پس از امضای برجام انتظار عمومی این بود که رکود از مسکن رخت ببندد و برخی در این میان نگران افزایش قیمت بودند. در این بین دغدغه بانک مرکزی به عنوان نهاد ناظر پول در خصوص جهش ناگهانی قیمت مسکن از همه بیشتر بود. به همین دلیل از ابتدای دی ماه به طور مداوم اعلام می‌کرد قیمت مسکن به کف رسید. اما کجا بود خریدار؟

استدلال بانک مرکزی این بود که در شرایط کسادی معاملات، مسکن نسبت به کاهش قیمت مقاومت نشان می‌دهد و از سویی شیب نزولی معاملات در حال صاف شدن است، به همین دلیل اکنون بهترین زمان برای ورود خریداران مصرفی به بازار مسکن است. این تحلیل به خریداران هشدار می‌داد که فردا شاید دیر باشد.

ارایه این اطلاعات مقداری موثر واقع شد؛ به طوری که تعداد معاملات مسکن کل کشور از 77 هزار مورد در مهرماه به 106 هزار مورد در بهمن ماه رسید. با این حال، حسام عقبایی رییس اتحادیه املاک تهران این تعداد معاملات را یک دهم شرایط ایده‌آل بخش مسکن می‌داند. پس نتیجه این می‌شود که هنوز زور متقاضیان به قیمت‌ها نمی‌رسد و کسانی هم که از دی ماه به بعد اقدام به خرید کردند آنهایی بودند که پول خرید داشتند اما منتظر شرایط باثبات‌تری در اقتصاد بودند و معاملات خود را به حالت تعلیق درآورده بودند که با امضای برجام و گزارش‌های بانک مرکزی مجاب به خرید خانه شدند.

اما افزایش نسبی تعداد معاملات در حالی رقم خورد که مسکن کل کشور در بهمن ماه سال جاری 1/3 درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل ارزان‌تر شد و با وجودی که شیب نزولی قیمت ملایم‌تر شده هنوز در سراشیبی قرار دارد و تحلیل‌های بانک مرکزی مبنی بر رسیدن قیمت مسکن به کف را به چالش می‌کشد.

بیدار شدن مسکن از خواب عمیق سه ساله آرزوی بسیاری از دست‌اندرکاران بخش مسکن است اما سایه رکود اقتصاد کلان بر بخش مسکن سنگینی می‌کند و مسکن به تنهایی توان بیرون آمدن از آن را ندارد. تاثیرپذیری مسکن از کاهش درآمدهای نفتی و بودجه انقباضی دولت در سال آینده، سرمایه‌گذاری منفی بخش خصوصی طی سال‌های اخیر و احتمال ادامه‌ی این وضعیت، کاهش صدور پروانه‌های ساختمانی و روند نزولی ارزش افزوده‌ی بخش ساختمان طی سه سال اخیر از جمله تنگناهایی است که بخش مسکن را محاصره کرده و به نظر نمی‌رسد به این زودی‌ها بخواهد از سر پیشران اقتصاد ایران دست بردارد.

شرایط کنونی بخش مسکن هم اوضاع را مقداری پیچیده کرده است. بخش مسکن با پارادوکس‌های عجیب و غریبی دست و پنجه نرم می‌کند. از یک طرف مشتری ندارد و از طرف دیگر حاضر نیست حباب قیمت را بشکند. از یک طرف یک میلیون و 600 هزار مسکن خالی در کشور وجود دارد، از طرف دیگر دهک‌های پایین جامعه با کمبود مسکن مواجه‌اند. از یک‌سو تسهیلات افزایش می‌یابد، از سوی دیگر متقاضی برای دریافت وام نیست.

حالا که در آستانه‌ی ورود به سال جدید قرار داریم، سئوال این است که آیا هوای بهار، بازار مسکن را گرم می‌کند؟ جواب اغلب کارشناسان به این پرسش، منفی است و معتقدند مسکن در پایان تابستان رونق می‌گیرد؛ چون هنوز برجام نتوانسته به اقتصاد کشور جان بدهد و احتمالا یک سال زمان می‌خواهد تا به دنبال آن بازار مسکن با دو سه ماه تاخیر حرکت کند. با این حال بسیاری از کارشناسان معتقدند پیش‌رونق مسکن اواخر تابستان رقم خواهد خورد.