وزیر صنعت، معدن و تجارت برای تقویت زیرساخت‌های تولید داخلی در راستای حمایت از صنایع نوغانداری کشور، جلوگیری از خروج ارز، جذب ارزش افزوده ناشی از تولید (از تخم نوغان تا ابریشم آماده مصرف) و نیز تثبیت اشتغال پیشنهاد واردات تخم نوغان برای خروج از رکود را ارائه کرده است. کارشناسان معتقدند صنعت ابریشم در کشور تاکنون مغفول مانده و ارتقای تولید و کیفیت آن صنعت نساجی ایران را متحول خواهد کرد.

محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت در نامه‌ای به محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی گفته است: «احتراما، همانگونه که مستحضرید، ابریشم ایرانی سالیان متمادی به‌عنوان ماده اولیه فرش‌های نفیس مورد توجه و مصرف تولیدکنندگان فرش دستباف ایران بوده است. به نظر می‌رسد طی سالیان گذشته، ابریشم بومی کشور با افت ژنتیکی چشمگیری مواجه بوده به طوری که اثرات آن به وضوح در کمیت و کیفیت تولید ابریشم داخلی مشهود می‌باشد. برای نمونه از هر جعبه تخم نوغان چینی افزون بر ۴۰ کیلو پیله تر با راندمان ابریشم‌کشی ۹۸درصد حاصل می‌شود، در حالی که از هر جعبه تخم نوغان بومی ایران به‌طور میانگین نزدیک به ۲۰ کیلوگرم پیله تر به‌دست می‌آید و راندمان هر پیله‌گاه به کمتر از نصف نمونه‌های چینی مشابه می‌رسد. راندمان پایین تولید در بخش نوغانداری و کیفیت پایین ابریشم حاصل از تخم نوغان بومی موجب استقبال نکردن بازار از ابریشم داخلی و روی آوردن نوغانداران به مشاغل دیگر شده که در نتیجه واردات بی‌رویه ابریشم آماده مصرف را به همراه داشته است. با توجه به رسالت دولت تدبیر و امید در تقویت زیرساخت‌های تولید داخلی، در راستای حمایت از صنایع نوغانداری کشور، جلوگیری از خروج ارز، جذب ارزش‌افزوده ناشی از تولید (از تخم نوغان تا ابریشم آماده مصرف) و نیز تثبیت اشتغال در این بخش، پیشنهاد می‌شود برای خروج صنعت نوغانداری از رکود موجود، هماهنگی‌های لازم برای واردات تخم نوغان مرغوب از کشورهای مطرح تولیدکننده آن به عمل آید. با سپاس از حمایت‌های جنابعالی در توسعه نوغانداری کشور و با توجه به مساعدت‌های جناب آقای رکنی معاون محترم امور تولیدات دامی آن وزارتخانه در تسهیل امر، خواهشمند است دستور فرمایید اقدام لازم برای واردات حداقل ۲۰ هزار جعبه تخم نوغان چینی در سال زراعی آینده صورت پذیرد، زیرا این راهکار می‌تواند منجر به حفظ و تثبیت زیرساخت‌های صنعت نوغانداری و همزمان صنایع ریسندگی و ابریشم‌کشی در کشور و نیز موجب احیای نام و کیفیت ابریشم ایرانی شود که اقبال مجدد تولیدکنندگان فرش دستباف به آن را نیز در پی خواهد داشت. »

ضعف در نوغانداری، مانع توسعه الیاف ابریشم

علیرضا حائری، عضو جامعه متخصصین نساجی با اشاره به ضعف‌های صنعت نوغانداری و تاثیر آن بر صنایع نساجی کشور گفت: گیلان قطب نخست صنعت نوغانداری کشور است اما در سال‌های اخیر این صنعت دچار ضعف جدی و باعث شده نوغانداری، تولید الیاف ابریشم و... به شکل یک صنعت فعال نباشد. وی با اشاره به استفاده از الیاف ابریشمی در بخش‌های مختلف ابریشم اظهار کرد: الیاف ابریشمی بیشتر در فرش دستباف و پوشاک زنانه کاربرد دارد که در بخش پوشاک نیز بیشتر به شکل روسری و شال تولید می‌شود. دلیل آنکه در تولیدات کمتر به سمت الیاف ابریشم رفته‌ایم ناشی از صعف‌هایی است که در این صنعت به وجود آمده است. حائری با تاکید بر اینکه مواد اولیه هر صنعتی باید وجود داشته باشد تا آن صنعت پا بگیرد گفت: وقتی تخم نوغان دچار ضعف است بنابراین صنعت نوغانداری دچار مشکل و الیاف ابریشم نیز با کمبود مواجه می‌شود و صنعت نساجی ترجیح می‌دهد سراغ الیاف دیگر برود.

واردات تخم نوغان، ضامن توسعه زنجیره تولید

عضو جامعه متخصصین نساجی با اشاره به اینکه توسعه صنعت نوغانداری با کشت سنتی امکانپذیر نخواهد بود اظهار کرد: درحال‌حاضر بخش نوغانداری ضعیف است و صنعت نساجی به مواد اولیه دسترسی ندارد بنابراین به جای آنکه به سمت واردات الیاف ابریشم برویم بهتر است زمینه‌های تولید صنعت نوغانداری را فراهم کنیم. حائری با بیان اینکه واردات تخم نوغان حرکت منطقی است افزود: زمانی که صنعتی در کشور وجود دارد اما مواد اولیه آن دچار مشکل است طبیعی است که مواد اولیه را از کشورهای دیگر با حداقل تعرفه وارد کنیم. درحال‌حاضر صنایع نساجی برای تامین الیاف ابریشم واردات انجام می‌دهد بنابراین بهتر است به جای واردات الیاف ابریشم با واردات تخم نوغان از صنعت نوغانداری حمایت کنیم.

وی با بیان اینکه احیای صنعت نوغانداری نیاز به کشت صنعتی دارد گفت: علاوه بر تخم نوغان، در اراضی زراعی نیز با مشکل مواجهیم به نحوی که زمین بزرگ برای کشت صنعتی وجود ندارد و بیشتر به شکل سنتی در زمین‌های زراعی کوچک کشت انجام می‌شود و این مشکلی است که در صنعت ریسندگی پنبه نیز وجود دارد. عضو جامعه متخصصین نساجی با اشاره به اینکه کشت پنبه نیز همچون صنعت نوغانداری دچار مشکل شده تصریح کرد: اتفاقی شبیه صنعت نوغانداری در صنعت ریسندگی پنبه نیز درحال وقوع است و با ضعف کشت پنبه در کشور شاهد مشکلات زیادی برای ریسندگان پنبه در کشور هستیم. حائری با بیان اینکه ضعف در نوغانداری باعث شده تا واحدهای نساجی اندکی در کشور به سمت الیاف ابریشم حرکت کنند افزود: به‌طور قطع هرچه زنجیره‌های اولیه تولید تقویت شود زنجیره‌های بالاتر نیز توسعه و گسترش پیدا می‌کند.

ظرفیت‌هــای توســعه صنعــت نوغانداری

از سوی دیگر علی‌اصغر داداش‌پور، رییس مرکز نوغانداری کشور چندی پیش در همایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت نوغانداری درباره وضعیت این صنعت گفت: کشور ایران جزو معدود کشورهایی است که به نوغانداری می‌پردازد و جایگاه هشتم را در بحث نوغان و کرم ابریشم در جهان داراست. درحال‌حاضر ۲۰ تا ۲۲هزار تخم نوغان در قالب یک جعبه ۳۰ کیلو پیله تر تولید می‌کند و هرعدد پیله ۲ گرمی ۱۰۰۰ تا ۱۰۲۰ متر مربع نخ ابریشم تحویل می‌دهد. وی با بیان اینکه از سال ۷۹ وضع تولید نوغان و نخ ابریشم در کشور دچار رکود شده تصریح کرد: این امر با حمایت ویژه دولت و وزارت جهاد کشاورزی در این حوزه از سال ۹۱ در حال احیاست. رییس مرکز نوغانداری کشور با بیان اینکه در سال ۹۴ در ۱۶ استان کشور نوغانداری داشته‌ایم اظهار کرد: در برنامه سال جدید، اولویت این است که در هر استان حداقل یک جعبه تخم نوغان پرورش داده شود زیرا در تمامی استان‌های کشور ظرفیت پرورش تخم نوغان و پیله تر وجود دارد. وی افزود: ۱۴هزار و ۵۰۰ هکتار توتستان در کشور داریم که غذای ۱۴۵هزار جعبه تخم نوغان را تامین می‌کند و باعث می‌شود که در بحث نوغانداری کمبود برگ در کشور ایران وجود نداشته باشد و این موضوع خود یک ظرفیت مهم تلقی می‌شود.

داداش‌پور با بیان اینکه سیاستگذاری و نظارت بر توسعه ذخایر ژنتیک کرم ابریشم و توسعه نوغانداری کشور باید سرعت بیشتری داشته باشد گفت: این امر با مشارکت بخش دولتی و غیردولتی و همچنین همکاری مردم و حمایت دولت امکانپذیر است. بنا بر این گزارش، با توجه به پیشنهادات وزیر صنعت، معدن و تجارت برای حمایت از صنعت نوغانداری امید می‌رود با واردات تخم نوغان شاهد رونق در زنجیره تولید این صنعت و تولید محصولات نساجی بر پایه الیاف ابریشم باشیم.