محصولات لبنی در سال جاری برای مردم یادآور اتفاقات بسیاری است که شاید مروری بر آن‌ها بتواند برای برنامه‌ریزان و تصمیم‌ سازان راهکاری در حل نواقص و کاستی‌ها باشد که منافع تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را نیز در پی داشته باشد.

از ابتدای امسال که صنایع لبنی به دنبال افزایش قیمت بودند و از سوی دیگر مسئولان هم معتقد بودند که صنایع لبنی باید به قانون احترام بگذارند و نرخ مصوب دولتی 1440 تومانی خرید شیر خام از دامداران را که سال پیش از سوی ستاد تنظیم بازار ابلاغ شده بود را اعمال کنند اما صنایع لبنی علیرغم اینکه صدای انتقاد وزیر جهاد کشاورزی را هم در آوردند در پاسخ به ادعای حجتی مبنی بر اینکه کارخانه‌ها لجبازی می‌کنند و با وجود این‌که نرخ 1440 تومانی برای خرید شیرخام در سال گذشته به تصویب رسید و ابلاغ شده حاضر نیستند حتی امسال هم این نرخ را اعمال کنند، اعلام کردند که در شرایطی که عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت شیر خام و فرآورده‌های لبنی در بازار است، قیمت دستوری 1440 تومان را به صنایع اجبار می‌کنند که البته به جایی نمی‌رسند و صنایع لبنی به اصطلاح آقای وزیر، به لجبازی‌شان ادامه می‌دهند.

البته بماند که کارخانه‌داران مدعی بودند که هیچ افزایش قیمتی در محصولات لبنی طی امسال و سال گذشته اعمال نکرده‌اند در حالی که تخلفات لبنی در این زمینه و بهانه‌های صنایع برای افزایش قیمت لبنیات به شیرهای کم‌چرب، پرچرب و حتی امگا سه هم کشیده شد.

این شرایط در حالی ادامه داشت که برخی صنایع لبنی علیرغم نداشتن مجوز برای افزایش قیمت محصولاتشان و حتی انصراف انجمن صنفی صنایع لبنی از افزایش قیمت به دلیل نبود کشش در بازار، خودسرانه و با بهانه‌های مختلف اقدام به افزایش قیمت لبنیات در بازار کردند و مسئولان ناظران هم گویا در خواب بودند که کاری به کارشان نداشتند.

گرچه سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بارها تخلفات برخی از برندهای کارخانه‌های لبنی در زمینه افزایش خودسرانه قیمت اعلام کرده و از نشگیل پرونده و برخورد با آن‌ها خبر داده بود اما هر چه بود این هشدارها و برخوردها نتیجه ملموسی برای مردم و دامداران نداشت و به نظر می‌رسید که آن‌ها به کار خودشان ادامه می دهند.

جالبتر اینکه کشمکش‌های قیمتی بین کارخانه‌های لبنی با دامدارن تا جایی ادامه پیدا کرد که مسئولان از این مصوبه دولتی خود کوتاه آمدند و با درخواست صنایع برای افزایش شش درصدی قیمت سه قلم لبنیات پر مصرف از قبیل ماست، شیر و پنیر به شرط افزایش 100 تومانی نرخ خرید شیر خام از دامداران موافقت کردند اما این راهکار هم نتوانست موثر باشد چرا که به گفته علی ملاصالحی - مدیر کل مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی - صنایع لبنی علی‌رغم افزایش قیمت محصولات‌شان باز هم قانون را اجرا نکردند و به گفته مسئولان وزارت جهاد کشاورزی به تعزیرات معرفی شده و می‌شوند.

اما بهمن ماه امسال برای صنایع لبنی یادآور اتفاقی خوب بود چرا ایران بالاخره توانست پس یکسال و اندی مذاکره با طرف روسی مجوز صادرات محصولات لبنی را به اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل کشورهای روسیه، قزاقستان و بلاروس اخذ و کند و به گفته حسن اختیارزاده - مدیرکل امور بین‌الملل سازمان دامپزشکی - صادرات لبنیات به روسیه و دیگر کشورهای عضو اتحادیه گمرکی اوراسیا از اول بهمن‌ماه امسال با امضای همه اعضای اتحادیه آغاز شد اما هنوز و پس از گذشت دو ماه محموله‌ای از محصولات لبنی ایرانی به روسیه صادر نشد.

هر کسی برای تاخیر در صادرات لبنیات به روسیه دلیلی آورد به گونه‌ای که مهدی خلج رییس سازمان دامپزشکی آماده نبودن کارخانه‌های لبنی را دلیل تاخیر در صادرات لبنیات به روسیه دانست و رضا باکری – دبیر انجمن صنایع لبنی – اعلام کرد: مشکلات سوئیفت و قوانین مالی، بازرگانی و گمرکی روسیه، مانع صادرات لبنیات ایرانی و عامل تاخیر صاردات شده است.

البته پس از آن معاون وزیر کشاورزی روسیه به ایران آمد و چند تصمیم برای تسهیل صادرات به روسیه از جمله ایجاد کریدور سبز گمرکی، کاهش نرخ‌های تعرفه صادرات به روسیه، مبادله تجاری با واحد پولی روبل – ریال و ایجاد بانکی برای گسترش روابط تجاری و تهسیل مبادلات ارزی میان دو کشور گرفته شد اما آنچه مهم است اینکه هنوز محوله‌ای از سوی کارخانه‌های لبنی تایید شده ایرانی به روسیه صادر نشده و بهتر است مسئولان برای بهبود وضعیت بازار داخلی خارجی محصولات لبنی به عنوان جزء لاینفک سبد غذایی مردم تدبیری بیندیشند.