از طرف دیگر هنوز اثری از ریزش‌های قابل‌توجه قیمتی در بازار سهام مشاهده نمی‌شود. بنابراین و با توجه به حجم بالای معاملات روزانه، به‌نظر می‌رسد دیگر خبری از ریزش‌های سریع پس از صعودهای پرشتاب نیست و این بار برخلاف تجربه دو سال گذشته، شاخص مسیر ثبات و اصلاح زمانی را به اصلاح قیمتی ترجیح داده است.

شاخص کل بورس اوراق بهادار روز گذشته بار دیگر نشان داد که برای گذر پرقدرت از محدوده 78 هزار واحد ناتوان است. در حالی که پس از دی ماه سال جاری، رشدهای جهش گونه بازار به کرات تجربه شد، اما مدتی است که شاخص کل در محدوده فعلی در حال درجا زدن است. افت و خیزهای کوچک شاخص ویژگی اصلی بازار سهام در این روزها به حساب می‌آید. بر این اساس، دماسنج بازار در روز گذشته با رشد 65 واحدی مواجه شد و در عدد 78 هزار و 158 واحد ایستاد. این در حالی بود که شاخص در میانه‌های ساعات معاملات عدد 78 هزار و 400 واحد را نیز تجربه کرد.

نکته قابل توجه در روند این روزهای بازار، خروج صنایع از حرکت دسته جمعی است. یک روز پالایشگاه‌ها با رشد قیمت مواجه می‌شوند و روز دیگر نوبت به بانکی‌ها می‌رسد. البته گروه خودرویی این روزها خارج از این قاعده رفتار می‌کند و همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد. آنچه مسلم است، رخت بربستن رفتارهای هیجانی از بازار است. پس از یک دوره رشد دسته‌جمعی نمادها، حال به نظر می‌رسد که بازار احتیاط را دستور کار قرار داده است. هرچند خبری از ریزش شدید قیمت‌ها نیست، اما به نظر می‌رسد تمایل به خرید در رنج‌های مثبت کاهش یافته است. کارشناسان بازار اعتقاد دارند ارزش فعلی معاملات باعث می‌شود افت‌های شدید قیمتی رخ ندهد. در این صورت فضا برای شناسایی سود، بدون آنکه کاهش قیمتی رخ دهد، وجود دارد.

نگاهی به روند گذشته شاخص در دو سال گذشته نشان می‌دهد که در بزنگاه‌های هسته‌ای افت و خیز شاخص‌ها شدید بوده و پس از هر رشد سریع، یک افت پرشتاب در قیمت‌ها رخ می‌داد. این در حالی است که پس از رشد پرقدرت شاخص‌ها از دی ماه سال جاری تا‌کنون، خبری از افت شدید قیمت‌ها نبوده است. در عوض و به دلیل ارزش بالای معاملات استراحت‌های قیمتی به‌صورت زمانی رخ داده است. شاخص کل برای اولین بار در روز بیستم بهمن ماه با محدوده 78 هزار و 400 واحدی برخورد کرد. پس از آن دوره ثبات شاخص آغاز شد. از آن تاریخ تا کنون شاخص کل در محدوده‌ای هزار و 500 واحدی در حال نوسان بوده است. در این مدت شاخص در پایین ترین نقطه، محدوده 76 هزار و 500 واحدی را به خود دید و سه بار نیز با محدوده 78هزار و 400 واحدی برخورد کرده است. حال برای فعالان بازار این سوال مطرح شده است که کلیت بازار در حال تجدید قوا برای عبور از محدوده است یا خود را برای یک موج ریزشی آماده می‌کند؟

نقطه جدایی تحلیل بنیادی و تکنیکی

فراز مسافری‌راد، کارشناس بازار سرمایه در این رابطه گفت: روند هیجانی شکل گرفته در بازار از ابتدای زمستان سال جاری باعث شده است که در برخی از صنایع و نمادها، قیمت بیش از حد منطقی رشد داشته باشد، اگرچه سرمایه‌گذاری در برخی از نمادها همچنان مطلوب به نظر می‌رسد، اما با استفاده از هر منطقی، قیمت برخی نمادها بالاست. چنانچه به روند ورود نقدینگی به بورس توجه شود، کاملا واضح است که تنها جریان ورود نقدینگی باعث رشد قیمت‌‌ها شده است، ضمن آنکه اشخاص حقوقی هنوز بخش معناداری از تقاضا را در بازار به خود اختصاص نداده‌اند. به نظر می‌رسد که رشد بازار در این مقطع، با توجه به آنکه یک ریسک سیستماتیک از بازار حذف شده و از طرف دیگر هزینه فرصت پول (نرخ سود سپرده‌های بانکی) کاهش داشته است، تا حدودی منطقی است. اما عدم حضور حقوقی‌ها در سمت تقاضا کمی اوضاع را نگران‌کننده می‌کند. نکته جالب این است که رشد قیمت در برخی نمادها که مشکوک به عرضه‌های حقوقی است، چندان بالا نبوده است. به عبارت دقیق‌تر در حال حاضر این حقیقی‌ها هستند که سمت و سوی بازار را تعیین می‌کنند و همین موضوع می‌تواند تا حدودی برای ادامه راه بازار خطرناک باشد چرا‌که حقیقی‌ها به همان سرعت که سهام می‌خرند، می‌توانند سهام استحصال شده خود را به فروش برسانند.

وی افزود: اما با توجه به آنکه ارزش معاملات به‌شدت رشد داشته، ممکن است اصلاح در بازار نه به‌صورت قیمتی بلکه به‌صورت زمانی باشد. برای پیش‌بینی ادامه مسیر بورس از دو منظر می‌توان تحلیل انجام داد. در نگاه اول چنانچه بازار به روش بنیادی تحلیل شود، شاید دیگر دلیلی برای رشد قیمت‌ها به نظر نرسد. در ابتدای زمستان سال جاری، چشم‌اندازی از چگونگی فعالیت شرکت‌ها در سال 95 وجود نداشت، بنابراین بازار تنها با یک خوش‌بینی فزاینده اقدام به خرید هیجانی کرد که این امر منجر به رشد قیمت‌ها شد. اما در حال حاضر اولین پیش‌بینی سود شرکت‌ها در شبکه کدال قرار گرفته است و چشم‌اندازی برای تحلیل به‌وجود آمده است. با توجه به این پیش‌بینی‌ها می‌توان ادعا کرد که فعالان بازار اندکی زودتر از موعد به استقبال فضای پساتحریم رفته‌اند. دیر یا زود بازار این موضوع را درک خواهد کرد و در این صورت می‌توان گفت که روند اصلاحی در بازار محتمل‌ترین سناریوست‌ اما از آنجا که ارزش معاملات و جریان ورود نقدینگی به بازار نسبتا قوی است، این اصلاح می‌تواند به‌صورت ثبات قیمت‌ها در بازه زمانی میان‌مدت خود را نشان دهد. در واقع این امکان وجود دارد که فعالان بازار رشد اخیر قیمت‌ها را کافی تشخیص دهند و دیگر حاضر نباشند در قیمت‌های بالا خرید داشته باشند. در طرف دیگر به دلیل وجود تقاضای مناسب برای ورود به بازار سهام، افت قیمت محسوسی نیز متصور نخواهد بود.

مسافری‌راد در ادامه افزود: در نگاه دوم می‌توان بازار را به‌صورت تکنیکی تحلیل کرد. روند تند صعود قیمت‌ها و سرعت دست به دست شدن سهام و همچنین نگاه به نمودار قیمتی سهم‌های مختلف نشان می‌دهد که بازار همچنان پتانسیل رشد دارد. این موضوع می‌تواند سبب خروج پرقدرت شاخص از محدوده 78 هزار واحد به سمت بالا شود. در این صورت و با عبور از محدوده‌های 80 هزار واحدی، می‌توان ادعا کرد که بازار سهام وارد محدوده حبابی شده است. در آن صورت باید منتظر ریزش‌های سنگین در آینده‌ای نه چندان دور بود.

استراحت شاخص کل در پایان سال

همچنین ایمان مقدسیان، کارشناس بازار سهام با اشاره به این موضوع که شاخص کل بورس اوراق بهادار از ابتدای سال جاری تاکنون 24 درصد رشد داشته است، به «دنیای اقتصاد» گفت: رشد شاخص در مدت مذکور برابر با نرخ بازدهی اوراق مشارکت و دیگر اوراق کم ریسک بوده است و زمانی که شرایط بورس را بررسی می‌کنند، به کل سال نگاه می‌کنند و نه دو ماه آخر. وی افزود: روند صعودی بورس در ماه‌های اخیر باعث شده تا سهامداران موقعیت را برای شناسایی سود مناسب ارزیابی کنند و به موجب آن بازار سرمایه را بهترین مکان برای سرمایه‌گذاری ارزیابی کنند. علاوه بر این اگر شاخص بخواهد به کانال‌های بالاتر برود باید حجم وسیعی از معاملات را داشته باشد که در حال حاضر شاهد حجم خوبی از معاملات در بورس اوراق بهادار هستیم. این کارشناس بازار سهام ادامه داد: باید اذعان کرد گردش معاملات در بازار سرمایه بسیار حائز اهمیت است. این روزها، بورس به گونه‌ای بوده است که در یک روز شاهد خرید و فروش میلیونی سهام شرکت‌ها بودیم. وی اضافه عرضه را عاملی مهم برای آهسته شدن رشد بورس خواند و گفت: علاوه بر این شرایط پایان سال باعث شده تا با توجه به نیاز بالای نقدینگی سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی عرضه بالایی داشته باشند.

حقوقی‌ها مدت‌ها فرصت عرضه نداشتند اما در حال حاضر با ورود پول به بازار این فرصت را پیدا کردند. طبیعتا این حجم بالای عرضه سبب ایجاد اضافه عرضه در بازار سرمایه خواهد شد که هضم این حجم برای سهامداران راحت نیست. مقدسیان اضافه کرد: عامل دیگر قابل توجه افزایش عرضه‌های اولیه در شرایط کنونی بازار است که به افزایش فشار فروش می‌انجامد و حجم بالایی از نقدینگی بازار به سمت این سهام خواهد آمد. وی با جمع‌بندی موضوعات مطرح شده عنوان کرد: مجموعا در مقطع زمانی فعلی 3 عامل میزان عرضه‌های اولیه در بازار سرمایه، اضافه عرضه از سوی سهامداران حقیقی و حقوقی و قرار گرفتن در مقطع زمانی پایان سال موجب می‌شود تا رشد بازار روند آهسته‌تری را در پیش بگیرد. علاوه بر این لازم است تا اعتبارات در پایان هر سال تسویه شود که خود عاملی تاثیرگذار در کند شدن رشد شاخص خواهد بود. مقدسیان در انتها افزود: طبیعتا با توجه به بالا بودن حجم معاملات بعید به نظر ‌می‌رسد که شاهد افت شاخص باشیم اما رشد شاخص نیز تا حدودی آهسته‌تر خواهد شد. در حال حاضر خریدار چندانی در بازار وجود ندارد و اصلاح قیمت‌ها به‌صورت افقی اتفاق خواهد افتاد تا در یک کانال زمانی قیمت‌ها خودشان را اصلاح کنند و به بیان دیگر ثابت بمانند.

در بازار چه گذشت؟

همچنین طی معاملات روز گذشته در بورس تهران، دو میلیارد و 355 میلیون ورقه بهادار به ارزش بیش از 600 میلیادر تومان و در 149 هزار و 862 نوبت دست به دست شد. شاخص کل بورس با رشد 65 واحدی به سطح 78 هزار و 158 واحد رسید. همچنین شاخص قیمت (وزنی- ارزشی) 25 پله بالاتر ایستاد و بازدهی 0.08 درصدی را ثبت کرد. این در حالی بود که شاخص‌های هم وزن با کاهش ناچیز 0.07 درصدی مواجه شدند. به عبارت دقیق‌تر در روز گذشته این نمادهای بزرگ و شاخص ساز بودند که نسبت به کلیت بازار در محدوده مثبت‌تری معامله شدند. نمادهای وبملت، وبصادر، خودرو و وتجارت بیشترین اثر مثبت را برای شاخص به ارمغان آوردند و هریک به ترتیب شاخص را 89، 67، 60 و 58 واحد ارتقا دادند. در طرف دیگر نیز نمادهای فارس، فملی، اخابر و کچاد مهم ترین سد رشد شاخص قلمداد شدند.