بانک‌مرکزی سهم مسکن در سبد هزینه خانوارها را اعلام کرد
آمار جدید از «هزینه مسکن»

تهرانی‌ها دو برابر سایر شهرها برای «مسکن» هزینه می‌پردازند
کاهش محسوس جامعه صاحب‌خانه‌ها طی 10 سال گذشته

فرید قدیری: ‌بانک‌مرکزی گزارش جدیدی از هزینه‌هایی که خانوارهای ساکن در شهرها طی یک‌سال برای «تامین‌مسکن» پرداخت می‌کنند، منتشر کرده که جزئیات آن حاکی از «شکاف بزرگ» در هزینه آپارتمان‌نشینی بین تهران و سایر شهرها است.
براساس آنچه بانک‌مرکزی محاسبه کرده، تهرانی‌ها سالانه دو برابر ساکنان شهرهای دیگر برای «مسکن» هزینه می‌کنند این در حالی است که درآمد خانوارهای تهران فقط 30 درصد بیشتر از مابقی خانوارها است.
در محاسبات مربوط به «هزینه مسکن»، دو فاکتور اجاره‌نشینی و پول پرداختی برای خرید مسکن لحاظ شده است اما فاکتور اول –اجاره‌بها- با سهم بیشتری در فرمول، اعمال شده است که به این ترتیب، در گزارش پیش‌رو، بیشتر، اوضاع اجاره‌نشین‌ها مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» براساس یافته‌های بانک‌مرکزی، پایتخت‌نشینان در سال89 هر ماه به طور متوسط مبلغ 670 هزار تومان برای تامین مسکن هزینه کرده‌اند، اما در کل کشور، خانوارها ماهانه حداکثر 330 هزار تومان، هزینه مسکن متقبل شده‌اند.
رقم 330 هزار تومان با احتساب هزینه مسکن تهرانی‌ها، به دست آمده است که اگر سهم تهران از آن جدا شود، هزینه مسکن در سایر شهرها به مراتب کمتر از این خواهد بود.
هر چند ممکن است برای توجیه شکاف موجود بین هزینه مسکن در تهران با سایر شهرها، عنوان شود که درآمد سرانه ساکنان تهران خیلی بیشتر از معدل درآمد شهرنشین‌ها است، اما طبق آنچه بانک‌مرکزی اعلام کرده، میانگین درآمد تهرانی‌ها فقط 30 درصد بیشتر از خانوارهای سایر شهرها است به این معنی که هر خانوار ساکن تهران با 30 درصد درآمد بیشتر از یک خانوار ساکن غیرتهران، باید دو برابر مبلغی که در یک شهری غیر از پایتخت برای اجاره‌نشینی پرداخت می‌شود را متحمل شود.
بانک‌مرکزی مجموع کل درآمد سالانه خانوارها در کشور طی سال89 را 13 میلیون تومان اعلام کرده و این شاخص را برای خانوارهای تهرانی 7/18 میلیون تومان عنوان کرده است.
همچنین هزینه مسکن خانوارها در کشور و تهران در یکسال 89 نیز به ترتیب 4 میلیون تومان و 8 میلیون تومان برآورد شده است.
براساس جزئیات این گزارش، هزینه‌مسکن در تهران بیشترین حجم سبدهزینه‌ای خانوارها را شامل می‌شود به طوری که 43 درصد از کل هزینه ماهانه خانوارهای تهرانی، برای تامین مسکن اختصاص پیدا می‌کند که بعد از آن، خوراکی و موادغذایی با سهم 30 درصدی در رتبه دوم پرهزینه‌ترین کالا‌وخدمات، در سبد جای می‌گیرد.
اما در کل کشور سهم مسکن در سبد هزینه خانوارها مطابق آنچه بانک‌مرکزی برای سال89 محاسبه کرده، 1/30 درصد است که در کشور نیز مسکن بیشترین سهم هزینه‌‌ای را در مقایسه با سایر کالا‌ها و خدمات، در بر می‌گیرد به طوری که مواد خوراکی با سهم 25 درصد در سبد هزینه‌ای، رتبه دوم را دارد.
تعداد صاحب‌خانه‌ها رو به کاهش؟
بخش دیگری از گزارش جدید بانک‌مرکزی به تعداد صاحب‌خانه‌ها و اجاره‌نشین‌ها اختصاص دارد.
در سال89 از کل خانوارهای شهری، 7/64 درصد دارای مسکن ملکی بوده‌اند و 7/25 درصد در آپارتمان اجاره‌ای سکونت داشته‌اند و 6/9 درصد مابقی در خانه‌های سازمانی یا خانه رایگان اقامت داشته‌اند.
وضعیت موجود چنانچه به صورت مطلق مورد بررسی قرار بگیرد، مناسب ارزیابی می‌شود اما در مقایسه این آمار با آمار سال‌های قبل، مشخص می‌شود بازار اجاره‌نشین‌ها در کشور رو به گسترش است. در سال80 حجمی معادل 72 درصد کل خانوارهای شهری صاحب ملک مسکونی بودند و فقط 19 درصد خانوارها اجاره‌نشین بودند. به این ترتیب طی یک دهه گذشته تعداد مالکان حدود 8 درصد کاهش پیدا کرده است. افت تعداد مالکان طی سال‌های اخیر در شرایطی رقم خورده که در طول 10 سال گذشته، حجم ساخت‌وسازهای مسکونی سال به سال افزایش پیدا کرده است و در شکل طبیعی، متناسب با رشد ساخت‌وساز، باید آمار صاحب‌خانه‌ها نیز روند صعودی به خود می‌گرفت. اما وضعیت موجود حاکی از رخداد «احتکار واحدمسکونی» در شهرها است؛ به این معنی که حجم قابل توجهی از واحدهای نوسازی که هر سال آماده عرضه به بازار می‌شود، توسط مالکان آنها، از فروش یا اجاره، دور نگه داشته می‌شود که هدف غالب این افراد از انتظار برای عرضه، فروش با قیمت بالاتر است.