شورای پول و اعتبار، همچنان منفعل

همچنین در هفته گذشته گمانه‌زنی‌ها درباره کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی ادامه یافت. به‌زعم بسیاری از کارشناسان مالی، در حال حاضر مهم‌ترین رقیب بازار سهام، بازار پول قلمداد می‌شود. با توجه به بالا بودن نرخ سود سپرده‌های بانکی و همچنین کاهش سودآوری شرکت‌ها به دلیل رکود اقتصادی، ممکن است سرمایه‌گذاری در بورس برای بسیاری از سرمایه‌گذاران چندان جذاب نباشد. ظاهرا درباره اینکه بالا بودن نرخ سود یا همان بازده بدون ریسک، تبدیل به مهم‌ترین معضل بورس تهران شده است، اختلاف نظری وجود ندارد اما درباره امکان کاهش نرخ سود بانکی آن هم به‌صورت طبیعی اختلاف‌نظرهای زیادی وجود دارد. هفته گذشته خبری مبنی بر توافق بانک‌ها برای کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی منتشر شده و دهان به دهان چرخید، اما به نظر می‌رسد تشخیص فعالان بازار سهام این است که این امکان دست‌کم در کوتاه‌مدت وجود ندارد و لااقل ارزش این خبر در حدی نیست که منجر به پیشخور شدن آثار احتمالی پس از کاهش نرخ سود شود. در ادامه این گمانه‌زنی‌ها، جلسه شورای پول و اعتبار در هفته گذشته بدون نتیجه در این مورد به پایان رسید و قرار شد هفته آینده در این‌خصوص تصمیم‌گیری شود.

اما از طرفی تجربه کاهش نرخ سود سپرده‌ها در اردیبهشت ماه سال جاری باعث می‌شود که فعالان بازار واکنش چندانی به احتمال کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی نشان ندهند. در این شرایط پیش فرض آن است که کاهش سود سپرده‌های بانکی منجر به کاهش نرخ سود بدون ریسک شده و در نتیجه بازار می‌تواند P بر E بیشتری برای خود اتخاذ کند. اما کاهش نرخ سود سپرده‌ها در اردیبهشت‌ماه نشان داد که فعالان بازار با اعداد و ارقام کاری ندارند و آنچه در واقعیت رخ می‌دهد را به‌عنوان اصل در نظر می‌گیرند لذا به دلیل کمبود نقدینگی موجود و کاهش رشد نقدینگی نسبت به سال‌های گذشته، شاهد سرازیر شدن پول به بازار سهام نبودیم. از طرف دیگر حتی با کاهش دو واحد درصدی نرخ سود بانکی، صورت‌های مالی 6 ماهه بانک‌ها نشان می‌دهند که سپرده‌های بلندمدت بانک‌ها نسبت به سه ماهه ابتدای سال رشد کرده است و عملا فرار پول از بانک‌ها رخ نداده است. با فرض کاهش نرخ سود و عملی شدن آن و همچنین توجه به سودآوری شرکت‌های بورسی در شرایطی که اقتصاد درگیر رکود است و قیمت‌های جهانی نیز رشدی نداشته‌اند، بعید به نظر می‌رسد پول‌ها از شبکه بانکی فرار کرده و وارد بازی سهام شوند. ظاهرا بازار سهام نیز این ملاحظات را در نظر گرفته و رشد خاصی در بازار رخ نمی‌دهد.

ارز، روزنه امید بازار

نکته مهم دیگری که می‌تواند در این هفته بازار سهام را تحت‌تاثیر قرار دهد، روند نرخ ارز در بازار آزاد است. در هفته‌های گذشته روند صعودی باثباتی در بازار ارز شکل گرفت اما تلاش صرافی‌های بانک‌ها برای کاهش نرخ باعث می‌شد که در انتهای معاملات روزانه، قیمت‌ها به نرخ ابتدای صبح برگشت کند. با وجود تکرار چند هفته‌ای این روند، در انتهای هفته گذشته، این روند تغییر کرد و رشد قیمت‌ها در پایان روز معاملاتی نیز ادامه داشت. همین نکته باعث شده است که برخی کارشناسان احتمال رشد نرخ ارز را در کوتاه‌مدت قوی‌تر از گذشته بدانند. از طرف دیگر، سودآوری بخش مهمی از شرکت‌های بورسی با توجه به موضوع فعالیت‌شان، به بازار ارز گره خورده است. این نکته می‌تواند شرایط را برای رشد قیمتی سهام این شرکت‌ها فراهم کرده و در نتیجه شاخص کل بورس نیز با قدرت بیشتری در مدار مثبت قرار گیرد. حال باید به انتظار نشست تا بازار ارز تصمیم خود را گرفته و پس از آن نیز بازار سهام رویکرد خود را در شرایط فعلی به احتمال افزایش نرخ ارز نشان دهد.

بازار سهام از دریچه آمار

بورس و فرابورس تهران در هفته‌ای که گذشت، شاهد دست به دست شدن 2 میلیارد و 905 میلیون و 988 هزار ورقه بهادار به ارزش هزار و 94 میلیارد تومان و در 205 هزار و 987 نوبت بود. از این میزان 391 میلیارد تومان به معاملات خرد سهام و حق تقدم در بورس و فرابورس اختصاص داشت که این میزان 35/6 درصد از کل ارزش معاملات هفته را تشکیل می‌داد. در نتیجه این معاملات شاخص کل بورس رشد خفیف 129 واحدی (معادل 0/2 درصد) را ثبت کرد و در کانال 63 هزار واحد تثبیت شد. به این ترتیب سود متوسطی که از ابتدای سال جاری تا‌کنون عاید سهامداران بورسی شده است به 0/83 درصد رسید. همچنین در هفته گذشته بیشترین ارزش معاملات به گروه‌های خودرویی، شیمیایی و بانکی و پس از آن گروه فرآورده‌های نفتی اختصاص یافت. ظاهرا گروه‌های بانکی و خودرویی همچنان در مرکز توجه فعالان بورسی قرار دارند. از میان این گروه‌های پرطرفدار، خودرویی‌ها و پتروشیمی‌ها (محصولات شیمیایی) به ترتیب با 0/62 و 2/16 درصد رشد قیمت و گروه‌های بانکی و پالایشگاهی (فرآورده‌های نفتی) با کاهش قیمت به ترتیب 1/6 و 0/41 درصدی مواجه شدند.

همچنین در هفته‌ای که گذشت، بیشترین رشد قیمت به گروه‌های زراعت، قند و شکر و چاپ و تکثیر تعلق داشت. این گروه‌ها به ترتیب بازدهی 14/66، 8/23 و 7/56 درصدی را برای سهامداران خود رقم زدند. در طرف دیگر، گروه‌های سایر واسطه‌گری‌های مالی (معروف به لیزینگ‌ها)، محصولات فلزی و گروه انبوه‌سازی قرار داشتند که سهامداران خود را با زیان‌های 6/61، 4/46 و 2/14 درصدی بدرقه کردند. کلا در هفته گذشته 19 صنعت با رشد قیمت و 17 صنعت با افت متوسط قیمت‌ها مواجه بودند. از میان صنایع مختلف، بیشترین اثر مثبت بر شاخص کل از آن گروه‌های محصولات شیمیایی، فلزات اساسی و عرضه برق، گاز، بخار و آب گرم بود. این گروه‌ها به ترتیب شاخص کل را 358، 102 و 14 واحد ارتقا دادند و در صدر فهرست اثرگذاران مثبت بر شاخص کل قرار گرفتند. در طرف دیگر بانکی‌ها، مخابرات و استخراج کانه‌های فلزی نیز بیشترین اثر منفی را بر شاخص کل گذاشته و هریک به ترتیب آن را 132، 69 و 46 واحد تنزل دادند. از میان نمادها نیز، اخابر، وبصادر و حکشتی بیشترین بار منفی را برای شاخص کل به همراه داشتند و آن را 63، 45 و 42 واحد به زیر کشیدند. همچنین بیشترین اثر مثبت بر شاخص کل از آن تاپیکو، پارسان و شپدیس بود که هر‌یک به ترتیب شاخص را 133، 68 و 65 واحد ارتقا دادند.