در آستانه کریسمس هر چند شمارش معکوس برای لغو تحریم های نفتی ایران آغاز شده؛ اما سقوط آزاد بهای طلای سیاه به بلای جان توسعه صنعت نفت و گاز ایران تبدیل شده است.

با این وجود بیژن زنگنه وزیر نفت اخیرا در واکنش به سقوط آزاد قیمت نفت حتی به بشکه ای ۳۰ دلار، گفته است: « حتی در صورت سقوط قیمت نفت به بشکه ای ۳۰ دلار هم توسعه صنعت نفت ایران در دوران پساتحریم متوقف نخواهد شد. »

با گذشت کمتر از چند هفته عرضه نفت بشکه‌ای ۳۰ دلاری رنگ واقعیت به خود گرفت به طوری‌که هم اکنون بهای عرضه تمامی شاخص‌های اصلی نفت خام بشکه‌ای کمتر از ۴۰ دلار در بازار معامله می‌شود و حتی صدای پای نفت بشکه‌ای کمتر از ۳۰ دلار هم در بازار به گوش می‌رسد.

در این بین عدم توافق کشورهای عضو اوپک در پایان نشست ۱۶۸ این سازمان در وین در طول یک هفته گذشته تاکنون به تندتر شدن شیب سقوط آزاد طلای سیاه در بازار کمک کرده است و بهای نفت در طول یک هفته گذشته با کاهشی ۱۲ درصدی به به پایین‌ترین سطح در طول ۱۱ سال اخیر خود نزدیک شده است.

از این رو قیمت نفت برنت دریای شمال و سبک آمریکا هر یک حدود پنج درصد کاهش قیمت را در طول دو روز گذشته و یک کاهش ۱۲ درصدی را در طول هفته گذشته تجربه کردند، چرا که شرایط جوی معتدل قبل از زمستان و بازار‌ سهام رو به افول آمریکا بر روند کاهش قیمت نفت افزوده است.

بر این اساس نفت برنت دریای شمال در معاملات روز جمعه با یک دلار و ۸۰ سنت کاهش (۴.۵ درصد) برای اولین بار از دسامبر ۲۰۰۸ میلادی تاکنون به کمتر از ۳۸ دلار (۳۷ دلار و ۹۳ سنت) در هر بشکه سقوط کرد.

نفت سبک آمریکا هم برای اولین‌بار از فوریه ۲۰۰۹ میلادی تاکنون در محدوده ۳۵ دلار در هر بشکه معامله شد. نفت آمریکا در معاملات روز جمعه با یک دلار و ۱۴ سنت (سه درصد) کاهش به ۳۵ دلار و ۶۲ سنت در هر بشکه رسید در حالی که تا ۳۵ دلار و ۳۵ سنت نیز پایین آمده بود.

در این بین افزایش سطح ذخیره سازی نفت خام در ایالات متحده آمریکا، چین، کشورهای عضو اتحادیه اروپا، عدم هماهنگی بین روسیه و عربستان سعودی به عنوان دو قطب اصلی تولید نفت نانو اوپک و اوپک و حتی بالا گرفتن اختلافات در بین کشورهای عضو اوپک، پیشی گرفتن عرضه از تقاضا و عدم تعیین سقف تولید نفت برای کشورهای عضو اوپک و در نهایت وجود نزدیک به ۱.۵ تا ۲ میلیون بشکه نفت خام مازاد در بازار از مهمترین دلایل سقوط قیمت طلای سیاه به شمار می‌روند.

از سوی دیگر بازگشت نفت ایران به بازار در آستانه کریسمس و همزمان با لغو تحریم‌ها و ورود ۵۰۰ هزار بشکه نفت سبک و سنگین ایران به بازار را هم یکی از دلایل تضعیف بازار نفت است هر چند مسئولان وزارت نفت اعتقاد دارند که در طول چند ماه گذشته بازار را نسبت به افزایش تولید نفت ایران در دوران پساتحریم واکسیناسیون کرده‌اند.

ایران آماده فروش نفت ۲۰ دلاری می‌شود؟

زنگنه وزیر نفت با بیان اینکه به محض لغو تحریم‌ها تولید روزانه نفت خام ایران در طول مدت چند روز حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز و سپس ۵۰۰ هزار بشکه دیگر در طول چند ماه افزایش می‌یابد، تاکید می‌کند: ایران برای بازپس گرفتن سهم خود از بازار نفت از هیچ کشوری مجوز نخواهد گرفت و اعضای اوپک باید جا را برای بشکه های نفت ایران باز کنند.

در همین حال سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) روز گذشته در گزارش ماهانه خود اعلام کرد: بهای نفت سنگین ایران در ماه نوامبر نسبت به اکتبر ۵ دلار و ۶۳ سنت کاهش یافته و متوسط قیمت نفت ایران در ماه نوامبر ۳۸ دلار و ۹۲ سنت در هر بشکه اعلام شده بود.

از این رو نفت ایران در یازدهمین ماه سال میلادی به عنوان پنجمین نفت ارزان در بین ۱۲ نفت موجود در سبد نفتی اوپک قرار گرفت به طوری که در این سبد به ترتیب نفت نفت مری ونزوئلا، اورینت اوکوادور، صادراتی کویت و نفت سبک بصره قیمت پایین‌تری نسبت به نفت سنگین ایران داشته‌اند.

از سوی دیگر مطابق با گزارش اوپک، نفت سنگین ایران در طول یک ماه گذشته نسبت به ماه قبل از آن بیشترین کاهش قیمت را در بین نفت کشورهای اوپک تجربه کرده و در سال ۲۰۱۵ میلادی هم به طور کلی پنجمین نفت ارزان را در بین این کشورها داشته است.

پیش بینی می‌شود در صورت تداوم سقوط آزاد طلای سیاه در بازار جهانی، قیمت نفت خام ایران در طول معاملات هفته جاری حتی به کانال و محدوده بشکه‌ای ۲۰ دلار هم سقوط کند که در این صورت یک رکورد جدید در کاهش قیمت نفت خام صادراتی کشور به ثبت خواهد رسید.

این در حالی است که مطابق با گزارش دبیرخانه اوپک و کاهش ۵ دلایر قیمت هر بشکه نفت سنگین صادراتی و با توجه به صادرات روزانه یک میلیون بشکه نفت از کشور، درآمدهای روزانه فروش نفت ایران حدود ۵ میلیون دلار کاهش یافته که این کاهش با توجه به تحولات فعلی در بازار، دست کم تا چند هفته پیش روی ادامه دارد.

در مجموع در آستانه کریسمس اعضای اوپک در انتظار هدیه بابانوئل هستند تا شاید با شدت گرفتن پدیده "ال نینو" در نیمکره شمالی زمین و سرد شدن هوا، برای دست کم چند روز با افزایش تقاضای فصلی روند سقوط آزاد قیمت نفت خام در بازار متوقف شود.