حدود چهار ماه است که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) میان جمهوری اسلامی ایران و 1+5 حاصل شده؛ مجلس نیز به نوبه خود کار بررسی برجام را با تشکیل کمیسیون ویژه‌ای متشکل از 15 نماینده برعهده گرفت. 

پس از تشکیل کمیسیون ویژه بررسی برجام و برگزاری 40 جلسه برای بررسی و ارائه گزارش نهایی آن تصمیم‌گیری به ایستگاه آخر، یعنی بهارستان رسید. حال همه چشم‌ها به دودکش ساختمان هرمی شکل میدان بهارستان دوخته شده است جایی که یکشنبه آینده قرار است یک فوریت طرح، به صحن مجلس برای نظر نهایی برده شود.

بر اساس اصل 65  قانون اساسی، مذاکرات مجلس شورای اسلامی با حضور دو سوم مجموع نمایندگان رسمیت پیدا می‌کند.

انعقاد رسمی جلسات و اعتبار اخذ رأی، منوط به حضور حداقل دو سوم مجموع نمایندگان است و اکثریت مطلق آراء وقتی حاصل می‌شود که بیش از نصف نمایندگان صاحب رأی حاضر، رأی مثبت دهند مگر در مواردی که قانون اساسی یا در آیین نامه یا به موجب قانون دیگر، نصاب دیگری تعیین شده باشد.

در چنین شراطی در فضای مجازی شایعاتی در خصوص امکان بروز آبستراکسیون در مجلس دیده و شنیده می‌شود.

آبستراکسیون

آبستراکسیون عدم حضور عمدیِ گروهی از نمایندگان مجلس در هنگام رأی‌گیری، به‌قصدِ از اکثریت انداختن مجلس و جلوگیری از تصویب یک لایحه یا طرح است.

در معنای وسیع‌تر، نصاب‌شکنی یا آبستراکسیون به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که گروهی از نمایندگان مجلس یا پارلمان یک کشور برای جلوگیری از تصویب یا نهایی شدن یک تصمیم و قانون در نشست رسمی نمایندگان در پیش می‌گیرند. ترک نشست علنی مجلس و درنتیجه نرسیدن تعداد نمایندگان حاضر به حد نصاب قانونی برای برگزاری نشست ازجمله این اقدامات است.

"کمال الدین پیرموذن" نماینده اردبیل درخانه ملت در این باره می‌گوید: "برخی اخبار منابع موثق از این حکایت دارد که برخی نمایندگان، قصد نصاب‌شکنی مجلس را در جریان بررسی طرح اجرای برجام در روز یکشنبه دارند".

 وی اعتقاد دارد که ممکن است این اقدام نمایندگان تبعات زیادی را به جا بگذارد.

البته این اولین باری نیست که نمایندگان عضو جبهه پایداری از آبستراکسیون سخن می گویند. آنها پیش از این هم در ماجرای اولین طرح سوال از محمود احمدی‌نژاد (اسفندماه 90) تهدید به آبستراکسیون کرده بودند، تهدیدی که آن موقع رنگی از واقعیت به خود ندید.

9 ماه بعد اما در جلسه علنی روز یکشنبه 14 آبان ماه و در جریان اعلام وصول دومین طرح سوال از احمدی‌نژاد آنها تهدید خود را عملی کردند.

آنجا که دوتن از نمایندگان جبهه پایداری بعد از اعلام وصول دومین طرح سوال از رییس جمهور با تهدید هیئت رییسه اعلام کردند جلسه را به نشانه اعتراض ترک خواهند کرد و به دنبال آن 21 نماینده از صحن خارج شدند. اما این اقدام نمایندگان حامی احمد‌ی‌نژاد و فراکسیون اقلیت مجلس که بنا به گفته علی لاریجانی رییس مجلس اقدامی غیرقانونی بود سرانجامی نداشت. چراکه مجلس با حفظ رسمیت به کار خود ادامه داد.

"مجید تخت‌روانچی" در واکنش به احتمال آبستراکسیون برخی جریانات سیاسی مجلس در روز رای‌گیری برجام گفت: ما در کار مجلس هیچ دخالتی نمی‌کنیم و البته هیئت‌رییسه و نمایندگان مجلس قطعا بر اساس مقررات تصمیماتی خواهند گرفت و مسأله را مدیریت خواهند کرد.

وی گفت: بنده امیدوارم هر چه سریع‌تر تکلیف برجام در مجلس مشخص شود تا بتوانیم بقیه مسیر را که اخیرا در نیویورک درباره آن با مقامات آمریکایی صحبت کردیم را دنبال کنیم.

برای روشن شدن این جریان با تعدادی از نمایندگان مجلس گفتگو کردیم اما پاسخ‌های آنها نشان از بی‌ اطلاعی از آبستراکسیون نمایندگان خانه ملت در جلسه علنی روز یکشنبه داشت، این در حالی است که گویا برخی از نمایندگان با تردید گفتند که اطلاعی از این طرح نمایندگان مخالف ندارند.

"ابراهیم کارخانه‌ای" نماینده همدان، در رابطه با زمزمه‌های ترک جلسه علنی مجلس از سوی مخالفان تصویب طرح یک فوریت طرح اقدام متقابل دولت در اجرای برجام به باشگاه خبرنگاران، گفت: نمی‌توانم در این رابطه حرفی بزنم.

همچنین "مجتبی رحماندوست" نماینده مردم تهران هم در این زمینه به باشگاه خبرنگاران، گفت: خبری از این موضع ندارم.

حجت‌الاسلام و المسلمین "حمید رسایی" نیز در این رابطه تنها به این سخن اکتفا کرد که بنده مصاحبه نمی‌کنم.

موضوع را از "مهدی کوچک‌زاده" نماینده تهران هم پیگیری کردیم و وی اینگونه پاسخ داد:" حاله شما خوب است؟"

برای شفافیت بیشتر تلاش کردیم تا از "علیرضا زاکانی" رئیس کمیسیون ویژه برجام ماجرا را جویا شویم اما متوجه شدیم که وی به سفر رفته و نمی‌تواند پاسخگوی ما باشد.

"احمد شوهانی" نماینده مردم ایلام هم در رابطه با ترک جلسه علنی از سوی مخالفان برجام گفت: ممکن است که نمایندگان مخالف برجام پیشنهاداتی را که در کمیسیون مطرح کرده و رای نیاورده را روز یکشنبه به صحن بیاورند و ممکن است برای آن روز برنامه‌ای را از قبل تدارک ببیند تا طرح تصویب نشود کما اینکه در جلسه کمیسیون هم گفتند که شما اینجا پیشنهادات ما را تصویب نمی‌کنید و ما دیگر اینجا با شما بحث نمی‌کنیم و پیشنهاداتمان را به صحن می‌بریم.

با مجموعه پیگیر‌های باشگاه خبرنگاران به این نتیجه رسیدیم که وقوع آبستراکسیون از سوی نمایندگان مجلس در جریان رای‌گیری برجام در خانه ملت ضعیف است و این مهم را می‌توان یک ادعای رسانه‌ای دانست؛ حال باید منتظر ماند و دید که سرنوشت "طرح یک فوریت طرح اقدام متقابل دولت در اجرای برجام" در مجلس شورای اسلامی چه خواهد شد.