پس از آنکه بورس تهران در ماه گذشته رونقی مطلوب را به نمایش گذاشت وجهش 2/5 درصدی میانگین قیمت سهام را ثبت کرد، روند این روزهای بازار سهام حکایت از ورود به فاز استراحت و رکود نسبی دارد. به‌این ترتیب شاخص بورس تهران از ابتدای اردیبهشت تاکنون با عقب‌نشینی یک درصدی مواجه شده تا بازدهی بازار در سال 91 به سطح چهار درصد محدود شود. مهم‌ترین موضوع مورد رصد سرمایه‌گذاران در روزهای جاری تحولات پیرامون پرونده هسته‌ای و مذاکرات خردادماه است که می‌تواند موجب تعیین تکلیف یکی از ریسک‌های دیرینه در بازار سهام شود. از سوی دیگر، در عرصه‌ اقتصادی، چگونگی اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها به ابهامی مهم در جریان تصمیم‌گیری سهامداران تبدیل شده است که نتیجه آن بسته به شیب اصلاح قیمت حامل‌های انرژی می‌تواند پیامدهای متفاوتی را در سود و زیان شرکت‌ها و به تبع آن نوسان قیمت سهام ایجاد کند. در این میان، کاهش ارزش دلار در برابر ریال در هفته‌های اخیر باعث افزایش احتیاط در خرید سهام شرکت‌های صادرکننده معدنی، پتروشیمی و فلزی شده است و سهام این گروه‌های مورد توجه در ماه‌های اخیر را به حاشیه رانده است. سرمایه‌گذاران امیدوارند با آغاز فعالیت نمایشگاه بین‌المللی بازار سرمایه در هفته آینده بار دیگر توجه عمومی به بازار جلب شده و روزهای بهتری به لحاظ رونق در انتظار فعالان بورس باشد.

یک هفته با تپیکس / بازار در فاز استراحت

گروه بورس- شروین شهریاری: بورس تهران در هفته جاری با ثبت افت 6/0 درصدی شاخص شاهد جوی خنثی بود که این شرایط تا حد زیادی منعکس‌کننده کم‌انگیزگی خریداران و حاکمیت فضای صبر و رکود نسبی است.

در تحولات کلان پس از موفقیت مذاکرات هسته‌ای استانبول، اینک نگاه معامله‌گران به بغداد دوخته شده است تا در سوم خرداد به تکمیل ارزیابی خود از سرنوشت پرونده هسته‌ای بپردازند؛ وضعیتی که در صورت نهایی شدن توافقات می‌تواند بازار سهام را پس از قریب هشت سال درگیری با یکی از ریسک‌های مزمن با افقی جدید مواجه کند.

در این میان، چگونگی اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها نیز از دغدغه‌های رایج سرمایه‌گذاران در این روزها است. در این عرصه در حالی که دولت اجرای سناریوهای جسورانه به منظور تامین بیش از 100 هزار میلیارد تومان نقدینگی از محل اصلاح قیمت حامل‌های انرژی در فاز دوم را مدنظر دارد، بورسی‌ها امیدوارند تا با ایفای نقش موثر مجلس، نظر دولت تعدیل شده و گام بعدی با شتاب به مراتب کندتری نسبت به مرحله اول برداشته شود.

در انتظار آرامش دلار

معامله‌گران کوتاه‌مدتی بورس تهران معمولا به دستاویزی نیاز دارند تا داد و ستدهای روزانه خود را بر اساس آن شکل دهند. این روزها نرخ دلار بهانه خوبی به دست این گروه داده تا روند روزانه بازار را بر اساس نوسانات آن تعیین کنند. به این ترتیب با آغاز به کار صرافی‌ها در قبل از ظهر نگاه بورس‌بازان به تابلوی نرخ دلار آزاد معطوف می‌شود تا با نوسان نسبتا شدید آن، افت و خیز روزانه سهام را نیز موجب شوند.

این روند که البته به لحاظ اثر‌گذاری بلند‌مدت بر سود شرکت‌ها فاقد مبنای تحلیلی است بیش از هر چیز از سردرگمی سرمایه‌گذاران در مورد چشم انداز نرخ دلار حکایت می‌کند؛ البته نوسان شدید ارزش دلار در برابر ریال که بعضا تا 100 تومان در روزهای اخیر هم گزارش شده تقریبا اکثر فعالان اقتصادی را با نوعی بلاتکلیفی مواجه کرده است.

در بورس کالا هم این هفته عقب نشینی خریداران به ویژه با کاهش حجم تقاضا و افت نسبی قیمت‌ها در رینگ‌های فلزی و پتروشیمی مشهود بود که موجب برخی تعدیلات قیمت کالاها از سوی فروشندگان نیز شد.

این روند به ویژه سهام فولادسازان بورس را متاثر کرد و دو غول فولاد ساز کشور یعنی مبارکه و خوزستان به ترتیب افت 4 و 2 درصدی قیمت سهام را ثبت کردند. در این میان، هر چند نوسانات اخیر دلار در جهت کاهش رقم خورده است، اما هنوز اکثریت فعالان اقتصادی نسبت به آینده قیمت‌ها برآورد قابل اتکایی ندارند. بنابراین، یکی از دلایل عمده ابهام این روزها در بازار سرمایه را نیز می‌توان نامشخص بودن قیمت‌های آتی ارز دانست که انتظار می‌رود تعیین تکلیف آن بیش از هر چیز به مذاکرات خردادماه بغداد وابسته باشد.

مجامع مهم هفته

با گرم تر شدن تنور فصل مجامع، این هفته نیز برخی شرکت‌های بزرگ و کوچک بازار شاهد برگزاری مجامع سالانه خود بودند. در این میان، گردهمایی سهامداران پتروشیمی زاگرس و مخابرات ایران از اهمیت زیادی برای فعالان بازار برخوردار بود. در مجمع پتروشیمی زاگرس بار دیگر بر تبدیل درآمدهای ارزی شرکت با نرخ آزاد تاکید شد. همچنین در مورد مشمول مالیات بودن درآمد ناشی از تسعیر ارز هم مطرح شد که فعلا مالیاتی از سوی دولت در این بخش در نظر گرفته نشده است. در این مجمع همچنین مشکلات رو به تزاید حمل محصول و بیمه کشتی‌های حمل‌کننده متانول نیز مورد اشاره قرار گرفت که از ریسک‌های قابل تامل صادرکنندگان پتروشیمی در شرایط فعلی به شمار می‌رود. در رویدادی دیگر، مجمع بزرگ‌ترین شرکت بورس بار دیگر شاهد اختلاف نظر سهامدار عمده با نماینده دولت و نیز نماینده بورس در مورد تقسیم سود بود.

در حالی که نماینده دولت بر تقسیم سود 30 تومانی و نماینده بورس بر تقسیم حداکثر 40 تومان به ازای هر سهم تاکید داشت با رای سهامدار عمده تقریبا حداکثر میزان سود قابل تقسیم یعنی 42 تومان به ازای هر سهم بین سهامداران توزیع شد که این اقدام احتمالا به روال گذشته با هدف کمک به تسویه اقساط خرید سهام مخابرات توسط سهامدار عمده انجام شده است. در این مجمع همچنین بر اجرایی شدن طرح هم‌کدی استان‌ها و افزایش هزینه پالس تلفن ثابت از ابتدای اسفندماه به‌رغم برخی مخالفت‌ها از سوی سازمان تنظیم مقررات تاکید شد. انتظار می‌رود این تحول تاثیر مثبتی در حدود ده درصد بر پیش‌بینی سودآوری هر سهم «اخابر» در سال 91 ایجاد کند.

سایه سنگین سود بدون ریسک بر بورس

در کنار همه عواملی که موجب رکود نسبی بازار سرمایه در هفته‌های اخیر شده یکی هم نرخ سود قابل توجه سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت است. واقعیت این است که در حال حاضر اوراق متنوع با نرخ سود روز شمار20‌درصدی در بورس و خارج بورس در دسترس سرمایه‌گذاران قرار دارد که این بازده جذاب بدون تحمل کوچک‌ترین ریسکی قابل حصول است. در این شرایط، بازار سهام با در نظر گرفتن ریسک‌های پیرامونی آن 6= P/E را تجربه می‌کند که در مقام مقایسه با اوراق مشارکت با نسبت قیمت بر درآمد 5 واحدی رقابت دشواری را جهت جذب سرمایه پیش رو قرار می‌دهد.

در این میان، البته باید به پتانسیل رشد سودآوری شرکت‌ها در بورس تهران و تقسیم سود در مجامع پیش رو نیز توجه داشت که می‌تواند کاهش حداقل یک واحدی در نسبت میانگین قیمت بر درآمد در بازار سرمایه را رقم بزند.

با این وجود به لحاظ منطق سرمایه‌گذاری هنوز هم سپرده‌ها و اوراق مشارکت به عنوان یک فرصت بی‌دردسر با سود مناسب در برابر بازار سهام خودنمایی می‌کنند. به این ترتیب می‌توان گفت در کنار نیاز به ایجاد چشم‌انداز مثبت در عرصه سیاسی، بورس تهران در میان مدت جهت بازگشت به مدار رشد و رونق نیازمند اصلاح نرخ سود سپرده بانکی به منظور توجیه پذیری سایر فرصت‌های سرمایه‌گذاری نظیر خرید سهام است.