عمده‌ترین عوامل تضعیف‌کننده قیمت نفت‌خام در بازارهای جهانی در هفته گذشته عبارت بودند از:
• نگرانی درباره اقتصاد آمریکا
• انتشار آمار ضعیف از بخش مشاغل آمریکا در ماه آوریل 2012 و در نتیجه افزایش نگرانی‌ها درباره رشد کند اقتصاد این کشور
• افزایش سطح ذخیره‌سازی‌های نفت‌خام آمریکا معادل 9/2 میلیون بشکه در هفته منتهی به 27 آوریل 2012
• تاکید شرکت شل مبنی بر وجود نفت کافی در بازار و تاثیر منفی رشد بهای نفت بر تقاضای جهانی سوخت
• افزایش نگرانی‌ها درباره اقتصاد اروپا
• سقوط دوباره اقتصاد اسپانیا به دوران رکود در سه ماه نخست سال 2012 و پیش‌بینی اقتصاددانان مبنی بر عدم بازگشت آن به دوران رشد اقتصادی تا پایان سال جاری میلادی با توجه به کاهش شدید هزینه‌های دولت و وضعیت وخیم بانک‌های این کشور
• اعلام دبیر کل سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) مبنی بر تلاش اعضای این سازمان برای کاهش قیمت‌های نفت و افزایش تولید بیش از سهمیه‌های رسمی
• افزایش تولید نفت اوپک به بالاترین سطح خود در 4 سال گذشته و رسیدن تولید نفت‌خام 12 عضو این سازمان به میانگین روزانه 750/31 میلیون بشکه در ماه آوریل 2012، بر اساس تازه‌ترین نظرسنجی رویترز
• مطلوب ارزیابی کردن قیمت 100 دلاری برای هر بشکه نفت‌خام از سوی دبیر کل اوپک
• رشد 2/8 درصدی صادرات نفت عراق در ماه آوریل 2012 در مقایسه با ماه مارس و رسیدن آن به سطح 508/2 میلیون بشکه در روز با بهره‌برداری از پایانه‌های نفتی جدید شناور عراق و رشد فروش محموله‌های نفتی، بر اساس اعلام رییس سازمان دولتی بازاریابی نفت عراق
• پیش‌بینی افزایش تولید نفت لیبی به بیش از 6/1 میلیون بشکه در روز تا اواسط سال 2012، بر اساس اعلام رییس شرکت ملی نفت این کشور
• کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی
• افزایش ارزش دلار در مقابل یورو.
البته برخی اخبار و اطلاعات نیز عامل تقویت قیمت نفت‌خام در بازارهای جهانی شده و از کاهش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کردند.
عمده‌ترین عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت‌خام در بازارهای جهانی عبارت بودند از:
• رشد قابل توجه آمار تولید در آمریکا و افزایش شاخص فعالیت کارخانه‌های این کشور در ماه آوریل 2012
• افزایش 4/0 درصدی درآمد خانوارهای آمریکایی در ماه مارس 2012
• تعطیلی یک خط لوله نفت شرکت آمریکایی اکسون موبیل در ایالت لوییزیانا
• بازگشایی یک پالایشگاه شرکت بی.پی
• رشد شاخص مدیران فروش بخش صنعت چین در ماه آوریل 2012
• کاهش 3/0 درصدی تولید نفت روسیه در ماه آوریل 2012
• ادامه درگیری‌ها بر سر ذخایر نفتی سودان
• اعلام خبر مربوط به افزایش 5 درصدی واردات نفت‌خام هند در سال 2011 در مقایسه با سال 2010 به دلیل افزایش ظرفیت پالایشی این کشور و افزایش وابستگی آن به واردات نفت‌خام برای تامین نیازهای قشر متوسط و همچنین تولید برق.
بر اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره
30 آوریل الی 3 مه 2012، با کاهش قیمت از 2/117 دلار تا 31/115 دلار در هر بشکه کاهش یافت.
میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به 3 مه 2012، با 22 سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه 116 دلار و 57 سنت رسیده است.
میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به 27 آوریل 2012 معادل 116 دلار و 35 سنت بود.
میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه آوریل، با 4 دلار و 76 سنت کاهش نسبت به میانگین ماه مارس، به هر بشکه 118 دلار و 18 سنت رسیده است.
میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه مارس 2012 معادل 122 دلار و 94 سنت در هر بشکه بود.
سبد نفت‌خام اوپک دربردارنده 12 نوع نفت‌خام اعضای این سازمان شامل مخلوط الجزایر، گریسول آنگولا، اورینته اکوادور، سنگین ایران، سبک بصره، صادراتی کویت، اس ‌سیدر لیبی، سبک «بونی» نیجریه، مارین قطر، سبک عربی عربستان سعودی، موربان امارات و بی.سی.اف 17 ونزوئلا است.
قیمت نفت‌خام برنت دریای شمال نیز در بازار لندن(ICE) برای تحویل در ماه ژوئن 2012، با یک روند کاهشی از 47/119 دلار در تاریخ 30 آوریل 2012 تا 18/113 دلار در هر بشکه در تاریخ 4 مه 2012 کاهش یافت. همچنین در روز 4 مه 2012، نفت‌خام برنت از حق مرغوبیت 69/14 دلار در هر بشکه نسبت به نفت‌خام WTI برخوردار بود.
میانگین بهای هر بشکه نفت‌خام صادراتی ایران با 46 سنت افزایش نسبت به هفته قبل (25 آوریل 2012)، در روز 2 مه 2012 به بشکه ای 116 دلار و 40 سنت رسیده است.
بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت‌خام سبک ایران به مقصدهای مختلف در روز چهارشنبه (2 مه 2012 ) 117 دلار و 23 سنت بود و همین رقم برای نفت‌خام سنگین در سطح 115 دلار و 98 سنت قرار داشت.
همچنین قیمت هر بشکه نفت‌خام سبک ایران به بازار آفریقای جنوبی 114 دلار و 48 سنت و هر بشکه نفت‌خام سنگین ایران به این بازار 112 دلار و 73 سنت گزارش شده است.
هر بشکه نفت‌خام سبک ایران در بازار آسیا 119 دلار و 34 سنت، شمال غربی اروپا 114 دلار و 37 سنت و در بازار مدیترانه 113 دلار و 43 سنت معامله شده است.
هر بشکه نفت‌خام سنگین ایران نیز در بازار آسیا 117 دلار و 47 سنت، شمال غربی اروپا 112 دلار و 61 سنت و در بازار مدیترانه 111 دلار و 98 سنت به فروش رسیده است.
طی دوره 25 آوریل الی 2 مه 2012، قیمت نفت‌خام سبک و سنگین ایران در بازار آسیا به ترتیب به میزان 29/1 دلار و 54/1 دلار در هر بشکه افزایش یافته است، در حالی که در سایر بازارها با کاهش مواجه بوده است. بر این اساس، بیشترین کاهش در قیمت نفت‌خام سبک و سنگین ایران مربوط به بازار شمال غربی اروپا به ترتیب به میزان 14/2 دلار و 3/2 دلار کاهش در هر بشکه بوده است.
میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت‌خام سبک و سنگین ایران نیز نسبت به هفته قبل، به ترتیب به میزان 12 سنت و 77 سنت در هر بشکه طی دوره مذکور افزایش یافته است. بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت‌خام این کشور معادل 9/375 میلیون بشکه بوده است که در مقایسه با هفته قبل (20 آوریل 2012) به میزان 9/2 میلیون بشکه افزایش یافته و معادل 4/9 میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 29 آوریل 2011 بیشتر است.
میزان این ذخایر بر حسب روز نیز نسبت به هفته قبل به میزان 2/0 روز افزایش یافته و در سطح 9/25 روز قرار گرفته است که معادل 2/0 روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان 230 هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح 707/14 میلیون بشکه در روز قرار گرفته است که به میزان 648 هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است. تولید نفت‌خام آمریکا به میزان 8 هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح 121/6 میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل 498 هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است. در همین زمان میزان واردات نفت‌خام آمریکا از 766/8 میلیون بشکه در روز به 822/8 میلیون بشکه در روز (معادل 56 هزار بشکه در روز) افزایش یافته است که معادل 55 هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
* کارشناس ارشد موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی
منبع : سایت موسسه مطالعات بین المللی انرژی (www.iies.org )