اهمیت ویژه‌ای دارد و بی‌شک یکی از این عوامل کاهش هزینه تولید است. احداث کارخانه‌های تولیدکننده فولاد در مکان مناسب، استفاده از جدیدترین فناوری‌ها به منظور تولید محصولات کیفی و رقابتی، مدیریت مناسب منابع مالی و منابع انسانی ازجمله عواملی است که کارشناسان فولادی برای کاهش هزینه تولید و در نهایت کاهش قیمت تمام‌شده محصولات فولادی بر آن تاکید می‌کنند.

مدیریت منابع انسانی

در همین زمینه مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران اظهار کرد: برای کاهش هزینه تولید در کارخانه‌های تولیدکننده فولاد باید تعداد خطوط تولید فرسوده و با فناوری پایین به حداقل برسد تا میزان تولید محصولات با کیفیت پایین نیز کاهش پیدا کند در واقع تولیدات کارخانه‌های فولادی باید براساس استانداردهای روز دنیا باشد. عبدالمجید شریفی تصریح کرد: به منظور کاهش هزینه تولید در واحدهای تولیدکننده فولاد کشور بحث آموزش نیروی‌انسانی مهم است، درصورتی که نیروی‌انسانی ماهر و ورزیده در کارخانه‌های فولاد فعالیت کنند هزینه‌های تولید نیز کاهش پیدا خواهد کرد. شریفی با بیان اینکه وجود مدیران توانمند و کارآزموده در صنعت فولاد اهمیت زیادی دارد، ادامه داد: بحث مدیریت در کارخانه‌های فولادسازی بسیار مهم است؛ منابع انسانی و منابع مالی سرمایه‌هایی هستند که باید مدیریت شوند. وی افزود: مدیران توانمند در شرایط سخت هم کارآیی دارند البته حمایت‌های دولت نیز باید در کنار آن قرار گیرد و برای نوسازی فناوری تولید وام‌های با بهره‌کم در اختیار آنها قرار گیرد. مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران تصریح کرد: امکان ارتباطات و بروزرسانی فناوری‌ها، فراهم شده و کارخانه‌های فولادسازی با استفاده از این امکانات برای تولید محصولات کیفی می‌توانند در عرصه‌های جهانی حضور پیدا کنند.

احداث کارخانه در مکان مناسب

یک کارشناس صنعت فولاد اظهار کرد: به دلیل وجود مازاد تولید در ایران و دیگر کشورها واحدهایی که هزینه تولید بالایی داشته باشند، متوقف خواهند شد و این روند اکنون نیز آغاز شده است. رضا زائرحیدری تصریح کرد: در شرایط کنونی، تولید فولاد فرآیند مشکلی نیست و افزایش ظرفیت تولید مانند ۴۰یا ۵۰ سال گذشته نیست که به سرمایه‌گذاری زیادی نیاز داشته باشد؛ فناوری تولید فولادهای معمولی دیگر انحصاری نیست و بیشتر کشورهای درحال توسعه می‌توانند ظرفیت جدید فولاد ایجاد کنند یا ظرفیت‌های فعلی را افزایش دهند.

زائرحیدری ادامه داد: موضوعی که اکنون اهمیت دارد هزینه تولید فولاد، میزان آلودگی ناشی از آن به‌طور مشخص تولید Co۲ و همچنین کیفیت فولاد تولیدی است و برای رسیدن به بهترین ترکیب ممکن یعنی کمترین آلودگی، بهترین کیفیت و کمترین بهای تمام‌شده باید محصول مرغوب، در محل مناسب و با فناوری جدید تولید شود از این‌رو رعایت نکردن هر یک از این ۳عامل تولید را غیراقتصادی خواهد کرد یا به دلائل دیگر منجر به توقف تولید می‌شود. به گفته این کارشناس صنعت فولاد درحال‌حاضر ظرفیت واحدهای تولیدکننده فولاد از لحاظ اقتصادی باید از حدود ۱۰میلیون تن آغاز شده و از این مقدار کمتر نباشد این درحالی است که درحال‌حاضر هنوز هم یک واحد ۱۰میلیون تنی نداریم. زائرحیدری درباره نقش نیروی‌انسانی در کاهش هزینه تولید در کارخانه‌های فولادی گفت: واحدهای تولید فولاد سعی می‌کنند از نیروی‌انسانی کمتری استفاده کنند؛ به دلیل نوع شغل نیروی‌انسانی در یک کارخانه فولاد هزینه بالاتری نسبت به صنایع دیگر دارد، سختی محیط کار و مشکلات ناشی از آن مانند حوادث احتمالی باعث شده تا کارخانه‌های جدید فولاد کمیت نیروی‌انسانی را با کیفیت آن و همچنین فناوری‌های جدید جایگزین کنند. وی عنوان کرد: در ایران براساس یک سیاست کم‌وبیش قدیمی کارخانه‌های بزرگ فولاد بیش از آنکه با هدف تولید اقتصادی ساخته شود، با اهداف اجتماعی مانند کاهش بیکاری یا گسترش فرهنگ صنعتی به جای کشاورزی ایجاد شده و به همین دلیل تعداد نیروی کار بیش از حد نیاز تعریف شده است.

زائرحیدری خاطرنشان کرد: در مقطعی مدیران وقت تصمیم به کاهش نیروی انسانی برای نزدیک شدن به استانداردهای بین‌المللی در کشورهایی مانند هند و برزیل گرفتند اما به دلایل مختلف در سال‌های بعد در این سیاست عقبگردی مشاهده شد و دوباره نیروی‌های زیادی به نیروهای قبلی اضافه شد.

این کارشناس صنعت فولاد ادامه داد: البته بخشی از هزینه تولید فولاد مربوط به نیروی‌انسانی است و بیشترین هزینه مربوط به مواد اولیه، لجستیک (به دلیل حمل‌ونقل بسیار سنگین) و انرژی است همچنین تولید در مقیاس کوچک یا محل نامناسب کارخانه‌ها موجب افزایش بیش از حد تولید می‌شود. وی اذعان کرد: در ساخت کارخانه‌های ایرانی به دلیل ارزان بودن انرژی کاهش مصرف آن مدنظر نبوده و این موضوع علاوه بر اینکه منجر به افزایش هزینه‌های تولید (اکنون که بهای انرژی افزایش یافته است) می‌شود، باعث بالاتر رفتن تولید Co۲ به ازای تولید هر تن فولاد می‌شود. زائر حیدری درباره نقش دولت در کاهش هزینه‌های تولید گفت: وظیفه دولت سرمایه‌گذاری نیست بلکه سیاست‌گذاری است، دولت لازم است از ساخت واحدهایی که مقیاس اقتصادی یا فناوری درست را به دلیل پایین بودن سرمایه‌گذاری رعایت نمی‌کنند جلوگیری کند علاوه بر آن توسعه صنعت فولاد باید در مکان مناسبی انجام شود البته این اقدامات اکنون درحال انجام است اما درباره کارخانه‌های قدیمی‌تر نیز باید سیاست‌های مشابه اتخاذ شود و این کارخانه‌ها باید مدرن شوند که این اقدام نیز به سرمایه‌گذاری نیاز دارد.

این کارشناس صنعت فولاد ادامه داد: مدیران فولاد ایران از بالاترین تجربه و توانایی ممکن برخوردار هستند و بر خلاف صنایع دیگر بیشتر مدیران فولادهای ایرانی تجربه و سابقه طولانی در صنعت فولاد دارند و از بهترین دانشگاه‌های داخل یا خارج از کشور فارغ‌التحصیل شده‌اند و قادر به مدیریت هزینه‌های تولید هستند اما این مدیران همیشه در فضای بسیار چالشی کار می‌کنند.

سخن آخر

کاهش هزینه تولید در کارخانه‌های تولیدکننده فولاد به عوامل مختلفی بستگی دارد. ازجمله این عوامل می‌توان به نحوه مدیریت، منابع انسانی و فناوری‌های مورد استفاده در واحدهای تولیدکننده فولاد اشاره کرد. بدون شک بهره‌گیری از فناوری‌های جدید موضوعی است که در شرایط کنونی و به منظور رقابت با کشورهای جهان در عرصه فولاد اهمیت زیادی دارد زیرا این امر منجر به کاهش هزینه تولید خواهد شد و از سویی نیز با توجه به فراهم شدن بسترهای لازم برای همکاری با کشورهای صاحب فناوری تحقق این امر امکانپذیر است. از سویی مدیریت نیروی انسانی و بکارگیری افراد ماهر در کارخانه‌های فولاد باعث می‌شود هزینه‌های به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند که تحقق این امر نیازمند وجود مدیران توانمند و باتجربه در واحدهای تولیدکننده فولاداست.