گزارش‌های منتشر شده نشان می دهد که 30 درصد معادن سنگ آهن در شرق کشور در استان خراسان رضوی منطقه سنگان از توابع خواف واقع است. بررسی‌ها حاکی است معادن سنگ آهن خواف از نظر میزان ذخایر معدنی رتبه دوم کشور و جایگاه یازدهم جهانی را دارد. راضیه علیرضایی رئیس سازمان صنعت، معدن وتجارت استان خراسان رضوی معتقد است: اشتغال و توسعه منطقه مبتنی برمعادن است و باید تعامل بهتری با حوزه معدن صورت گیرد و مدیران معادن هم باید بپذیرند که در توسعه منطقه کمک کنند. وی خاطرنشان ساخت: معدنداران، به همراه شهرداری و فرمانداری به عنوان دو بازوی اصلی برای توسعه منطقه باید فعالیت کنند و هر دو طرف لازم است شرایط را درک و به هم کمک کنند.

به گفته این مقام مسئول، براساس قانون ،شهرداری‌ها می توانند برای اخذ عوارض در قبال برخی خدمات مصوبه‌هایی را از شورای شهر اخذ کنند اما موضوع سنگان تفاوت دارد اکنون حریم شهری خواف در حال گسترش است و حریم شهر را تا محدوده معدن افزایش داده‌اند. واقعیت این است که طبق قانون حریم شهر را نمی‌توان با حریم معدن متداخل ساخت. اردشیر ریاحی شهردار سنگان در جمع خبرنگاران اظهار داشت: وظیفه سنگین تامین زیرساخت‌ها برعهده مدیریت شهری است و براساس مطالعات مشاور شهرداری ظرف هفت تا هشت سال آینده 50 هزار نفر به جمعیت این منطقه افزوده می‌شود، درحالی که اکنون بالغ بر 17 هزار نفر جمعیت دارد.

وی بر این عقیده است، لازمه توسعه پایدار هماهنگ با ظرفیت طبیعی شهر باید برنامه ریزی و حرکت کرد و در کنار حفظ محیط زیست، بهره برداری از معادن هم تداوم داشته باشد، زیرا معادن به منزله درآمد اقتصادی و ارزش حیاتی برای این منطقه دارند. ریاحی تصریح کرد: امروز فرصت دوباره کاری وجود ندارد و همه اجزای یک شهر باید در جهت عمران و آبادانی آن تلاش کنند و مردم مرزبان این منطقه با کمترین توقع از حامیان دولت و خدمتگزاران محسوب می‌شوند. امید امیری جانشین مدیر معدن مجتمع سنگ آهن احیاء سپاهان به خبرنگاران اظهار داشت: چهار معدن در منطقه با مساحت 72 کیلومتر از سوی این واحد مورد بهره برداری قرار می‌گیرد و در مجموع سالانه ظرفیت سه میلیون تنی دارد. وی حضور نیروی شاغل 360 نفره در کنار شمار 800 نفری کارکنان پیمانکاری که بالغ بر 90 درصد نیروها بومی هستند از مشخصات فعالیت در این منطقه محروم است و ظرف نزدیک به 10 سال فعالیت در این منطقه براساس نرخ اعلامی وزارت صنعت، معدن وتجارت حقوق دولتی معادن پرداخت شده است.

امیری افزود: شهرداری سنگان اکنون براساس محاسبات خود بابت هرتن سنگ آهن استخراجی از این منطقه علاوه بر سهم 15 درصدی حقوق دولتی، دو هزار تومان طلب می‌کند که این میزان برای عملکرد هشت ماهه احیاء سپاهان دو میلیارد تومان است، درحالی که اکنون ظرف دو سال اخیر با حدود 70 درصد کاهش ارزش ماده معدنی در بازار مواجه شده‌ایم. امیری خاطرنشان کرد: بهره برداران معادن معتقدند، ارایه کمک برای توسعه منطقه مورد پذیرش است و در شروع اجرای طرح کمربند سبز سنگان توسط یکی از پیمانکاران دو میلیارد ریال کمک صورت گرفت، بنابراین هیچگاه این موضوع مطرح نشده که از اعطای کمک استقبال نمی‌کنیم، بلکه باید شرایط متعادلی باشد.

خانم علیرضایی به عنوان بانوی مدیرکل وزارت صنعت، معدن و تجارت در استان خراسان رضوی معتقد است: شهرداری سنگان نباید حق‌السهم خود را از حقوق دولتی مطالبه کند بلکه این وجوه در حساب خزانه واریز می شود و از طریق بودجه‌های دولتی توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تخصیص می یابد. وی تصریح کرد: معدنداران وقتی حقوق دولتی معادن را پرداخت می کنند نباید عوارض جدید از آن‌ها مطالبه شود. به گفته وی، چنانچه شهرداری خدمات خاصی به معادن می دهد، می‌تواند از سهم خود در مالیات بر ارزش افزوده جبران کند، درعین حال توسعه محدوده شهری با هدف کسب درآمد، فراتر از قانون محسوب می‌شود.

علیرضایی اضافه کرد: اکنون موضوع مطالبه شهرداری سنگان از معدنداران به وزارت صنعت، معدن و تجارت منعکس شده و اقدامات حقوقی مربوطه در دست اقدام است و همچنین از وراتخانه مزبور درخواست شده که در جهت تامین هزینه‌های استانی بودجه تخصیص یافته را تامین نماید. ریاحی به عنوان شهرداری که سابقه بیش از سه دهه کار اجرایی دارد، گفت: مطابق ماده 77 قانون شهرداری‌ها، شرکت‌های مستقر در حوزه شهری وظیفه دارند عوارض خدمات شهرداری را پرداخت کنند و برای واحدهای سنگ آهن فعال در منطقه بابت هر تن فروش این ماده معدنی مبلغ دو هزار تومان تعیین شده است. به گفته وی، معدنداران نسبت به مکاتبات صورت گرفته با آن‌ها کم توجهی می‌کنند و شهرداری اعلام کرده از هرگونه همکاری استقبال می‌کند.

ریاحی تاکید کرد: تاکنون هیچ معدنی از سوی شهرداری تعطیل نشده و در یک مورد بابت طلب شهرداری، یکدستگاه بولدوزر از معدنکاری اخذ شد که آن هم به دلیل خرابی، غیرفعال بود و در نهایت مسترد شد. امیری به عنوان یک متخصص ومدیر جوان در واحد معدنی احیاء سپاهان اظهار داشت: مجموع محدوه‌های معدنی سنگ آهن در منطقه 35 واحد است که اکنون پنج معدن فعالیت دارد و شرایط بازار داخلی و خارجی سنگ آهن مناسب نیست. وی خاطرنشان ساخت: واحدهای معدنی برای همکاری با شهرداری از اجرای طرح‌های مربوطه مانند کمربند سبز به جای پرداخت وجوه نقدی استقبال می‌کنند اما در این زمینه باید به تفاهم لازم رسید. امیری اجرای توسعه چرخه فولاد را به عنوان یکی از برنامه‌های این واحد ذکر کرد و افزود: بهره برداری از مجتمع فولاد خواف (کنسانتره ، گندله سازی، آهن اسفنجی، ذوب و ریخته گری) موجب می‌شود این مجموعه علاوه بر کشور در خاورمیانه نیز به عنوان یک فولاد ساز مطرح شود.

وی گفت: وجود 60 هزار سهامدار احیاء سپاهان اقتضا می‌کند که روند فعالیت این واحد معدنی مطابق با اصول منطبق بر قوانین باشد و نباید از تولید انتظارات فراقانونی داشت و در عین حال موضوع ارایه کمک به منظور تداوم فعالیت معدن مورد توجه قرار دارد. دولت یازدهم براساس سیاست اقتصاد مقاومتی، همواره بهره گیری از معادن را به عنوان بخشی که می تواند جایگزین نفت شود، مطرح می سازد، اما شیوه‌های برخورد مسئولان محلی در نقاطی که معادن واقع شده و اغلب مناطق محروم هستند، منطبق بر قانون ارزیابی نمی‌شود. انتظار می‌رود بهره برداران معادن نیز در محدوده توانایی و براساس رفع محرومیت از مناطق دورافتاده کشور کمک و مشارکت لازم را در عمران و آبادانی کشور داشته باشند.

منطقه سنگان به عنوان پایتخت سنگ آهن کشور که در استان خراسان رضوی واقع شده و در کنار قطب اقتصادی سرخس قرار دارد و تعامل مدیران بخش دولتی و خصوصی در بخش‌های مختلف به ویژه در شرایط کنونی در حوزه معادن باید در مسیر حرکت برنامه‌ای دولت تدبیر و امیدباشد که برآمده از آرای میلیونی مردم است. سنگ آهن سنگان (خراسان رضوی)، چادرملو (یزد) و گل گهر(کرمان)به عنوان بزرگترین معادن کشور در این بخش محسوب می‌شوند.