برخی از کارشناسان معتقدند برخی از محصولات معدنی در بازار داخلی اشباع شده‌اند و از سوی دیگر به‌دلیل فرسوده بودن تجهیزات هزینه‌های بسیاری را متحمل می‌شوند. اما از سوی دیگر با اجرایی شدن برجام و سهولت در معاملات شاید فضایی فراهم شود تا اندکی از هزینه‌های این بنگاه‌ها کاسته شود.

عوامل اثرگذار

در این‌باره مدیر معاملات کالایی کارگزاری نهایت‌نگر معتقد است، صنایع معدنی در سال‌های اخیر با مشکلات بسیاری روبه‌رو بوده‌اند که موجب افزایش هزینه‌های آنها و کاهش سودآوری‌شان شده است. احمد بیات با اشاره به اینکه تحریم‌های بین‌المللی در پسابرجام آثار متفاوتی بر صنایع مختلف ازجمله صنایع معدنی خواهد داشت، بیان کرد: نمی‌توان ادعا کرد که پس از برجام صنایع معدنی از رشد یا افت برخوردار می‌شوند بلکه عوامل مختلفی در این میان اثرگذار است که از آن جمله می‌توان به چگونگی تعرفه‌های گمرکی آنها اشاره کرد.

وی با اشاره به اینکه اگر تعرفه واردات کاهش یابد، به‌طور قطع به ضرر تولیدکنندگان داخلی خواهد بود، بیان کرد: در برخی دوره‌ها که تعرفه گمرکی برای واردات بسیار کم و ناچیز بود، تولیدکنندگان داخلی زیر فشارهای شدیدی قرار می‌گرفتند و محصولات تولیدشده آنها نیز خریدار نداشت و به این دلیل میزان فروش این شرکت‌ها به شدت کاهش می‌یافت که همین امر باعث شد، تولیدکنندگان این بخش در بازار سرمایه از سودآوری لازم برخوردار نباشند.

بیات در ادامه بیان کرد: اگر تعرفه‌های مناسبی برای صادرات و واردات مواد معدنی تعیین شود، به طور قطع این بنگاه‌ها محصولات بیشتری را به فروش می‌رسانند و از سودآوری بیشتری نیز برخوردار می‌شوند. اما در این میان می‌توان گفت که نگاه متفاوت‌تری هم در فضای پسابرجام برای این بخش از بازار سرمایه وجود دارد. بیات در توضیح این مطلب بیان کرد: با رفع تحریم‌ها و ورود فناوری‌های جدید و نوسازی و راه‌اندازی خطوط جدیدتر در این بنگاه‌ها، می‌توان این شرایط را به وجود آورد که هزینه‌های آنها کاهش یابد و در نتیجه باعث افزایش سودآوری برای فعالان این حوزه در بورس شود. ضمن اینکه می‌توان انتظار افزایش کیفیت و بیشتر شدن میزان تولیدات صنایع معدنی در این برهه از زمان را داشت.

ورود فناوری‌های نوین

در این‌باره یکی از کارشناسان بازار سرمایه معتقد است، گروه صنایع معدنی در چند سال اخیر از چشم بازار بسیار دور شده و قیمت‌های جهانی آنها به شدت کاهش پیدا کرده است. حمیدرضا صفری با اشاره به اینکه هزینه‌های این صنعت بسیار زیاد است، بیان کرد: درحال‌حاضر به‌دلیل فرسودگی دستگاه‌ها و تجهیزاتی که در فرآیند استخراج مورد استفاده قرار می‌گیرد، هزینه این صنایع افزایش یافته و در میزان سودآوری آنها تاثیر گذاشته است و در نتیجه قیمت سهام این گروه در بازار سرمایه تحت تاثیر قرار گرفته است. وی به هزینه بسیار زیاد حمل‌ونقل این مواد نیز اشاره کرد و گفت: هزینه‌های حمل‌ونقل گروه صنایع معدنی در بازار بسیار زیاد است و به همین دلیل برای صادرات این مواد باید هزینه‌های هنگفتی پرداخت کرد که همه این موارد موجب خواهد شد ایران توان رقابت با کشورهای خارجی مثل استرالیا و چین را نداشته باشد.

صفری با اشاره به اینکه چشم‌انداز مثبتی برای این صنعت وجود ندارد، گفت: براساس آمار، میزان خرید و فروش محصولات معدنی کاهش یافته و همچنین برای نمونه، آمارهایی هم از فروش شرکت‌های فولادی وجود دارد که نشان‌دهنده آن است که در کشور ما بیشتر از نیاز مصرف، فولاد تولید می‌شود و به عبارت دیگر بازار فولاد در ایران اشباع شده است.

وی با اشاره به اینکه فضای رقابتی نیز برای تولیدکنندگان محصولات معدنی در کشور وجود ندارد، اظهار کرد: قیمت این مواد به صورت مستقیم وابستگی بسیاری به قیمت‌های جهانی دارد و در صورتی که این مواد در جهان افزایش نرخ داشته باشند، به طور قطع وضعیت سودآوری این گروه نیز بهبود پیدا خواهد کرد.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به سوالی مبنی بر آنکه آیا از میان رفتن تحریم‌های بین‌المللی بر صنایع معدنی بورسی تاثیرگذار خواهد بود، بیان کرد: در صورتی که رفع تحریم‌ها موجب ورود فناوری‌های برتر و بروز به این صنعت شود، می‌توان امیدوار بود که هزینه‌های آنها کاهش یابد. صفری در پایان بیان کرد: به طور کلی به دلیل کاهش قیمت‌های جهانی، محصولات معدنی وضعیت مناسبی را سپری نمی‌کنند و شاید محصول روی به دلیل رشد بیشتر قیمتی، بیش از دیگر تولیدات مناسب‌تر باشد.

بهبود وضعیت صنایع معدنی

در این میان برخی دیگر از کارشناسان عقیده دیگری دارند، در این‌باره مدیرعامل سرمایه‌گذاری غدیر نیز با ابراز امیدواری نسبت به بهبود وضعیت صنایع معدنی بورسی کشور در سال ۹۵، عنوان کرد: انتظار می‌رود با توجه به رفع تحریم‌های مالی و بانکی کشور و نیاز داخلی ایران به محصولات معدنی و فولادی امکان بازگشت صنایع معدنی به شرایط عادی فراهم شده و با جلوگیری از ورود محصولات فولادی بتوان امکان رشد و توسعه شرکت‌های معدنی را فراهم آورد.

غلامرضا سلیمانی با اشاره به آثار مثبت پسابرجام برای صنایع مختلف بورسی گفت: به دلیل پاک‌نشدن فضای تحریم‌ها در سال‌های گذشته قیمت سهام صنایع مختلف بورسی ازجمله بانک‌ها با کاهش فزاینده‌ای مواجه شده بود که دلیل اصلی آن توقف مبادلات بین‌المللی پولی و بانکی و عملیات نقل و انتقال آنها از طریق سوئیفت بود.

سلیمانی وضعیت نامناسب بازارهای جهانی در سال میلادی جاری را نیز یادآور شد و گفت: در حوزه معادن به ویژه در بخش فولاد، آلومینیوم و سنگ‌آهن بازارهای جهانی با ریزش قیمت‌ها و کاهش تقاضا به دلیل تداوم رکود مواجه هستند، این در حالی است که علاوه بر این شرایط، سایه سنگین تحریم‌های ایران در سال‌های گذشته باعث شدند که بخش معادن کشور با وضعیت دشواری مواجه باشند.

سخن آخر...

در حال حاضر قیمت‌های جهانی محصولات معدنی در حال کاهش است اما با از میان رفتن تحریم‌ها و گشایش‌های مالی و همچنین ورود فناوری‌های برتر به داخل کشور، شاید بتوان اندکی از هزینه‌های این بنگاه‌ها کاست و شرایطی را فراهم کرد تا آنها بتوانند در فضای مناسب‌تری قرار بگیرند.