طی 30 سالی که محصولات تراریخته در برخی کشورهای دنیا تولید می‌شود، تولید و مصرف آن موافقان و مخالفان بسیاری در سطح دنیا داشته است و درباره مصرف این محصولات همواره شک و تردید وجود داشته و بسیاری از منتقدان بر این عقیده‌اند که بروز و گسترش بسیاری از بیماری‌ها از جمله افزایش روز‌افزون سرطان‌ ناشی از مصرف محصولات تراریخته است.

در ایران نیز علیرغم اینکه بخش قابل توجهی از برخی محصولات کشاورزی وارداتی از جمله سویا و ذرت و همچنین روغن‌های خوراکی با منشاء تراریخته است، استفاده از این محصولات قانونی نبوده است.

اما امسال با اقدام قابل ملاحظه‌ای در لایحه برنامه ششم توسعه مواجه شدیم و آن گنجاندن تولید و انبوه‌سازی محصولات تراریخته با اولویت برنج و پنبه تراریخته در لایحه برنامه ششم توسعه است که به دنبال آن موجی از مخالفان و موافقان محصولات تراریخته به اظهار نظر در این رابطه پرداختند.

با برگزاری میزگردی با عنوان «بررسی سلامت محصولات تراریخته» با حضور 4 نفر از منتقدان تولید و مصرف این محصولات به بررسی اظهارات این کارشناسان پرداخت.

در این میزگرد که متن آن در دو بخش منتشر می‌شود آقایان سید رضا نورانی رئیس انجمن ارگانیک کشور، آزاد عمرانی عضو هیئت رئیسه انجمن ارگانیک کشور، محمد عسگری‌نیا عضو کانون کنترل بیولوژیک معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری و رئیس انجمن گیاه پزشکان استان تهران و همچنین خانم کاترین رضوی مدیرعامل موسسه توسعه پایدار و محیط زیست حضور داشتند.

نظرتان راجع به مسائلی که درباره  تولید گیاهان تراریخته در کشور و مطرح شدن تولید و انبوه‌سازی آن در لایحه برنامه ششم مطرح می‌شود چیست؟

کاترین رضوی مدیرعامل موسسه توسعه پایدار و محیط زیست گفت: غذا و ذخایر ژنتیکی خدادادی است و موضوع غذا جنبه همگانی دارد، بنابراین جناح نمی‌شناسد و نباید سیاسی شود؛ مردم کشور به طور یکسان از غذا و ذخایر ژنتیکی استفاده می‌کنند، پس موضوع تولید گیاهان تراریخته به کل ملت و حتی به نوزادی که هنوز به دنیا نیامده مربوط است.

وی با بیان اینکه غربزدگی از شاخص‌های جمهوری اسلامی ایران نیست، افزود: مگر ما باید هر کاری که غرب انجام داد، الزاما و بدون ارزیابی مشارکتی و سراسیمه انجام دهیم!

تصمیم‌گیری در مورد تولید محصولات تراریخته انحصاری نباید باشد

مدیرعامل موسسه توسعه پایدار و محیط زیست با بیان اینکه گیاهان دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) در صورت تولید از سبد غذایی همه مردم سر در خواهد آورد، اظهار داشت: بنابراین نباید تصمیم‌گیری در ارتباط با تولید و رهاسازی و تجاری‌سازی آن در کشور عزیزمان ایران توسط یک یا چند نفر و پشت درهای بسته و بدون اطلاع‌رسانی به مردم انجام شود.

کاترین رضوی مدیرعامل مؤسسه توسعه پایدار و محیط زیست

رضوی گفت: طبق پروتکل ایمنی زیستی که مصوبه مجلس شورای اسلامی است، شرط اول اطلاع‌رسانی شفاف به کل مردم کشور در ارتباط با ایمنی زیستی و دستکاری ژنتیکی است، که متاسفانه در این زمینه کاملا سهل‌انگاری شده است.

وی افزود: کشور آمریکا که مظهر دست‌کاری ژنتیکی (تراریخته) است، سابقه کشاورزی کمتر از 400 ساله پشت سر دارد و برای رسیدن به تجربه‌ها و دانش چندین هزار ساله و نظام مدیریت کشاورزی کشور ما باید مسیر بسیار طولانی را طی کند، بنابراین چرا ما باید هویت‌مان و گذشته غنی دانش و علم عرفی و بومی کشاورزی خود را ارزان بفروشیم و به عده‌ای اجازه دهیم که به عنوان منتقد تولید گیاهان دست‌کاری شده ژنتیکی (تراریخته) که بسیاری از جنبه‌های منفی آن در ابعاد مختلف مشخص شده و هنوز بسیاری از ابعاد ناشناخته باقی مانده دارد که برای کسی مشخص نیست، فناوری هراس بنامند.

مدیرعامل موسسه توسعه پایدار و محیط زیست بیان داشت: کشور ما دارای تنوع زیستی بسیار غنی است و مسئولیت هر یک از ما نگهداری از این منابع و ذخایر ژنتیکی است نه آلوده کردن آنها و نه از بین بردن تنوع رقم و بذور بسیار گران‌بهای کشورمان و وابسته شدن به غرب برای غذا و بذر.

رضوی با اشاره به انقلاب سبز تصریح کرد: همین گروه، شرکت‌های چند ملیتی (آمریکایی‌) نوید دادند که با انقلاب سبز گرسنگی را در جهان برطرف کنند، ولی این انقلاب سبز به چیزی جز بدبختی و آلودگی آب، خاک و بذور منتهی نشد و نتوانست گرسنگی را در جهان رفع کند و فقط جیب شرکت‌های چند ملیتی پر شد و از همه تاسف‌انگیزتر اینکه کنترل بذر جهانی در دست تعدادی قلیل شرکت‌های چند ملیتی بی‌وجدان و سود‌جو قرار گرفت.

وی با بیان اینکه ما در تأمین بذر مستقل بودیم و باید مستقل بمانیم گفت: اظهار‌نظر برخی از دست‌اندرکاران کشاورزی کشور مبنی بر اینکه در ایران فقط توان تأمین غذای 12 میلیون نفر وجود دارد همه ما را به وحشت می‌اندازد.

مدیرعامل موسسه توسعه پایدار و محیط زیست بیان داشت: باید به خاطر بسپاریم کشوری که استقلال و حاکمیت بذر و غذای خود را از دست بدهد، همیشه دست دراز به دیگران خواهد بود. کشور ما خاستگاه گندم و جو بوده است چرا باید به سراغ کشورهای دیگر برای خرید بذر مثلا مقاوم به خشکی برویم و این بذور را از فرانسه وارد کنیم، آیا این ننگ نیست؟

میزگرد بررسی سلامت محصولات تراریخته

رضوی افزود: چرا باید به اسم کم آبی و خشکسالی پیشنهاد داده شود که کشاورزی کشور را تعطیل کنیم! اگر تنوع زیستی احیا شود و نظام مدیریت آب اصلاح شود و حق‌آبه‌ها به سرجایش بازگردد، همه چیز دوباره سرجایش برمی‌گردد.

وی تصریح کرد: حدود 10 سال است که در کشور کار تحقیقاتی اجرایی با کشاورزان انجام داده‌ایم و با بالا بردن تنوع رقم بذر حتی در نقاط دیم دور افتاده که 90 روز باران نبوده است عملکرد مقبولی از کشت گندم و جو به دست آوردیم و از همه مهمتر به ارقامی رسیدیم که با خشکسالی و کم آبی سازگار هستند و توانایی انطباق با تغییراب آب و هوایی را دارند.

مدیرعامل موسسه توسعه پایدار و محیط زیست بیان داشت: جالب اینجاست که با بالا بردن تنوع رقم در مزارع کشاورزان، علف هرز و آفات کنترل شدند و کشاورز از سم و کود شیمیایی استفاده نمی‌کند، کشاورز نیز خود را صاحب بذر می‌داند و استقلال‌اش حفظ می‌شود و هر سال نیازی ندارد که برای خرید بذر دست به دامن تولید‌کنندگان بذور دستکاری شده ژنتیکی باشد.

کمبود غذا نیست، 25 درصد چاقی و 35 درصد ضایعات غذایی

در ادامه آزاد عمرانی عضو هیات رئیسه انجمن ارگانیک ایران گفت: در علوم نظری با علت و معلول‌ در ارتباط هستیم، و برای اثبات فرضیات باید آزمایشاتی انجام دهیم تا به یک اصل علمی برسیم، مثلا آب در 100 درجه می‌جوشد، ولی متناسب با تغییر فشار هوا نقطه جوش آب کم و زیاد می‌شود، اما در در علوم اجتماعی و علومی که متغیرها در آن‌ها زیاد است نمی‌توان به یک نظریه استناد کرد و لازم است تاثیرات متقابل چندین متغییر لحاظ شود.

وی با بیان اینکه نظریه جهانی شدن کاملا شکست خورده است و یکی از شکست‌های آن در حوزه غذا و دیگری مرزهای فرهنگی بوده است، گفت: اتحادیه اروپا به عنوان یک مرجع مشترک و بعنوان عضوی از سازمان تجارت جهانی در مورد واردات محصولات تراریخته تصمیم گیری کرده است. چنانچه در اتحادیه اروپا بر مبنای قوانین سازمان تجارت جهانی واردات محصولات تراریخته ضروری است، اما کشورهای عضو با این موضوع موافقت نکرده‌اند. این یعنی شکست گلوبالیزاسیون یا جهانی شدن!

یکی از توجیهات طرفداران کشت محصولات تراریخته در کشور این است که تولید محصولات تراریخته یکی از راه‌های مقابله با کمبود غذاست که برخی از کشورها هم برای جبران این مسئله به آن روی آورده‌اند، نظرتان راجع به این مسئله چیست؟

عمرانی گفت: با توجه به آماری که اخیرا توسط وزارت بهداشت اعلام شده است، وجود 25 میلیون نفر مبتلا به چاقی و اضافه وزن در کشور بدین معناست که غذا به اندازه کافی هست، اما مدیریت نمی‌شود و توزیع آن عادلانه نیست!.

وی با اشاره به ضایعات 35 درصدی در تولید محصولات کشاورزی گفت: مشکل تامین غذا، آن چیزی که مطرح می‌شود نیست بلکه مشکل سبک زندگی ناصحیح و غذای ناسلم و بی‌کیفیتی است که عرضه و مصرف می‌شود.

عمرانی با بیان اینکه علم نوین تغذیه از سیری سلولی صحبت می‌کند، بیان داشت: مدام گفته می‌شود که با کشت بذر عملکرد در هکتار افزایش می‌یابد، اما سوال اینجاست که آیا بازدهی اقتصاد فقط عملکرد در هکتار است؟ آیا میزان ماده مؤثره غذایی تولید شده جهت سیر کردن سلول‌های بدن نباید ملاک ارزیابی قرار گیرد؟

وی افزود: در محاسبه بازدهی اقتصاد نباید فقط بر پارامترهای کمی نظیر عملکرد در هکتار تاکید کنیم و از پارامترهای اصلی دیگری نظیر هزینه بذر، خدمات، مواد و ادوات جنبی، مخاطرات و حسابرسی زیست محیطی غافل شویم.

عمرانی با بیان اینکه کشت محصولات تراریخته محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند، گفت: وقتی یک بذر تراریخته کاشته می‌شود که مقاوم به علف‌کش است نمی‌توان تناوب کشت را در آن مزرعه اعمال کرد.

وی با بیان اینکه وقتی سلامت محصولی به اثبات نرسیده است باید به آن شک کرد، بیان داشت: طرفداران تولید محصولات تراریخته در کشور قسم می‌خورند که محصولات تراریخته از محصولات ارگانیک سالم‌تر است، اما این افراد حتی یک سند هم از سلامت این محصولات ندارند.

عمرانی، عسگری‌نیا، نورانی در میزگرد بررسی سلامت محصولات تراریخته

عمرانی گفت: موافقان تراریخته قصد دارند با ایجاد الزامات به ظاهر قانونی محصولات تراریخته را عجولانه وارد سفره غذایی مردم کنند، در حالی که ارزیابی مصداقی طولانی مدت را جهت بررسی مخاطرات سلامتی و زیست محیطی انجام نداده‌اند و تنها با استناد به آزمایش‌های دیگران و آن هم آزمایش‌هایی که با هزینه ذینفعان تجاری انجام شده و بعضا صحت برخی از نتایج (نظیر ارزیابی برنج طلایی) مردود شده، ادعا می‌کنند که این محصولات کاملا سالم است.

وی گفت: ایران کشوری است مستقل با شعار نه شرقی، نه غربی، بنابراین موضعی که در مورد تولید محصولات تراریخته در پیش گرفته شده متناسب با آرمان‌های ما نیست.

اینکه می‌فرمایید عده‌ای از مردم به دلیل مصرف زیاد غذا دچار چاقی شده‌اند، به همه کشور قابل تعمیم نیست؟

عمرانی: بله قابل تعمیم نیست، دلایل مختلفی هست. یکی از دلایل چاقی عدم سیری سلولی و دیگری سبک غلط زندگی و ورود کالری‌های بی‌ارزش در جیره غذایی مردم است، اما اینکه بگوییم تراریخته راه نجات ما است و الزام می‌کند که ما باید به سمت تولید محصولات تراریخته برویم نیز کاملا غلط و خلاف عقلانیت است.

وی با تأکید بر اینکه باید به فکر افزایش راندمان تولید محصولات کشاورزی بود، افزود: اما این کار باید با آگاهی و بررسی تجربیات جهانی انجام شود.

طبق اعلام فائو تا 40 سال آینده باید 90 درصد نیاز غذایی از طریق تحقیقات و پژوهش انجام شود، آیا علیرغم این موضوع شما باز هم به تولید محصولات کشاورزی از طریق تکنولوژی تراریخته مخالف هستید؟

عمرانی با طرح این سوال که دلیل این همه عجله برای تولید محصولات تراریخته کشاورزی در کشور را نمی‌دانم به این پرسش پاسخ داد و گفت: مگر تحقیقات و پژوهش کشاورزی و تغذیه فقط با مهندسی ژنتیک و تولید گیاهان تراریخته معنی پیدا می‌کند؟ این نگرش که هر تحقیق و پژوهشی را با مهندسی ژنتیک مرتبط کنیم، بسیار سطحی و تجارت محور است.

وی افزود: مهندسی ژنتیک یک فناوری فانتزی ولی بسیار پرمنفعت است و کارکردهای خودش را دارد. نباید ابعاد این فناوری اشتباه ترسیم شود.

عضو هیات رئیسه انجمن ارگانیک ایران تصریح کرد: وقتی که ما قبول داریم که برخی کشورها زودتر از ما به تحقیق و توسعه و تولید تراریخته پرداخته‌اند، پس چرا همان کشورها به این نتیجه نرسیده‌اند که باید کشت محصولی مانند برنج تراریخته را انبوه‌سازی کنند و ما بلافاصله به این نتیجه رسیده‌ایم؟

عمرانی گفت: چرا فرانسه، سوئیس و آلمان که از پیشگامان تولید گیاهان دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) بوده‌اند تولید و مصرف این محصولات را به شدت محدود و تقریبا ممنوع کرده‌اند؟ آیا نباید دلیل این رویکرد بررسی و واکاوی شود؟ آیا آنها نمی‌فهمند و ما عالم مطلق هستیم؟

عضو هیئت رئیسه انجمن ارگانیک کشور به تغییر ناگهانی اصل 141 قانون اساسی (منع اشتغال کارمندان دولت در شرکت‌های خصوصی) طی ماده 22 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) در انتهای سال 1393 اشاره کرد و گفت: این آئین‌نامه بدین گونه تغییر کرد که اعضا هیات‌های علمی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی مشروط بر اینکه عضو شرکت‌های دانش بنیان باشند، شامل این آئین‌نامه نمی‌شوند.

وی افزود: من از نمایندگان ملت می‌خواهم که این قانون را رویت کنند و تناقض آشکار آن را با اصل 141 قانون اساسی و آیین‌نامه اجرای تاسیس شرکت‌های دانش بنیان مطابقت دهند.

عضو هیات رئیسه انجمن ارگانیک ایران تصریح کرد: به محض تهیه لایحه در دولت و پیش از تصویب «قانون الحاقیه مقررات مالی دولت» بسیاری از ذینفعان دانشگاهی و پژوهشی برای ثبت شرکت‌های به اصطلاح دانش بنیان گوی سبقت را از دیگران ربودند. الان هم شنیده می‌شود که برای صدور تولید محصولات تراریخته شیوه‌نامه‌ای تدوین شده که در این شیوه‌نامه جایگاه حقوقی برخی از افراد ذینفع در صدور مجوز تولید محصولات تراریخته تعیین کننده خواهد بود.

عمرانی بیان داشت: عجله زاید الوصف، غوغاسالاری رسانه‌ای، تخریب منتقدان، عدم انجام ارزیابی‌های مصداقی و یافتن نقاط کور قانون برای دستیابی به تولید یک محصول جای بسی ابهام است.

منظور شما این است که یک سری به دنبال منافع شخصی هستند؟ به نظرتان چرا بعضی اجازه نمی‌دهند تولید محصولات تراریخته مسیر علمی خود را طی کند؟

عمرانی گفت قطعا عده‌ای با عجله کردن در تولید محصولات تراریخته کشاورزی در کشور به دنبال منافع شخصی هستند.

وی بیان داشت: روشی که برای تولید محصولات تراریخته کشاورزی در کشور پیش گرفته شده علمی نیست و تجارت محور است. جایگاه دفاع از سلامت یک محصول آزمایشگاه بی‌طرف و مرجع رسمی است نه رسانه!

عضو هیئت رئیسه انجمن ارگانیک ایران گفت: چرا دستاوردهای دستکاری ژنتیک تحویل یک آزمایشگاه بی‌طرف نمی‌شود، تا ارزیابی‌های دراز مدت انجام شود اخیرا وزارت بهداشت اتریش یک گزارش تفصیلی را در مورد ارزیابی مخاطرات ذرت دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) ارائه کرده است که می‌تواند الگوی مناسبی برای وزارت بهداشت کشور ما نیز باشد. پس بهتر است به جای زورآزمایی رسانه‌ای به قانون تمکین کرد و ارزیابی‌ها مطابق پروتکل کارتاهنا و دستورالعمل‌های اروپایی انجام شود

چرا در لایحه برنامه ششم تولید و انبوه‌سازی محصولات تراریخته گنجانده شده است؟

عمرانی:  آنچه که در رابطه با تولید این محصولات در کشور مشاهده می‌شود، نرمال نیست. زیرا مطابق قانون ایمنی زیستی جایگاه دولت تعریف شده است و نمی‌تواند الزام ایجاد کند.

عمرانی گفت: در حالی که در کشور سازمان بازرسی و قوه قضائیه وجود دارد برایم عجیب است که چرا به اصرار و پافشاری عده‌ای معدود موضوع محصولات تراریخته توجه نمی‌شود و این موضوع مورد بررسی قرار نمی‌گیرد.

عضو هیات رئیسه انجمن ارگانیک تصریح کرد: اساس شرکت‌های ایجاد شده توسط دولتی‌ها غیرقانونی است و تصویب طرح‌های آنها و تخصیص اعتبارات و یا کمک‌های دولتی باید مورد واکاوی قرار گیرد. زیرا در تضاد آشکار با اشتغال‌زایی مولد و اهداف اقتصاد مقاومتی است. استفاده از امکانات دولتی برای پیشبرد منافع شخصی جایز نیست.

وی با بیان اینکه موضوع تولید محصولات تراریخته روی موج رسانه‌ها پیش می‌رود، افزود: خواسته طرف مقابل همین است تا این موضوع در عمق مورد توجه قرار نگرید و وارد بازی رسانه‌ای شود.

کمیته بازبینی بذرهای تراریخته تشکیل شود

رضوی در ادامه با اشاره به گنجاندن موضوع تولید و انبوه‌سازی محصولات تراریخته در لایحه برنامه ششم گفت: به عنوان یکی از شهروندان این کشور، تقاضا دارم تا در اسرع وقت نهادی از جمهوری اسلامی ایران مسئولیت راه‌اندازی کمیته بازبینی بذرهای دست‌کاری شده ژنتیکی (تراریخته) اعم از وارداتی و تولید شده در داخل را بر عهده بگیرد و تمام جنبه‌های مربوط به این محصولات در این کمیته با حضور تمام ذینفعان (موافقان و مخالفان تراریخته) مورد بررسی بی‌طرفانه، دقیق و مو شکافانه قرار گیرد.

وی با بیان اینکه نتایج حاصل از این تحقیقات به مصرف‌کنندگان اطلاع داده شود، بیان داشت: همچنین برچسب‌گذاری این محصولات به طور جدی پیگیری و اجرایی شود. این موضوع همانطور که قبلا گفتم مسئله همه مردم ایران اسلامی است و تصمیم‌گیری در این زمینه نباید بر عهده یک عده افراد قلیل و ذینفع باشد، زیرا قرار است که این محصولات از سبد غذایی کل مردم کشور سر در بیاورد.

مدیرعامل موسسه توسعه پایدار و محیط زیست با تأکید بر اینکه نباید موضوع تولید و انبوه‌سازی محصولات تراریخته در پشت درب‌های بسته بررسی شود، گفت: تصمیم می‌گیرند که یک میلیون هکتار از اراضی کشاورزی را به زیر کشت محصولات تراریخته ببرند در حالی که در این این زمنه باید تمام گروه‌ها از جمله مردم کشور، کشاورزان، شورای عالی ایمنی زیستی، دانشگاه‌ها و شورای عالی امنیت ملی، محیط زیست، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و ... اظهار نظرکنند.

وی افزود: خوشبختانه سیاست‌های محیط زیستی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری در بند 8 توجه به محصولات سالم و ارگانیک مبذول شده است. اما در برنامه ششم توسعه با تولید و تجاری سازی انبوه محصولات دست‌کاری شده ژنتیکی (تراریخته) با اولویت برنج و پنبه مواجه هستیم که این دوگانگی به سود کشور نیست.

کشت محصولات تراریخته در برخی کشورهای توسعه یافته ممنوع است

رضوی با بیان اینکه کشورهای توسعه یافته قبلا مسیر تحقیق و کشت محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) را طی کرده‌اند؛ گفت: در حال حاضر بسیاری از این کشورها به این نتیجه رسیدند که در کشت و واردات محصولات دستکاری شده ژنتیکی باید شرط احتیاط را جدی بگیرند و ارزیابی خطر کنند و حتی برخی از آنها واردات و کشت این محصولات را در کشور خود به طور کامل ممنوع اعلام کردند.

وی با بیان اینکه ما با فناوری غیر پایدار و غیرقابل پیش‌بینی و وارداتی مخالف هستیم، گفت: هر کس با موافقان تولید محصولات تراریخته کشاورزی در کشور مخالفت کند، فناوری هراس نامیده می‌شود، پس درایت و دیدگاه‌های علمی چه شد؟ آیا نباید نسبت به مقالات علمی جدید که در رابطه با خطرات و چالش‌های این محصولات در دنیا است با دید متعادل و همه جانبه نگاه کنیم و آنها را غیر علمی و غیرکارآمد مطرح نکنیم؟!

هدف شرکت آمریکایی مونسانتو از تولید بذر تراریخته در دنیا چیست؟

مدیرعامل موسسه توسعه پایدار و محیط زیست : اهداف اقتصادی و سیاسی زیادی پشت این موضوع وجود دارد. شرکتی مانند مونسانتو با هدف کنترل بذر و غذا در دنیا این فعالیت را انجام می‌دهد، در واقع این کشورها می‌خواهند که کشاورزان و کشورهای دیگر را در امر تامین غذا به خود وابسته کنند و از این راه بر دنیا حکمرانی کنند، البته نباید فراموش کنیم که سود حاصل از فروش این بذرها در دنیا بسیار زیاد است و ما در مورد یک تجارت بزرگ صحبت می‌کنیم که منافع زیادی برای گروه‌های خاص در دنیا ایجاد کرده است.

وی با بیان اینکه کشوری با قدمت 12 هزار ساله در کشاورزی نباید سکان کشاورزی خود را به آمریکایی‌ که تنها 300 سال قدمت دارد، بدهد و بیان داشت: لابد هر علمی مال ما نیست.

رضوی با بیان اینکه در گذشته هیچ روستایی در کشور مایحتاج غذایی خود را از خارج روستا تأمین نمی‌کرد، گفت: امروز با روش‌‌های غلط، اگر روستایی مانده باشد، شرایط به گونه‌ای رقم خورده که روستائیان نیازشان را از بیرون تأمین می‌کند.

مدیرعامل  افزود: از محصولات کشاورزی تراریخته بذری گرفته نمی‌شود بنابراین وقتی کشت این محصولات توسعه یابد کشاورز برای کشت سال بعدش وابسته به تأمین بذر می‌شود.

وی با بیان اینکه شرکت‌های آمریکایی تولید کننده بذر تراریخته به فکر وابسته کردن تولیدات کشاورزی به خودشان هستند، گفت: با گسترش کشت گیاهان تراریخته استقلال از ما گرفته می‌شود و هر وقت که آمریکا و تولید‌کنندگان بذر تراریخته اراده کنند که به ما بذر ندهند، این کار را می‌کنند.

محدودیت زمین دلیل خوبی برای کشت تراریخته نیست

در ادامه محمد عسگری‌نیا عضو کانون کنترل بیولوژیک معاونت علمی فناوری ریاست جمهور با طرح این سوال که چرا عده‌ای موضوع تولید محصولات کشاورزی تراریخته را دنبال می‌کنند گفت: این افراد برای تولید محصولات تراریخته کشاورزی دلایلی از جمله محدودیت زمین کشاورزی و محدودیت بارش را عنوان می‌کنند که درست نیست.

وی با تأکید بر اینکه طبیعت را اینگونه مطلق نمی‌توان پیش‌بینی کرد، گفت: اینان می گویند زمین کم و غذا مورد نیاز است بنابراین برای اینکه مردم گرسنه نمانند باید به سمت کشت محصولات تراریخته رفت.

چه اشکالی به کشت محصولات کشاورزی تراریخته وارد است؟

عسگری‌نیا: سلامتی محصولات تراریخته به اثبات نرسیده و هنوز از سرطان‌زا نبودن آن اطمینان حاصل نشده است.

وی با بیان اینکه یک ماده غذایی با کار تحقیقاتی نصفه و نیمه را به خورد مردم نمی‌دهند، گفت: مگر اینکه این کار تحقیقاتی در یک کشور استعمارگر درست شده باشد و بخواهند از ما به عنوان موش آزمایشگاهی استفاده کند.

عضو کانون کنترل بیولوژیک معاونت علمی فناوری ریاست جمهور با اشاره به فرمایشات امام خمینی (ره) در اوایل انقلاب که فرمودند «کشاورزی از اهم امور است»، افزود: ایشان تشخیص داده بودند که غذا یکی از راه‌های ورود استعمار و استثمار است و هر جا که کمبود غذا وجود داشته باشد استعمار وارد می‌شود و ابتدا غذا می‌دهد و بعد گلو را می‌فشارد.

وی با بیان اینکه مؤسسات تحقیقاتی توانمند و مختلف در ایران زیاد است، گفت: چرا هنوز از این مؤسسات تحقیقاتی چیزی برای تأمین غذا سالم بدست نیاورده‌ایم و یک مؤسسه تحقیقاتی آمریکایی برای اینکه ما گرسنه نمانیم تحقیق می‌کند.

عسگری‌نیا با اشاره به اینکه در اواخر دولت پهلوی بیماری مالاریا در جنوب کشور شیوع یافت، گفت: در آن زمان برای کنترل این بیماری از یک طرح تحقیقاتی آمریکایی استفاده شد. بدین ترتیب که کلروکین به عنوان یک داروی موثر ضد مالاریا را برای مبارزه با این بیماری به نمک مصرفی مردم در استان‌های جنوبی کشور یعنی سیستان و بلوچستان، خراسان، کرمان، بوشهر و خوزستان اضافه کردند و نتیجه این کار چیزی جز مقاومت بدن در مقابل ویروس مالاریا و بی‌تأثیری کلروکین نبود.

وی با بیان اینکه در مورد محصولات تراریخته نیز دقیقا چنین اتفاقی می‌افتد، گفت: دانشمندان برای از بین بردن کرم ساقه‌خوار برنج از روش تراریخته، پروتئین بی‌تی را با تفنگ ژنی به دی ان ای برنج شلیک کردند و بدین ترتیب کرم ساقه‌خوار برنج با خوردن برنج بلافاصله از بین می‌رود. اما در این فرآیند کرم ساقه‌خوار برنج با خوردن ذره ذره پروتئین بی‌تی یعنی حداقل دز در مقابل این سم مقام می‌شود و این اتفاق منجر به افزایش مصرف سم می‌شود.

عضو کانون کنترل بیولوژیک معاونت علمی فناوری ریاست جمهور با بیان اینکه 13 سال کار تحقیقاتی و بیوتکنولوژی برای مبارزه با کرم ساقه‌خوار برنج انجام داده است، گفت: تحقیقاتی را در بابل و در مزرعه بانک جهانی انجام دادیم که گزارشات آن موجود است.

عسگری‌نیا بیان داشت: برای کنترل کرم ساقه‌خوار برنج بدون نیاز به روش‌های تراریختگی راهکار این است که اواخر اسفند ماه که دمای هوا به حدود 10 درجه می‌رسد و زمان آن رسیده که لاروهای برنج از زیر کاه و کلش بیرون بیایند و خود را به ساقه برسانند از آفت‌کش‌های زیستی استفاده شود و سپس برای پارازیت کردن لارو و تخم حشره از زنبورهای تریکوگراما و براکن که پارازیت کننده تخم و لارو و حشره کرم ساقه‌خوار برنج است استفاده شود.

وی با بیان اینکه با کمی اصلاح ساختار خاک می‌توان غذای مردم را تأمین کرد، افزود: با این کارها هیچ نیازی به استفاده از دانش تراریخته برای تولید محصولات کشاورزی نیست.

یعنی شما با تراریخته مخالف هستید؟

رئیس انجمن گیاه پزشکان استان تهران گفت: من مخالف دستیابی به دانش تراریخته‌گی نیستم، تحقیقات قطعا باید در هر مورد انجام شود، اما استفاده از یک دانش ناقص قطعا مضرات جبران‌ناپذیری دارد.

عسگری‌نیا افزود: از دانش هسته‌ای هم در تولید بمب هسته‌ای می‌توان استفاده کرد و هم در تولید انرژی سالم اما به شرط اینکه دانش کامل آن را بدست آورده باشید.

وی تصریح کرد: البته روش‌های کنترل بیولوژیک و غیر شیمیایی آفات قریب به 50 سال است که در کشور سابقه دارد، اما به دلیل منافعی که فروشندگان سموم کشاورزی که بعضا از آشنایان یا اقوام مسئولین سازمان حفظ نباتات هستند اجازه رشد و توسعه این روش طبیعی و ارزنده داده نشده است.

تولید بذر تراریخته توسط شرکت تولید‌کننده بمب‌های شیمیایی

در ادامه سیدرضا نورانی رئیس انجمن ارگانیک کشور با بیان اینکه اگر بررسی کنیم که چه کسی پشت پرده داستان تراریخته است، گفت: قطعا در این مسیر به غول بزرگ تولید‌کننده بذر تراریخته یعنی مونستانتو می‌رسیم.

وی با بیان اینکه مونسانتو در گذشته تولید کننده بمب‌های شیمیایی بوده، اظهار داشت: اما از آنجا که جنگ آینده، جنگ غذا است این شرکت با تغییر رویکرد به سمت تولید بذرهای تراریخته برای ایجاد وابستگی کشورها به خود روی آورده است.

رئیس انجمن ارگانیک کشور با بیان اینکه یکی از ادعاهای تولید‌کنندگان محصولات کشاورزی رفع گرسنگی در دنیا است، گفت: با گذشت دو دهه از تولید محصولات کشاورزی تراریخته در برخی از کشورهای دنیا هنوز به این هدف یعنی رفع گرسنگی در جهان دست نیافته‌ایم.

نورانی بیان داشت: براساس اعلام فائو 800 میلیون نفر در جهان از گرسنگی رنج می‌برند و این رقم در سال‌های نه چندان دور به یک میلیارد نفر می‌رسد. ولی در نقطه مقابل 2.2 میلیارد نفر دچار اضافه وزن و چاقی هستند.

وی با بیان اینکه کشورهای اروپایی از جمله آلمان، اتریش، فرانسه و یونان به دلیل عوارض قطعی مصرف محصولات کشاورزی تراریخته در سال 2006 تصمیم‌گرفتند تا واردات این محصولات را به کشور قطع کنند، گفت: این کشورها با فشار بر روی سازمان WTO مقرر کردند، تا واردات محصولات تراریخته به کشورشان با برچسب تراریخته انجام شود.

نورانی گفت: در حال حاضر محصولات تراریخته طرفدار زیادی در اروپا ندارد و در کشورمان بدون برچسب گذاری و بدون اینکه مصرف‌کننده از نوع محصولی که مصرف می‌کند، مطلع باشد محصول تراریخته را به مردم عرضه و به خورد مردم می‌دهند.

نورانی با اشاره به واردات سالانه 5.5 میلیارد دلار محصولات تراریخته گفت: افزایش روز افزون بیماری‌های سرطان، اوتیسم، تولد نوزادان معلول می‌تواند با محصولات تراریخته ارتباط داشته باشد.

رئیس انجمن ارگانیک کشور  با بیان اینکه موافقان تولید محصولات تراریخته به ما علم ستیز می‌گویند، بیان داشت: اگر علمی با سلامت جامعه بجنگد، حتما ما علم ستیز خواهیم بود و اگر یک فناوری سلامت جامعه را به هراس بیاندازد، حتما ما فناوری هراس هستیم و به آن افتخار می‌کنیم.

وی با بیان اینکه نمی‌دانم براساس چه آزمایشاتی در کشورمان می‌خواهیم تولید برنج تراریخته را انبوه‌سازی کنیم، افزود: چینی‌ها حدود 15 سال است که روی تولید برنج تراریخته کار می‌کنند اما هنوز تحقیقات خود را به مزارع نبرده‌اند.

به نظر شما تکمیل تحقیقات تراریخته چقدر طول می‌کشد؟ و چرا از وزارت بهداشت نمی‌خواهید در مورد تولید محصولات تراریخته اظهار نظر کند؟

رئیس انجمن ارگانیک بیان داشت: با دانش کنونی و روش‌های ارزیابی فعلی 25 تا 40 سال زمان می‌خواهد.

نورانی: انجمن ارگانیک کشور نامه‌هایی به وزیر بهداشت، رئیس مجلس شورای اسلامی درباره تولید محصولات تراریخته نوشته است و در حال حاضر هم در تلاش هستیم، تا نامه‌ای در این رابطه به رئیس جمهور بنویسیم.