تشدید تحریم های نفتی در طی سال های اخیر موجب شد ایران تفاهم نامه‌ای را با روسیه به امضا برساند که در ادبیات رسانه ای به طرح تهاتر نفت در برابر کالا موسوم شد.

براساس این طرح، قرار بود که روسیه نفت ایران را خریداری کند و در مقابل ایران نیز از این کشور، کالاهای مورد نیاز خود را وارد کند البته نحوه اجرای آن هیچگاه به طور رسمی اعلام نشد و گاهی اوقات، مقامات دو کشور اجرای آن را منکر شدند.

اما پیشرفت مذاکرات هسته‌ای و آغاز روند اجرای برجام، همه معادله‌ها را تغییر داده و ایران قصد دارد که در قراردادها و توافقات خود در دوران تحریم بازنگری کند.

یک منبع آگاه نیز گفته است که احتمالا درباره طرح موسوم به تهاتر نفت در برابر کالا نیز در طی این سفر گفت وگو خواهد شد.

ایران در دوران تحریم مجبور بود که امتیازات ویژه‌ای به طرف های مورد مذاکره بدهد، اما رفع تحریم‌ها، برگ برنده‌ای را در اختیار ایران قرار می‌دهد که با اتکای آن قدرت چانه زنی کشورمان افزایش می‌یابد.

براین اساس، در طی سفر هیات روسی که قرار است امروز (چهارشنبه) به تهران وارد شوند، علاوه بر مذاکرات برای همکاری‌های جدید، درباره تفاهم نامه‌های قدیمی نیز گفت وگوهایی انجام خواهد شد.

امیرحسین زمانی نیا معاون امور بین الملل و بازرگانی وزیر نفت نیز در این خصوص گفته است: در این سفر درباره قرارداد‌های همکاری از جمله تفاهم نامه همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه مذاکراتی انجام خواهد شد.

وی خاطرنشان کرده است: ما تمایل داریم که با روسها کار کنیم البته باتوجه به توافق‌هایی که در گذشته داشتیم باید تغییراتی در این بخش‌ها اعمال شود.

از جمله تفاهم نامه‌هایی که دو طرف درباره آن رایزنی خواهند کرد تفاهم نامه همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه است که سال گذشته به امضا رسیده بود. این تفاهم نامه در دوران تحریم امضا شده بود، اما با لغو تحریم‌ها و تغییر شرایط، بازنگری در آن ضروری است.

هیچگاه جزییات مربوط به طرح تهاتر نفت در برابر کالا به طور رسمی اعلام نشد، اما طبق گزارش منابع غیررسمی، ارزش این تفاهم نامه حدود 20 میلیارد دلار است که براساس آن، ایران روزانه 500 هزار بشکه نفت خام به روسیه صادر می کند و روسیه نیز در مقابل به جای پرداخت پول، کالای روسی به ایران صادر خواهد کرد.

طبق این طرح، محصولات ارسالی روسی به ایران شامل کالاها، فلزات و محصولات غذایی است و شامل کالاهای نظامی نمی‌شود. قرار بود این طرح در چند مرحله اجرا شود که ارزش مرحله نخست حدود شش تا هشت میلیارد دلار برآورد شده بود.