملل، تقاضای سرمایه‌گذاری در ایران افزایش پیدا کرده است. آیا صندوق خدماتی برای تضمین سرمایه‌گذاری‌ها نیز ارائه می‌دهد؟

در شرایط حال حاضر، با توجه به ورود سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی در حوزه صنایع، خدماتی نظیر «ضمانتنامه سرمایه‌گذاری» نیز طراحی شده است؛ به ‌طوری که ‌این صندوق، سرمایه سرمایه‌گذار را در مقابل سرمایه‌پذیر تضمین می‌کند. البته صندوق ضمانت صنایع می‌تواند درخصوص سایر حوزه‌هایی که صنایع کوچک دچار مشکل ریسک اعتباری هستند نیز، به ارائه خدمات اعتباری بپردازد.

حرف آخر...

امروزه 70درصد مشکلات حوزه صنعت به کمبود نقدینگی بازمی‌گردد. صندوق ضمانت ‌سرمایه‌گذاری صنایع سعی کرده تا با ارائه تخفیفات و خدمات در این حوزه، بخشی از مشکلات صنعتگران را بکاهد. در این زمینه اگر صنعتگران و واحدهای صنعتی نیز نظراتی دارند، می‌توانند با صندوق در میان بگذارند تا در صورت امکان، پیشنهادهای آنها نیز به فهرست خدمات صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع افزوده شود.