آلومینیوم بعد از فولاد بیشترین مصرف را در دنیا در بین مواد فلزی به خود اختصاص داده و بسیاری از کشورها به‌ویژه کشورهای دارای ذخایر انرژی سرمایه‌گذاری‌های سنگینی برای تولید آن انجام داده‌اند. حال در این شرایط و به منظور دستیابی به هدف ۱/۵ میلیون تنی آلومینیوم در افق ۱۴۰۴ تامین مواد اولیه برای تولید این ماده معدنی از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این بین به گفته مهدی کرباسیان، رییس هیات عامل ایمیدرو به منظور تامین مواد اولیه و تهیه بوکسیت مذاکراتی با استرالیایی‌ها انجام شده، علاوه بر آن موافقتنامه ایران با گینه به منظور تهیه بوکسیت تمدید شده است و پروژه نفلین سینیت سراب نیز به خوبی پیش می‌رود به گونه‌ای که شرکت آلمانی گزارش دوم خود را در اواسط اسفند اعلام خواهد کرد و بعداز آن مناقصه برگزار خواهد شد.

توسعه صنعت آلومینیوم در پسابرجام

در همین حال یک کارشناس صنعت آلومینیوم درباره دستیابی به هدف تولید ۱/۵ میلیون تنی آلومینیوم در افق ۱۴۰۴ اظهار کرد: در دوران پسابرجام به دلیل اینکه علاقه‌مندی کشورهای خارجی به منظور سرمایه‌گذاری در ایران افزایش پیدا کرده و ارتباط با کشورهای خارجی آسان‌تر انجام می‌شود، دستیابی به هدف تولید ۱/۵میلیون تنی آلومینیوم نیز امکان‌پذیر است.

محمد آشفته آج بیشه تصریح کرد: در شرایط کنونی قیمت آلومینیوم کاهش پیدا کرده اما در انبارها میزان زیادی آلومینیوم ذخیره شده با این وجود کشورهای خارجی علاقه زیادی به منظور سرمایه‌گذاری در ایران دارند و به طور قطع این صنعت در دوران پسابرجام رونق خواهد گرفت. او ادامه داد: طرح احداث کارخانه ۳۰۰ هزار تنی لامرد نیز به خوبی پیش می‌رود و این امر در تحقق هدف تولید ۱/۵ میلیون تنی آلومینیوم در افق ۱۴۰۴ تاثیرگذار است؛ در مجموع نزدیک به ۶۰۰ هزار تن آلومینیم در کشور تولید می‌شود یا ظرفیت تولید ایجاد شده و دستیابی به تولید ۴۰۰ هزار تن دیگر نیز امکان‌پذیر است.

این کارشناس صنعت آلومینیوم با اشاره به تمایل کشورهای خارجی به منظور همکاری با ایران افزود: روسی‌ها که صاحب صنعت آلومینیوم هستند و همچنین چین و بسیاری از کشورهای اروپایی در شرایط کنونی کشور به منظور سرمایه‌گذاری در صنعت آلومینیوم، وارد عمل می‌شوند. وی با بیان اینکه باید حمایت‌های بیشتری از صنعت آلومینیوم کشور انجام شود، ادامه داد: سرمایه‌گذاری از سوی وزارت امور اقتصادی و دارایی کشور، اجرایی شدن طرح‌های سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌گذاری خارجی در پیشرفت و افزایش تولید آلومینیوم تاثیرگذار است. آشفته عنوان کرد: در دوران تحریم‌های اقتصادی در ایران برای تامین مواد اولیه تولید آلومینیوم در کشور با مشکلات زیادی روبه رو بودیم این درحالی است که در پسابرجام به دلیل گشایش سیستم بانکی فرصت مناسبی برای دسترسی به مواد اولیه فراهم شده است.

تهیه مواد اولیه برای تولید آلومینیوم

رییس هیات عامل ایمیدرو نیز اظهار کرد: بحث اصلی برای تولید آلومینیوم انرژی است که خوشبختانه در کشور ما در حوزه برق و گاز سرمایه‌گذاری‌های مناسبی انجام شده و در این زمینه مشکلی وجود ندارد. مهدی کرباسیان درباره تامین مواد اولیه برای تولید ۱/۵ میلیون تن آلومینیوم در افق ۱۴۰۴ گفت: ماده اولیه برای تولید آلومینیوم بوکسیت است و خوشبختانه کارخانه جاجرم پودر آلومینا را در کشور تولید می‌کند اما متاسفانه این کارخانه با یک‌سوم ظرفیت تولید فعالیت می‌کند. کرباسیان ادامه داد: ایران موافقتنامه ۲۰ ساله خود را ۲۵ سال دیگر با گینه تمدید کرده تا تولید بوکسیت آلومینیوم در گینه را آغاز کند. علاوه بر آن یک گروه انگلیسی- آلمانی نیز بحث اقتصادی بودن آن را بررسی می‌کنند و امیدواریم در فرصتی که در دوران پسابرجام فراهم شده سرمایه‌گذاری لازم را در گینه انجام دهیم که میزان این سرمایه‌گذاری نیز ۴۰۰ میلیون دلار است. رییس هیات عامل ایمیدرو افزود: با استرالیایی‌ها درحال مذاکره هستیم تا بوکسیت را از این کشور خریداری کرده و این کشور در بنادر پارسیان کارخانه احداث و سرمایه‌گذاری خواهد کرد و در این منطقه پودر آلومینیوم تولید می‌شود.

نفلین‌سینیت سراب

نفلین‌سینیت ازجمله مواد معدنی است که به دلیل کاربرد آن در تولید پودر آلومینا مورد توجه بیشتر کشورهای معدنی قرار گرفته است. در برخی معادن استخراج نفلین‌سینیت برای تولید آلومینیوم به تنهایی توجیه اقتصادی ندارد به همین دلیل فرآوری و پالایش محصولات فرعی آن می‌تواند این محدودیت را جبران کند. با این حال با احتساب درآمدهای حاصل از محصولات جانبی، تولید آلومینیوم از نفلین سینیت بین ۱۰ تا ۱۵ درصد بیشتر از آلومینیوم ساخته شده از بوکسیت خواهد بود. غیر از تولید آلومینیوم از نفلین‌سینیت، این ماده در صنایع شیشه‌سازی، چینی و سرامیک، سیمان پرتلند و همچنین در صنایع رنگ و پلاستیک به‌کار می‌رود و تولید هر کدام از آن محصولات، ارزش اقتصادی قابل‌توجهی دارد و می‌تواند هزینه‌های بالاتر تولید آلومینیوم به این روش را جبران کند. امروزه بهره‌برداری از نفلین سینیت در چند کشور جهان رایج است و تعداد بیشتری از آنها هم درحال بررسی امکان استخراج و بهره‌برداری از این کانسنگ هستند.

روسیه، کانادا و نروژ از بزرگترین تولیدکنندگان نفلین‌سینیت در جهان به‌شمار می‌آیند. سایر کشورهایی هم که به‌دنبال بهره‌برداری از ذخایر نفلین‌سینیت خود هستند و مطالعات و بررسی‌های لازم را در این زمینه انجام می‌دهند، عبارتند از: برزیل، پرتغال، ترکیه، چین، پاکستان، آلمان، فرانسه و افریقای جنوبی. هرچند هنوز هم نزدیک به ۹۸ درصد از آلومینیوم جهان با استفاده از بوکسیت تولید می‌شود اما روند جهانی نشان می‌دهد که در آینده استفاده از نفلین‌سینیت تبدیل به یکی از رایج‌ترین روش‌های تولید آلومینیوم خواهد شد. درواقع افزایش تقاضا و اهمیت بکارگیری آلومینیوم در صنایع آینده موضوعی است که به افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش منجر شده و کشورهای مختلفی در تلاش برای دستیابی به مواداولیه موردنیاز در تولید آلومینیوم هستند. در کشور ما نیز ظرفیت بالقوه‌ای در تولید پودر آلومینا وجود دارد که از آن جمله می‌توان به پروژه اخیر تولید پودر آلومینا از نفلین سینیت اشاره کرد.

این پروژه که با سرمایه‌گذاری ایمیدرو و با استفاده از تجهیزات و فناوری شرکت اتوتک پس از چندین سال رکود در منطقه سراب آذربایجان‌شرقی در حال اجراست یکی از نخستین پروژه‌هایی است که در آن با استفاده از روش‌های نوین مهندسی از نفلین‌سینیت برای تولید پودر آلومینا استفاده شده و می‌تواند گام بزرگی در افزایش تولید صنایع آلومینیوم‌سازی کشور به شمار رود. این پروژه بعد از ۱۷سال حضور شرکت‌های چینی، روسی و دست نیافتن به نتیجه دلخواه، هم‌اکنون آغاز فعالیت آن با بستن قراردادی بین شرکت اتوتک و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی برای اجرای فاز نخست پروژه فراهم شده است. در همین حال مدیر گروه صنعتی بازرگانی ایران – اروپا گفته است نفلین‌سینیت سراب پروژه‌ای است که با سرمایه‌گذاری ایمیدرو و با استفاده از تجهیزات و فناوری شرکت اتوتک در منطقه سراب آذربایجان‌شرقی در حال اجراست و یکی از نخستین پروژه‌هایی است که در آن با استفاده از روش‌های نوین مهندسی از نفیلین‌سینیت برای تولید پودر آلومینا استفاده شده و می‌تواند گام بزرگی در افزایش تولید صنایع آلومینیوم‌سازی کشور به شمار آید.
هومان خواجه نصیری اظهار کرده فناوری به‌کار رفته در این پروژه به‌طور کامل بروز بوده و در دنیای امروز حرفی برای گفتن دارد زیرا با سازگاری حداکثری با محیط‌زیست و امکان بازگشت سرمایه و ایمنی کارخانه موجب بالا رفتن میزان تولید می‌شود. در همین حال رییس هیات عامل ایمیدرو نیز درباره روند پیشروی این پروژه گفته است یک شرکت آلمانی گزارش اولیه این پروژه را اعلام کرده و گزارش دوم آن نیز اواسط اسفند اعلام خواهد شد و بعد از آن مناقصه برای استخراج و فراوری آن برگزار می‌شود.