در حالی که مهلت یکساله صرافی‌ها برای انطباق با دستورالعمل جدید نحوه‌ تاسیس و فعالیت چند روزی است به پایان رسیده است، ولی الله سیف گفت: با توجه به اینکه مجوزها زمان محدودی دارند، توصیه می‌کنم صرافی‌ها به موقع در این رابطه اقدام و از این دستورالعمل تبعیت کنند.

سیف در حاشیه بیست‌وششمین همایش بانکداری اسلامی تاکید کرد: اگر صرافی‌ها به موقع اقدام نکنند، ممکن است مجددا مجوزی برای آنها صادر نشود.

رییس کل بانک مرکزی این را هم گفت که با توجه به تغییرات شرایط اقتصادی و تغییر نرخ ارز از زمان مجوز صرافی‌ها تاکنون باید اصلاحاتی در مجوز و اساسنامه آنها اعمال می‌شد که در این رابطه اقدام کردیم؛ بنابراین اجرای آن الزامی است.

سیاست اعتباری جدید بانک مرکزی برای خروج از رکود

سیف همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش از سیاست اعتباری جدید بانک مرکزی که در دستور کار شورای پول و اعتبار قرار دارد، خبر داد.

وی افزود: به دنبال سیاست بانک مرکزی مبنی بر اولویت تامین سرمایه در گردش واحد‌های تولیدی که در سال گذشته آثار مثبتی نیز به همراه داشت، برای سال جاری نیز تدابیر دیگری در دستور کار قرار دارد. با توجه به انباشته‌ شدن حجم زیادی کالا در انبارها و نبود تقاضای کافی به منظور عرضه آنها، تصمیم گرفتیم با یک سیاست جدید، تامین مالی لازم برای فروش اقساطی کالا را در دستور کار قرار دهیم.

به گفته رییس کل بانک مرکزی سیاست اعتباری جدید این بانک در دستور کار شورای پول و اعتبار قرار دارد و به زودی تعیین تکلیف می‌شود.

14 آسیب اجرای بانکداری اسلامی به روایت سیف

سیف در سخنرانی خود در بیست‌وششمین همایش بانکداری اسلامی 14 آسیب موجود در اجرای بانکداری اسلامی را که به اعتقاد وی هنوز هم مشکلات بسیاری به لحاظ قانونی و اجرایی در آن وجود دارد، اعلام کرد.

وی با اشاره به گذشت سه دهه از فعالیت‌هایی که در راستای اجرای بانکداری اسلامی انجام شده است، گفت: با این وجود هنوز هم مشکلات زیادی در این رابطه وجود دارد و بر این اساس بعد از سه دهه از تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا هنوز هم برخی از علما، نخبگان و عامه مردم در رابطه با انطباق فعالیت‌های بانکی با تعالیم شرعی تردید دارند.

رییس کل بانک مرکزی در ادامه به آسیب‌شناسی مسائل موجود در رابطه با اجرای بانکداری اسلامی پرداخت و مهم‌ترین موضوع را عدم تفکیک بین بانکداری بدون ربا و بانکداری اسلامی عنوان کرد.

به گفته سیف، بانکداری بدون ربا نازل‌ترین سطح از بانکداری جامع اسلامی است و باید تدابیری به منظور حرکت از این رتبه حداقلی به سمت الگوی مطلوب بانکداری اسلامی طراحی شود.

رییس کل بانک مرکزی همچنین به بیان چالش‌های دیگر پرداخت و با اشاره به این‌که قانون عملیات بانکی بدون ربا در سه دهه اخیر براساس نیازها و شرایط جدید اصلاح نشده است، گفت: گرچه اصلاح این قانون در شرایط فعلی از اولویت بالایی برخوردار است اما نباید جزیره‌ای باشد بلکه باید در قالب تجمیع قوانین پولی و بانکی به صورت منجسم طراحی شود. این در حالی است که در حال حاضر در قالب دو لایحه قانونی بانکداری و بانک مرکزی تهیه شده که به زودی براساس پیشنهاد مشترک بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در دستور کار دولت قرار خواهد گرفت.

وی با بیان این‌که چارچوب نظارتی مناسب برای اطمینان از انطباق عملیاتی بانکداری با موازین شرعی تهیه نشده است، گفت: در شرایط متعارف تعیین دستوری نرخ‌های سود سپرده‌گذاری و تسهیلات در بانکداری اسلامی شرعا جایز نیست و هر نوع مداخله‌ای در تعیین سود باید از منطق بازار تبیعت کند و از طریق سازوکار بازار اجرایی و عملیاتی شود.

به گفته رییس کل بانک مرکزی به دلیل نبود عمق کافی بازار‌های مالی در ایران از لحاظ وجود ابزارهای مالی منطبق با شریعت به لحاظ تعداد و کمیت، دارایی‌های نقدی باکیفیت که بتوانند استاندارد‌های کفایت سرمایه را تامین کنند در کشور وجود ندارند.

سیف در ادامه‌ اشاره خود به چالش‌ها و آسیب‌های موجود در اجرای بانکداری اسلامی به نبود بازار بین‌ بانکی مناسب به دلیل ضعف ابزاری و ساختاری اشاره کرد و گفت: شبکه‌های امنیتی نظیر صندوق ضمانت سپرده اسلامی یا تسهیلات قاعده‌مند منطبق با شریعت که بانک مرکزی بتواند به عنوان آخرین قرض‌دهنده از آن استفاده کنند در کشور ایجاد نشده است.

وی این را هم گفت که چارچوب مقرراتی لازم برای نحوه انحلال، ادغام و ورشکستگی بانک‌ها مبتنی بر موازین شرعی تدوین نشده‌ است.

رییس کل بانک مرکزی همچنین با بیان این‌که بازار ساختار یافته بدهی اسلامی و صکوک از گستره و عمق کافی برخوردار نیست، افزود: گسترش و توسعه این بازار می‌تواند بخش عمده‌ای از خلأ‌های بازار پول و سرمایه را برطرف کند و در عین حال بخشی از آسیب‌های اجرای بانکداری اسلامی را پوشش دهد.

سیف افزود: به دلیل فقدان ابزارهای سیاست پولی منطبق با شریعت و عدم شناخت کافی نسبت به مکانیزم انتقال پولی در نظام مالی اسلامی، فرمول‌بندی و اجرای سیاست پولی در ایران و تمام کشورهای اسلامی با مشکل جدی مواجه است که ایران هم از آن مستثنی نیست.

آخرین موردی که رییس کل بانک مرکزی از آن به عنوان آسیب اجرای بانکداری اسلامی در کشور یاد کرد به مسائل مالیاتی ارتباط داشت که در این زمینه خاطر نشان کرد: به دلیل توسعه نیافتگی نظام مالیاتی کشور، مسائل مالیاتی مرتبط با تامین مالی اسلامی به‌طور جدی مورد توجه قرار نگرفته‌اند که این مساله به ویژه در صورت عزم برای ورود به بازار‌های مالی جهانی از اهمیت خاصی برخوردار خواهد بود.