واردات برنج مدتی است از سوی وزارت جهاد کشاورزی ممنوع شده است و به گفته وزیر جهاد کشاورزی از 9 ماه پیش هیچ ثبت سفارش جدیدی برای واردات انجام نشده و تا آبان ماه نیز هیچگونه سفارشی در این مورد ثبت نمی‌شود اما با فرارسیدن فصل برداشت، همچنان واردات برنج آنقدر بالاست که در ردیف دوم کالاهای عمده وارداتی قرار گرفته است.

طی چهار ماه گذشته برنج با وجود ممنوعیت واردات و عدم ثبت سفارش جدید، از جایگاه دوم در جدول 10 قلم عمده وارداتی کشور پایین‌تر نیامد و در نخستین ماه سال نیز سومین کالای عمده وارداتی بود.

آمارها نشان می‌دهد که طی مرداد امسال و در آستانه آغاز فصل برداشت برنج، بیش از 48 هزار تن از این محصول به کشور وارد شده که این میزان نسبت به ماه مشابه سال قبل بیش از 40 درصد افزایش وزنی و 20 درصد افزایش ارزشی داشته است؛ به طوریکه در مرداد پارسال 34 هزار تن برنج به ارزش نزدیک به 50 میلیون دلار به کشور وارد شده بود و قیمت هر کیلوگرم آن 1.2 دلار بود که امسال به یک دلار کاهش پیدا کرده و به همین دلیل میزان افزایش ارزشی واردات طی مرداد امسال کمتر از میزان افزایش وزنی آن است.

طبق آمار واردات طی پنج ماهه نخست امسال مجموع واردات برنج به 340 هزار تن رسیده که مجموعا 354 میلیون دلار برای ایران ارزبری داشته است.

البته این آمارها نشان می‌دهد که واردات برنج طی این مدت نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر وزنی نزدیک به 40 درصد و به لحاظ ارزشی بیش از 50 درصد کاهش داشته است.

با توجه به عدم صدور ثبت سفارش جدید برای واردات برنج که تا آبان ماه نیز ادامه خواهد داشت، این حجم برنج وارد شده به کشور عمدتا از سوی هند و پاکستان از محل ثبت سفارش‌های قبلی و البته واردات ملوانی و مرزنشینی است.

اینکه چقدر ثبت سفارش برنج باقی مانده مشخص نیست و به گفته رییس کل گمرک ملوانان و مرزنشیان، آنها برای واردات برنج نیازی به اخذ مجوز و ثبت سفارش ندارند بلکه از قبل طبق قانون میزان واردات سالانه از این طریق تعیین شده است.

رییس کل گمرک نیز در توضیح علت واردات برنج با وجود ممنوعیت‌ها به همین واردات ملوانی و مرزنشینی اشاره کرده است.

به گفته کرباسیان طبق قانون، ملوانان می‌توانند شش بار در سال هر بار 700 کیلوگرم برنج وارد کنند که بر این اساس اگر به طور متوسط هر ملوان در طول سال ماهانه 350 کیلوگرم برنج وارد کند با در نظر داشتن تعداد 103 ملوان درکشور، حجم واردات برنج از این طریق در هر ماه به 36 تن می‌رسد.

همچنین مجموع واردات برنج برای هر ملوان در طول سال 4200 کیلوگرم یعنی کمی بیشتر از چهار تن می‌شود و مجموع واردات برنج تمامی ملوانان در طول سال بیشتر از 432 تن است.

در کنار ملوانان، مرزنشینان نیز می‌توانند بدون ثبت سفارش، سالانه 50 کیلوگرم برنج به کشور وارد کنند؛ یعنی به طور متوسط هر ماه تقریبا چهار کیلوگرم. به این ترتیب به صورت متوسط واردات برنج از سوی تمام 5000 مرزنشین دارای کارت مرزنشینی کشور در هر ماه می‌تواند 21 تن و در طول یک سال 250 تن باشد.

در هر ماه به صورت متوسط مجموع واردات مرزنشینی و ملوانی به 57 تن می‌رسد، یعنی حدود 0.12 درصد از کل واردات برنج در مرداد ماه؛ بنابراین بیش از آنکه بتوان واردات برنج را به مرزنشینان یا ملوانان ربط داد، می‌توان گفت این واردات به ثبت سفارش‌های قبلی مربوط است.