تاخیر در تحویل خودرو از مهم‌ترین عوامل نارضایتی از عملکرد خودرو‌سازان و وارد‌کنندگان خودرو است، به طوری که برخی، پول خرید خودرو را به حساب شرکت‌ها ی خودرو‌سازی واریز کردند و چند ماه برای تحویل خودرو منتظر ماندند. حال این مساله که خودرو‌سازان با این میزان پولی که چند ماه در اختیارشان قرار می‌گیرد چه می‌کنند سوالی است که ذهن برخی را درگیر کرده است.

طی چند سال اخیر نارضایتی‌های مردم روی کیفیت پایین خودرو‌های داخلی و قیمت بالای آنها بیشتر از گذشته شده است و همواره از این موضوعات ناراضی هستند. هر چه شرکت‌های خودرو‌سازی اقدام به بهبود اوضاع خودرو‌سازی می‌کنند باز هم مردم ناراضی هستند، طوری که بار‌ها وزیر صنعت، معدن و تجارت به خودرو‌سازان تاکید کرد که بر کیفیت و تنوع محصولات تمرکز بیشتری داشته باشید اما اقدامات این دو شرکت موثر واقع نشد و نتوانست رضایت مردم را جلب کند. بدون شک دیگر شهروندان به شرکت‌های خودرو‌سازی اعتماد ندارند و از روی اجبار از خودرو‌های آنها استفاده می‌کنند، زیرا اگر سرمایه داران خارجی برای سرمایه‌گذاری به ایران بیایند مردم ترجیح می‌دهند از خودرو‌های با کیفیت گران استفاده کنند تا اینکه هم پول هنگفت بپردازند و هم از کیفیت بد بهره‌مند شوند. به نظر می‌رسد در چند سال اخیر، بالا بردن تیراژ تولید خودرو‌ها با اهمیت‌تر از کیفیت بوده است. یعنی تیراژ تولید که محلی برای رقابتی شدن بازار و البته عامل فخر فروشی وزیر صنعت، معدن و تجارت در ماه‌های ابتدایی سال جاری محسوب می‌شد کیفیت را فدای آمار و ارقام‌های گول زننده کرده است. متاسفانه وقوع این مسائل و بی‌خیالی مسئولان و خودرو‌سازان موجب شده تا کماکان هیچ چاره‌ای برای حل مشکلات قیمت و کیفیت و تنوع محصولات اندیشیده نشود. به غیر از این مشکلات، مشکل تاخیر در تحویل خودرو‌های بی‌کیفیت هم در میان است. شرکت‌های خودرو‌سازی محصولات خود را که در انبار‌های خود مانده به انحای مختلف به فروش می‌رسانند که یکی از آنها پیش فروش خودرو‌هایشان است.

نارضایتی مشتریان دست به نقد

امروز مردم از شیوه تحویل خودرو‌ها به ستوه آمده‌اند و بسیاری از آنها از خرید خودرو صفر منصرف شده‌اند. یکی از مدیران بخش خودرو معتقد است که رفتار خودرو‌سازان در زمان تحویل و انعقاد قرارداد با مشتریان صحیح نیست و شکواییه‌هایی که از مردم به دست سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌رسد گواه این موضوع است. در هیچ کجای دنیا چنین نیست که شرکتی خودرو‌های بی‌کیفیت خود را با قیمت بالا و خدمات پس از فروش ضعیف ارائه دهد و با مشتریان خود هم رفتار در خور شان آنها نکند. امروز دیگر نگاه مصرف‌کنندگان در ایران به بخش خودرو مساعد نیست. عدم ارائه به موقع خودروها و عدم پذیرش تعهد پرداخت جریمه تاخیر منجر به نارضایتی مشتریان شده است، ضمن اینکه تحویل خودروهای ثبت نامی نیز با تاخیر صورت می‌گیرد و درست در همین فاصله زمانی که مشتری منتظر دریافت خودرو خود است، خودروسازان مجدد آگهی فروش نقدی منتشر می‌کنند که این منجر به نارضایتی مردم می‌شود. یکی از مسئولان دلیل نارضایتی مشتریان از شرکت‌های خودرو ساز را توقف تولید و ثبت نام برخی از خودرو‌ها می‌داند. به عنوان مثال مشتری مبلغ را برای خرید خودرو تندر 90 یا مگان واریز کرده که به هر دلیلی که به خود شرکت مربوط می‌شود تولید این دو خودرو متوقف شده، حال خودروساز‌ها به مشتری پیشنهاد می‌دهد که به جای خودرو ثبت نامی 2 یا 4 پراید را در ازای وجه واریزی خود تحویل بگیرد. این مساله و مسائلی مشابه موجب نارضایتی شدید مشتریان شده است. سوالی که مطرح می‌شود این است که خودرو‌سازان از مبالغ دریافتی در مدت زمان تاخیر چه استفاده‌ای می‌کنند؟ در قراردادی که بین مشتری و نماینده امضا می‌شود، تحویل خودرو به صورت پنج روزه مقرر می‌شود که در بهترین حالت تا 20 روز به طول می‌انجامد و به‌رغم اینکه رسانه‌ها و شرکت‌های خودرو‌سازی تبلیغات گسترده‌ای برای این نوع خرید انجام دادند با تاخیر در تحویل مشتریان را از خرید دلسرد کردند. برخی از مردم به خیال اینکه خودرو شان پنج روزه تحویل داده می‌شوند خودرو قبلی خود را فروخته و مبلغ را واریز کرده‌اند. با تاخیر 20 تا حتی 60 روزه تمام برنامه‌های زندگی مشتری به هم ریخته است. مشکلات سند و پلاک ماشین را هم به این مشکلات اضافه کنید.

جریمه با 30 درصد سود

تحویل خودرو‌های ثبت نامی در طرح تسهیلات 25 میلیونی خرید خودرو هم با تاخیر خودرو‌سازان همراه بود که عدم تنزیل اسناد از سوی بانک مرکزی را عامل تاخیر می‌دانند. مسئولان در زمان‌های مختلف اعلام می‌کردند که برنامه ریزی‌هایی برای تحویل به موقع خودرو‌ها صورت گرفته که به زودی انجام می‌شود. به گفته معاون بازاریابی فروش سایپا، 70 درصد خودرو‌های دارای وام دولتی به مشتریان تحویل داده شده است. با گذشت مدت زمان طولانی، سرانجام خودرو به دست مشتریان منتظر رسید. حال باید دید که خودرو‌سازان جریمه تاخیر در تحویل این مشتریان را پرداخت می‌کنند یا خیر؟ بنا بر خبر‌هایی که منتشر شده، جریمه مشتریان با 30 درصد سود در اختیارشان قرار می‌گیرد. شاید این جریمه‌ای که مقرر شده تا به دست مشتریان برسد همانند آن 5 روزی باشد که با مشتریان قرار داد امضا می‌شد و اما در پایان چهلمین روز صاحب خودرو می‌شدند. امید است صنعت خودرو بتواند اعتماد مردم را جلب کند و مردم هم بتوانند خود را قانع کنند که خودرو‌های ساخت داخل از کیفیت بالایی برخوردارند.

اسقاط خودروها؛ بیکاری رانندگان

در سال جاری تاکنون 168 هزار خودرو فرسوده سبک و سنگین از رده خارج شده‌اند و هدف‌گذاری ستاد حمل ونقل سوخت برای امسال اسقاط 400 هزار دستگاه خودرو فرسوده بود که 200 هزار دستگاه آن با انجام واردات خودروهای خارجی عملی می‌شود؛ 200 هزار دستگاه نیز با استفاده از منابع دولتی باید از رده خارج شوند. ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت با هدف برنامه ریزی راهبردی، هماهنگی بین بخشی و نظارت بر عملکرد دستگاه‌ها و پیگیری اجرای طرح‌های مرتبط در زمینه توسعه و ساماندهی حمل و نقل عمومی، بهینه‌سازی مصرف سوخت، نوسازی ناوگان فرسوده و صنایع از سال 1386 کار خود را در کشور آغاز کرد. این موضوع موجب شد تا دولت به ایده پیش فروش توجه کند. بانک مرکزی به جای اینکه 25 میلیارد تومان پول نقد مربوط به وام 25 میلیونی را به حساب ایران‌خودرو واریز کند به طور مستقیم به مسئولان این شرکت پرداخت می‌کند که در نتیجه اکنون یک هزار و 500 متقاضی در کشور بدون اینکه خودرو خود را تحویل بگیرند، اقساط این خودروها را به این بانک پرداخت می‌کنند. این مساله موجب شد تا برنامه ریزی‌ها دگرگون شود و مشکلات گرانباری را به وجود آورد. بسیاری از رانندگانی که خودرو‌های فرسوده خود را اسقاط کردند با خودرو فرسوده خود امرار معاش می‌کردند. به غیر از مساله بیکاری، رانندگان این خودرو‌ها بعد از چند ماه هنوز خودرو خود را تحویل نگرفتند.