سید عباس عراقچی رییس کمیسیون برجام در وزارت خارجه در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما با اشاره به آغاز اجرای اقدامات ایران طبق برجام گفت: هنوز هیچ سانتریفیوژی جمع آوری نشده است و سازمان انرژی اتمی در حال فراهم کردن مقدمات کار است. ممکن است در چند روز آینده جمع آوری سانتریفیوژها آغاز شود.

معاون وزیر خارجه با تاکید بر اینکه مذاکرات هسته ای و رسیدن به برجام مساله مهمی بود اما اجرای آن نیز امری مهم است که هنوز باقی مانده تصریح کرد: اجرای برجام به اندازه خود آن اهمیت دارد. ما باید تلاش کنیم مسیرهای فرار و نیرنگ زدن آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها را در لغو تحریم ها ببندیم.

وی در پاسخ به اینکه آیا اجرای برجام از سوی ایران آغاز شده است گفت: بله این کار آغاز شده است.

عراقچی ادامه داد: از 9 موردی که رهبری در نامه‌شان اشاره کردند مورد اول به قبل از شروع اجرای برجام بازمی‌گردد و 8 مورد دیگر مواردی است که باید حین اجرا رعایت شود. شرط اول رهبری این است که قبل از شروع اقدامات هزینه‌ها و تضمین‌های کافی از طرف مقابل گرفته شود.

وی با اشاره به نشستی که با اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در روز یکشنبه داشته است گفت: در آنجا هم توضیح دادم وقتی به روز تصویب رسیدیم طبق برجام اتحادیه اروپا و آمریکا تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته‌ای را متوقف و دستورات اجرایی رییس جمهور آمریکا لغو و نیز تحریم‌های کنگره با دستور رییس جمهور متوقف شد که در روز 26 مهر این اتفاق افتاد.

عراقچی گفت: رییس جمهور آمریکا از واژه دستور در نامه خود خطاب به 4 وزیر کابینه‌اش برای متوقف کردن و لغو دستورات استفاده کرده است. همچنین به وزیر خارجه‌اش دستور داد که تحریم کنگره را متوقف کند و وزیر خارجه آمریکا همان روز تحریم کنگره را متوقف کرد. بنابراین از نظر ما تضمین لازم ظاهرا محقق شده است. با این حال ما هنوز حقوق دانان‌مان در حال بررسی سندهای صادر شده از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا هستند که شامل نامه اوباما، مصوبه شورای وزیران اتحادیه اروپا و بیانیه جان کری است.

وی ادامه داد:‌ در ضمیمه شماره 2 در برجام آمده است که آمریکا باید تحریم‌های کنگره را متوقف کند و در ذیل آن خدمات مربوط به آن تحریم از جمله نقل و انتقال پولی، بیمه و ... هم برداشته می‌شود. بنابراین هم تحریم و هم خدمات مربوطه‌اش برداشته می‌شود. آنچه در رابطه با یکی دو مورد از موارد تحریم‌ها در روزهای گذشته صحبت می‌شود مربوط به خدمات یکی از تحریم‌های حوزه انرژی است و ما بررسی کردیم که در برجام این موضوع به طور دقیق آمده است و نگرانی از بابت برگرداندن پول نفت وجود ندارد. البته مواردی در بیانیه جان کری تردید آمیز است که داریم بررسی می کنیم اما در نامه اوباما نکته تردیدآمیزی وجود ندارد.

عراقچی گفت: ما در حال بررسی دقیق‌تر هستیم. ظاهر امر نشان می‌دهد که مشکلی نیست. اگر هم مشکلی تشخیص داده شود به آمریکایی‌ها می گوییم تا اصلاح کنند.

این عضو ارشد تیم مذاکره کننده در رابطه با اراک و ذخایر اورانیوم کشور خاطرنشان کرد: طبق نظر رهبری در این دو مورد بعد از آن عمل می‌کنیم که موضوع مسایل گذشته و حال ایران حل و فصل شود. آژانس فعلا حسن همکاری ایران را اعلام کرده است مبنی بر اینکه هر سوالی که از ایران داشته است صورت داده و دیگر سوالی نمانده است که نکرده باشد. آژانس تا آخر نوامبر گزارش خود را درباره ارزیابی نهایی اش ارائه می‌کند و تا نیمه دسامبر شورای حکام تشکیل جلسه می‌دهد که 1+5 موظف است قطعنامه‌ای را با هدف بستن مسایل گذشته و حال به شورای حکام دهد و وقتی این قطعنامه تصویب شدو این موضوع بسته شد در رابطه با اراک و انتقال سوخت اقدام می‌کنیم و اگر هم در این چارچوب زمانی این اقدامات از سوی طرف مقابل صورت نگیرد کار طولانی‌تر می‌شود و اجرای برجام کمی به تاخیر می افتد.

عراقچی گفت: ما در نطنز و فردو کار را شروع می کنیم اما اراک و ذخایر صورت را دست نمی‌زنیم تا موضوع PMD بسته شود. طبق پیش‌بینی‌ها 15 الی 16 روز زمان نیاز داریم تا بعد از آنکه شورای حکام قطعنامه بستن PMD را تصویب کرد قلب راکتور اراک را خارج کنیم. بنابراین اوایل ژانویه یا اواخر دسامبر زمان اجرای برجام خواهد بود چنانچه روند به این شکل پیش رود.

وی در پاسخ به اینکه مقام معظم رهبری در نامه خود اشاره کردند که هرگونه اظهارنظر مبنی بر باقی ماندن ساختار تحریم‌ها از سوی آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها به معنای نقض برجام است گفت: اولا در نامه رییس جمهور آمریکا و شورای وزیران اتحادیه اروپا که سند رسمی هستند چنین عبارتی نیامده است. اگر چنین حرفی را بزنند نقض برجام است.

معاون وزیر خارجه در پاسخ به اینکه رهبری خواستار لغو کلیه تحریم‌ها شده است نه توقف آن اظهار کرد: موضوع لغو مبتنی بر تعهدی است که در برجام آمده است. رهبری در سخنانی دیگر به صراحت اعلام کردند چون کنگره امریکا امکان لغو تحریم‌ها را در این مقطع ندارد تعهد رییس جمهور این کشور کافی است و این فرمول از سوی رهبری قبلا به طور علنی اعلام شده است. ما سه نوع تحریم داریم، تحریم‌های اروپا، دستورات اجرایی رییس جمهور که لغو خواهند شد و تحریم‌های کنگره که متوقف می‌شود وهر سه نوع تحریم در نامه اوباما و مصوبه اتحادیه اروپا قید شده است.

وی تاکید کرد: آنچه آمریکایی ها درباره باقی ماندن ساختار تحریم‌ها مطرح می کردند مربوط به گذشته است که امری تبلیغاتی بود. آن‌ها به خوبی می‌دانند از روز اجرای برجام ساختار تحریم‌ها از بین می‌رود و بعد از نامه رهبری هم چنین صحبتی نکرده‌اند و این حرف را نزدند و اگر بگویند نقض برجام است.

عراقچی اظهار کرد: اجرای تعهدات ما منوط به تضمین‌هایی است که از طرف مقابل اخذ خواهیم کرد. در رابطه با اراک و فروش ذخایر نیاز داریم تا قراردادهای قطعی و تضمین‌های لازم گرفته شود. لغو و توقف تحریم‌ها جزو اصولی است که در برجام آمده است اما رهبری در نامه‌شان بر روی مصادیق تاکید نکردند بلکه مصادیق را وزارت خارجه و دولت بررسی می‌کند. از نظر ما ظاهرا دستورات لازم برای لغو و توقف تحریم‌ها صادر شده است. در عین حال گرفتن تضمین‌های قطعی را بررسی می‌کنیم.

وی در پاسخ به اینکه چه زمان حقوق‌دانان نظر قطعی خود را درباره دستورات اروپایی‌ها و آمریکا اعلام می‌کنند گفت: در دو سه روز آینده نظر قطعی را اعلام می‌کنیم. سازمان انرژی اتمی فعلا مقدمات کار را شروع کرده تا وقتی که به جمع آوری سانتریفیوژ در نطنز و فردو برسند اما در رابطه با اراک و ذخایر سوخت کاری انجام نخواهند داد.

عراقچی در رابطه با ارائه سند جامع برنامه هسته‌ای ایران خاطرنشان کرد: در چارچوب برجام قبل از رسیدن به روز اجرا سازمان انرژی اتمی باید برنامه خود را ارائه کند. مجلس به سازمان انرژی دو ماه فرصت داده و در نامه رهبری به اصل موضوع اشاره شده اما زمانی برای آن تعیین نشده است. برنامه بلندمدت ایران 15 ساله است و مطمئن باشید حتی بیشتر از 190 هزار سو می‌توانیم در پایان 15 سال داشته باشیم. البته این مساله جزییات پیچیده دارد ولی می‌توان منتظر بود تا دو ماه دیگر که این برنامه منتشر می‌شود و همه می‌بینند که ما حتی تا 700 الی 800 هزار سو می‌توانیم به دست آوریم.

معاون وزیر خارجه در رابطه با مذاکرات سوریه در وین و گفت‌وگو با آمریکایی‌ها در این باره تاکید کرد: ما با آمریکا مذاکرات دوجانبه درباره سوریه نداریم و نداشتیم. آنچه اجازه داده شده مذاکرات دوجانبه با آمریکا فقط در بحث هسته‌ای بوده است که البته موضوعات انسان‌دوستانه و زندانیان دو کشور را نیز شامل می‌شد. اما در بحث منطقه مذاکرات دوجانبه نداریم و رهبری صراحتا به این موضوع اشاره کردند که مذاکره با آمریکا منفعتی در این بحث‌ها برای ما ندارد چرا که مواضع ما با آمریکا 180 درجه تفاوت دارد اما در قالب مذاکرات چند جانبه حاضر شدیم و درباره سوریه مذاکره کردیم.

عراقچی گفت: در حاشیه نشست وین درباره سوریه دو سه دور با هیات آمریکایی درباره برجام، سند رسمی اراک مذاکره کردیم.

وی گفت: سند رسمی اراک بین ایران و 1+5 تا یک هفته آینده توسط وزیران خارجه امضا خواهد شد. همچنین بخش دیگری از مذاکرات مربوط به انتقال ذخایر سوخت است که اینها موارد آسانی نیست و باید تا قبل از رسیدن به زمان اجرا درباره آن‌ها مذاکره شود. همچنین در رابطه با تحریم‌ها که بخش عمده‌ای ازآن ها از سوی آمریکایی‌ها و اروپاست گفت‌وگو داریم چرا که برداشتن یک تحریم و تدوین اصول و راهکار برای شرکت‌ها و بانک‌ها بحثی دیگر است و باید مذاکرات جدی رو ی آن صورت گیرد. در رابطه با اصولی که باید درباره لغو تحریم‌ها نوشته شود باید با ایران مشورت کنند و در همین چارچوب از 12 نوامبر مشورت‌های رسمی برای تهیه دستورالعمل لغو تحریم‌ها با اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها شروع می‌شود.

معاون ظریف در ادامه درباره جر و بحث وزیران خارجه ایران و عربستان در نشست وین درباره سوریه گفت: جلسه سوریه بسیار طولانی بود و تنها 10 دقیقه ما از نشست بیرون آمدیم برای نماز، در حالی که دیگران جلسه را تعطیل نکردند و بدون وقفه ادامه یافت. در این جلسه جر و بحث‌های جدی از یک سو بین ایران و سوریه با عربستان و گاهی بین ایران، سوریه ، چین با عربستان و گاهی هم بین ایران و عربستان صورت گرفته است و مقدار زیادی از این جر و بحث ها بین آقای ظریف و وزیر خارجه عربستان بوده و دیالوگ‌های مختلفی آنجا اتفاق افتاده است. آنچه بین ما و عربستان صورت گرفته پرتنش و همراه با بالارفتن صداها بوده است. البته آقای ظریف در بیان مواضع و خواسته‌های ایران سنگ تمام گذاشتند و خوشبختانه خواسته‌های اصولی ما در سند مشترک رعایت شد. در یکی از این جر و بحث‌ها یکی از وزرای خارجه با عصبانیت می گوید که ظاهرا ما این جا آمده‌ایم تا همه خواسته‌های ظریف را برآورده کنیم.

عراقچی تاکید کرد: واقعیت مساله این است که اگر خواسته‌های ایران که منبعث از خواست مردم سوریه و دولت این کشور است محقق نشود اتفاقی نمی‌افتد، آن‌ها سال‌ها خلاف اراده دولت و ملت مردم سوریه کارهای زیادی انجام دادند اما نتوانستند کاری را از پیش ببرند.

وی در پاسخ به اینکه پس میدان (میدان نبرد) و دیپلماسی کارگر بوده است گفت: میدان تعیین کننده است و دیپلماسی در عرصه سیاسی آنچه که در میدان به دست می‌آید را نقد می‌کند. میدان و دیپلماسی مکمل یکدیگرند. هرچه در میدان پیشرفت داشته باشیم اما در دیپلماسی آن را نقد نکنیم مساله ابتر می‌ماند و بالعکس همین روند در مذاکرات هسته‌ای حاکم بود. ما در نطنز، فردو، اراک دست پر را داشتیم و در عرصه دیپلماسی تلاش کردیم آن را نقد کنیم. علاوه بر این اعتماد به نفس و فضای بعد از برجام دست به دست هم داد تا ایران در اجلاس سوریه بازیگر اصلی باشد.

در پایان این گفت‌وگو عراقچی در پاسخ به این که آیا شما استخاره می کنید گفت: من به استخاره اعتقاد دارم اما ابتدا استشاره می کنم اگر در نهایت در موضوعی نتوانم به جمع بندی برسم استخاره می کنم اما در مسایل کاری همواره مشورت می کنم ولی در مسایل شخصی بله استخاره هم می کنم.