آلومینیوم سازی ایران ازجمله صنایعی بود که به‌وسیله اتحادیه اروپا و امریکا تحریم شد، به همین دلیل تولیدکنندگان این صنعت در بخش تامین پودر آلومینا و خرید مواد اولیه با مشکلات عدیده‌ای رو به رو بودند و بحران جهانی فلزات مشکلات این بخش را بیشتر کرده بودو. اما با برداشته شدن تحریم‌ها راهی جدید پیش پای این صنعت باز شد تا تولیدکنندگان بتوانند از این رهگذر بر مشکلات فعلی خود فائق آیند. با توجه به اینکه براساس سند چشم‌انداز تا سال ۱۴۰۴ باید تولید آلومینیوم به ۱/۵ میلیون تن برسد لازم است سرمایه‌گذاران خارجی هم در این حوزه ورود پیدا کرده و فضاهای خالی این بخش را پر کنند. یکی از عمده‌ترین اهدافی که فعالان صنعت آلومینیوم‌سازی ایران باید آن را مورد توجه قرار دهند این است که تلاش کنند قیمت تمام‌شده آلومینیوم کاهش یابد تا بدین وسیله تولیدکنندگان آلومینیوم بتوانند همپای رقبای جهانی خود از حاشیه سود اقتصادی‌تری برخوردار شوند.

کاهش قیمت تمام شده

با توجه به اینکه آلومینیوم ایران از طرف اتحادیه اروپا و امریکا مورد تحریم قرار گرفت، پس از برجام امید زیادی در این بخش وجود دارد تا دوباره قراردادهای جدید میان ایران برای تامین مواد اولیه آلومینیوم و فروش شمش منعقد شود و قیمت تمام شده محصولات کاهش یابد. محمد آشفته آج بیشه، مشاور آلومینیوم ایمیدرو درباره وضعیت صنعت آلومینیوم در پساتحریممی‌گوید: در تحریم‌های اتحادیه اروپا و امریکا هم آلومینیوم و هم پودرآلومینا جزو تحریم‌ها قرار گرفتند، ایمیدرو پس از برجام قراردادهایی را که تا امروز تحریم بودند دوباره با کشورهایی مانند استرالیا، امریکا و اروپا منعقد خواهد کرد.

وی می‌افزاید: با توجه به اینکه از نظر پودر آلومینا در کشور با کمبود مواجهیم امید داریم با از بین رفتن تحریم‌ها این مشکلات برطرف شود چراکه در سال‌های اخیر تجارت آلومینا به هند محدود شده بود که آن هم به صورت قراردادهای «اسپات» یا لکه لکه بود نه قراردادهای «لانکر» به همین دلیل امکان استفاده بهینه برای پایین آوردن قیمت تمام شده محصولات وجود نداشت. وی خاطرنشان می‌کند: آنچه با از بین رفتن تحریم‌ها بیش از هر چیزی روی این صنعت اثرگذار خواهد بود ارزان‌تر تمام شدن قیمت‌ها است که فعالان صنعت آلومینیوم به این مسئله بسیار امیدوارند تا پس از رفع تحریم‌ها، این مزیت را نیز به مزیت های انرژی و نیروی کار ارزان کشور افزوده و قیمت‌ها را رقابتی‌تر کنند.

آشفته آج‌بیشه بیان می‌کند: با رفع تحریم‌ها به‌طور قطع آثار مثبت آن را بر این صنعت مشاهده خواهیم کرد ولی هنوز در این زمینه نتیجه‌ای به دست نیامده و مدتی زمان لازم است تا تحریم‌ها به‌طور کامل از میان برداشته شده و آثار مثبت برجام مشخص شود. وی تاکید می‌کند: برای مشارکت در ظرفیت‌های خالی به‌طور حتم سرمایه‌گذاران خارجی ورود پیدا خواهند کرد تا بتوانیم به ظرفیت سالانه ۵/۱ میلیون تن آلومینیوم در سال ۱۴۰۴ دسترسی پیدا کنیم. مشاور آلومینیوم ایمیدرو تاکید می‌کند: در حال حاضر ۲ مجموعه بزرگ «ایرالکو» و «المهدی» حدود ۴۰۰ هزار تن ظرفیت تولید دارند ولی باید این میزان ارتقا داده شود زیرا مصرف داخلی ما بیشتر است.

ایجاد تنوع در محصولات

صنعت آلومینیوم نیازمند این است که در بازارهای جهانی جایگاه مناسبی به دست آورد و پا به پای فناوری‌های نوین جهانی پیش برود چراکه در حال حاضر بسیاری از صنایع در جهان از آلومینیوم استفاده می‌کنند و هرگونه عقب‌ماندگی به ضرر این صنعت تمام می‌شود. داریوش پاک بین، کارشناس آلومینیوم در این‌باره می‌گوید: متاسفانه در سال‌های اخیر به علت تحریم‌ها، صنعت آلومینیوم ایران نتوانست پیشرفت خوبی داشته باشد و کاهش قیمت جهانی فلزات نیز بر این مشکلات دامن زد و شرایط را تا حد زیادی برای ادامه فعالیت مشکل کرد، امید می‌رود پس از برجام این مشکلات برطرف شود. وی می‌افزاید: با توجه به اینکه دستگاه‌های پیشرفته و مدرن وارد کشور شده اما تحریم و از سوی دیگر مسائل اقتصادی کشور موجب شد بیشتر آلومینیوم‌سازی‌های کشور با حداقل ظرفیت خود کار کنند چراکه در کشور مصرف آلومینیوم تا حد زیادی کاهش یافته است.

پاک‌بین بیان می‌کند: با توجه به اینکه بیشتر تولیدکنندگان با نرخ‌های بالایی کارخانه ساخته و دستگاه خریداری کرده‌اند با شرایطی که در حال حاضر به وجود آمده زیانده شده و درحال پرداخت بدهی‌های بانکی هستند که امید می‌رود پس از برطرف شدن تحریم‌ها شرایط تغییر کرده و آلومینیوم‌سازی‌ها بتوانند به سودهای مناسبی دسترسی پیدا کنند. وی می‌افزاید: تا زمانی که سرمایه درگردش کارخانه تامین نشود و آنها نتوانند به اندازه ظرفیت خود کار کنند شرایط برای آلومینیوم‌سازی‌ها بسیار مشکل خواهد بود بنابراین دولت باید بتواند تصمیم عاجلی در این زمینه گرفته و شرایط فعالیت را برای آلومینیوم‌سازی مهیا کند.

وی تصریح می‌کند: در آلومینیوم‌سازی باید به سمت تولید ورق و لوله‌هایی که ارزش‌افزوده بیشتری دارند برویم و محصولات را صادرات محور کنیم تا به این وسیله جلوی ضرر و زیان گرفته شود. پاک‌بین می‌گوید: با این روش هم برای محصولات ارزش‌افزوده بیشتری ایجاد می‌شود و هم اینکه کارخانه‌ها از ورشکستگی نجات پیدا می‌کنند و از سوی دیگر اشتغالزایی هم افزایش می‌یابد اما تمام این مسائل منوط به این است که دولت وارد عمل شده و از تولیدکنندگان حمایت کنند. این کارشناس آلومینیوم تاکید می‌کند: این مسئله تنها راه حلی است که می‌تواند صنعت آلومینیوم کشور را از بحران نجات دهد چرا که در ایران شرکت‌های خوبی با ظرفیت‌های بالایی وجود دارند اما به دلیل اینکه سرمایه در گردش ندارند فعالیت‌ها آنها با مشکل روبه‌رو می‌شود.