در ماه‌های اخیر نظرات و راهکارهای مختلفی در خصوص رکود بازار مسکن مطرح شده است تا شرایط بازار را تغییر دهد و صنعت ساختمان را رونق ببخشد اما هیچ یک از این دیدگاه‌ها و راهکارها تاکنون نتوانسته است مشکلات این بخش را حل کند و همچنان فعالان بازار مسکن درگیر رکود خرید و فروش و ساخت و ساز مسکن هستند.

براین اساس، دولت سعی کرده با تعریف وام جدید و افزایش سقف تسهیلات مسکن، حداقل طرف تقاضا را تحریک کند تا وارد بازار شود اما هنوز هم اثر روانی این تصمیمات دولت در بخش مسکن دیده نمی‌شود و متقاضیان تمایلی به خرید مسکن از خود نشان نمی‌دهند؛ هرچند که بخش عمده‌ای از آنها معتقدند توان مالی برای ورود به بازار مسکن را ندارند.

در حال حاضر حداکثر وام مسکن ۸۰ میلیون تومان است که برای صندوق پس انداز مسکن یکم پرداخت می‌شود. در این وام، سپرده گذار مبلغ ۴۰ میلیون تومان را باید یکساله در بانک مسکن سپرده گذاری کند تا وام ۸۰ میلیون تومانی را دریافت کند. این شرایط برای اغلب متقاضیان قابل اجرا نیست، بنابراین تعداد اندکی توانسته اند از آن استفاده کنند؛ هرچند که هنوز موعد پرداخت این وام به سپرده گذاران نرسیده است.

تحریک تقاضا یکی از موضوعاتی است که در ماه‌های اخیر از سوی چند کارشناس بازار مسکن مطرح شده است و حتی در تازه ترین اظهار نظر، مشاور وزیر راه و شهرسازی در امور تامین مالی هم بر این امر تاکید کرده که باید تقاضا را در بازار مسکن تحریک کرد.

حسین عبده تبریزی، کمبود تقاضا در اقتصاد را یکی از دو پایه‌ اصلی بحران و رکود جاری عنوان کرده و گفته است: برای اولین بار در اقتصاد کشور با کمبود تقاضا مواجه شدیم. به عبارتی، اگر تاکنون به مردم برای پس‌انداز توصیه می‌شد، امروز به دلیل کمبود تقاضا، دولت باید با اتخاذ سیاست‌هایی تقاضای بازار را تحریک کند.

وی با اشاره به دلایل کاهش تقاضا در اقتصاد ایران، گفته است: از سال ۱۳۸۶ تا امروز به طور متناوب سرانه‌ درآمد خانوار روند کاهشی داشته، ضمن اینکه ضریب تکفل در ایران بسیار بالا است. به عبارتی، هر یک نفر شاغل از ۳.۷ نفر حمایت می‌کند در حالی که متوسط این رقم در دنیا حدود ۲.۶ نفر است؛ یعنی در ایران اگر یک فرد شاغل بیکار شود ۳.۷ نفر بدون منابع برای زندگی می‌مانند. این شاخص‌ها نشان می‌دهد تعداد کسانیکه در یک خانوار برای حمایت سایر اعضای خانواده کار می‌کنند، بسیار محدود است و این امر منجر شده تا درآمد خانوار صدمه ببیند.

اما اجرای سیاست‌های دولت تاکنون نشانگر این بوده که تحریک تقاضا با این نوع اقدامات اجرایی نتوانسته تاثیری بر بازار مسکن گذاشته و این بخش را از رکود خارج کند، چرا که بیشترین صدمه در زمان رکود به تولید مسکن وارد می‌شود و آن را با کاهش و در نهایت عرضه مسکن در سال‌های آینده را با کمبود مواجه می‌کند.

تحریک همزمان تولید و تقاضای مسکن

براین اساس، یکی از نگرانی‌هایی که در میان فعالان اقتصادی وجود دارد، این است که رکود مسکن و صنعت ساخت و ساز در آینده ای نه چندان دور، کاهش شدید عرضه را به دنبال داشته باشد که همین موضوع در نهایت بازهم فشار را بر متقاضیانی وارد می کند که امروزه و با وجود کاهش قیمت مسکن، نمی توانند با وام ۸۰ میلیون تومانی هم وارد خرید مسکن شوند.

دبیر کانون سراسری انبوه سازان در این باره گفت: الان زمانی است که باید تحرک در بازار مسکن شروع شود و نیاز داریم که طرف تقاضا و تولید با یکدیگر تقویت شوند و همزمان به پیش بروند، چرا که اگر تولید و تقاضا را با یکدیگر دیدیم، موفق خواهیم بود.

فرشید پورحاجت با تاکید بر اینکه معتقدم که حوزه مسکن تاوان کنترل تورم را می‌دهد، اظهار داشت: اگر رکودی هست، باید این بیماری آسیب شناسی شده و مشکل تورم را حل کنند تا بتوان بخش مسکن را از وضعیت فعلی خارج کرد.

وی با اشاره به اینکه اگر تولید و تقاضا را در کنار یکدیگر در نظر نگیریم بازهم دچار مشکل خواهیم شد، بنابراین باید یک فرمولی پیدا کنیم که در این شرایط موجود علاوه بر کنترل تورم، صنعت ساختمان هم رونق پیدا کند.

پورحاجت با تاکید بر اینکه باید علاوه بر تسهیلاتی که به بخش تقاضا اختصاص می یابد، بخش تولید هم در نظرگرفته شود، ادامه داد: دولت با اقداماتی که در زمینه تحریک تولید و تقاضا انجام می‌دهد، می‌تواند بازار مسکن را رونق داده و مشکل کمبود مسکن را حل کند.

وزارت راه و شهرسازی از ابتدای آغاز به‌کار به دنبال سیاست‌هایی برای تحریک مسکن و کنترل تورم در این بخش بوده است اما تاکنون فقط توانسته تورم را در این بخش کنترل کند و تحرکی را در بخش مسکن شاهد نبوده ایم، به همین دلیل فعالان بازار معتقدند به محض اینکه دولت سیاست‌های انقباضی خود را در این بخش اجرا نکند، بازار مسکن با افزایش شدید قیمت‌ها مواجه خواهد شد که عدم تولید مسکن در چندساله اخیر هم به آن دامن می‌زند.