«به ازای ارائه هر یک گیگابیت پهنای باند در کشور به طور متوسط ٢٠٠ شغل ایجاد شده است». این را احمدرضا نخجوانی، مدیرعامل یکی از شرکت‌های خصوصی توزیع اینترنت، بیان کرده و می‌گوید: ما به‌عنوان بخش خصوصی، معیارهای مختلفی را مورد بررسی قرار می‌دهیم که یکی از آنها تأثیر خدمات بر محیط بوده که ایجاد اشتغال یکی از تأثیرات مهم فناوری اطلاعات بر محیط جامعه است. او در برنامه تلویزیونی رادیکال هفت شبکه آموزش می‌افزاید: در تحقیقی که بانک جهانی روی ٨٦ کشور دنیا انجام داده است در بازه زمانی ١٩٨٠ تا ٢٠١١ یعنی یک بازه ٣١ساله طبق آمار و بررسی‌های اقتصادسنجی‌هایی که اتفاق افتاده، به ازای هر ١٠درصد نفوذ اینترنت پهنای باند ثابت در این کشورها به ازای هر سال ١,٣٥ درصد رشد اقتصادی برای کشورهای درحال توسعه و ١.١٩ برای کشورهای توسعه‌یافته رشد اقتصادی ایجاد شده است. درواقع وقتی از کشورهای درحال توسعه صحبت می‌کنیم باید دقت کنیم این کشورها رشد بسیار کمی دارند که شاید دو تا سه درصد باشد اما حدود نیمی از همین مقدار می‌تواند مدیون توسعه اینترنت پهنای باند ثابت باشد.

رتبه پایین‌تر از فیجی و مغولستان در توسعه‌یافتگی‌ آی‌سی‌تی

او ابزار تأسف می‌کند وضعیت ایران براساس شاخص توسعه‌یافتگی ارتباطات و فناوری اطلاعات، چندان خوشایند نیست، زیرا براساس آمار منتشره از سوی ITU_ اتحادیه جهانی ارتباطات راه دور_ برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات که به IDI معروف بوده و دارای ١١ شاخص است، ایران در جمع این شاخص‌ها رتبه ٩٤ را دارد که بعد از مغولستان و فیجی قرار می‌گیرد. حالا اگر این شاخص‌ها در سه دسته اصلی مورد ارزیابی قرار گیرد، رتبه ایران در دسترسی ٨٢، در استفاده کاربری ١١٦ و در مهارت ٦٨ جهان است. این نشان می‌دهد رتبه ایران از نظر دانش و مهارت کاربران به‌مراتب بالاتر از سایر شاخص‌هاست، اما در استفاده کاربری بسیار عقب‌ماندگی دارد. درادامه نخجوانی به شاخص NRI که توسط «ورد اکونومیک فروم» منتشر شده است، اشاره کرده و می‌گوید: رتبه ایران در این شاخص ٩٦ بوده که در زیرشاخصه محیطی ٩٣، آمادگی ٨٦، استفاده ١٠٨ و تأثیرگذاری ١١٦ است؛ به بیان ساده یعنی در استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات خیلی جای کار وجود دارد. براساس تأثیر‌گذاری بدی بر توسعه‌یافتگی جامعه، رتبه ١١٦ به دست آمده است. به بیان دیگر، نتوانسته‌ایم از منافع فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور استفاده درستی کنیم.

او در پاسخ به این پرسش که آمارها گویای سواد دیجیتالی به‌نسبه بهتری از کاربری فناوری در کشور است، اما چرا این حلقه‌ها به هم متصل نبوده و شاخص‌ها پایین مانده است؟ می‌گوید: باید به خاستگاه این موضوع در دید کلان مدیریتی کشور نگاه کرد که اصلا ما چقدر خواهان رشد این شاخص‌ها هستیم؟ همچنین چقدر به فکر عملی‌شدن شاخص‌ها در قانون‌گذاری، فرهنگ‌سازی و اجرا هستیم؟ درعین‌حال باید به زیرساخت‌های فنی کشور هم نگاهی داشته باشیم. او عزم دولت و سازمان تنظیم مقررات برای صدور مجوزهای جدید FCP برای بهره‌برداری از شبکه ثابت را مثبت دانسته و بیان می‌کند: این نشان می‌دهد کشور به سمت عبور از نوع فناوری در صدور پروانه رفته است که توسعه زیرساختی هم به وجود بیاید؛ از طرفی صدور مجوز شش‌ماهه از سوی وزارت ارشاد برای فعالیت محتوایی بر این بستر هم‌زمان با صدور پروانه وزارت ارتباطات نشان داد موضوع تولید محتوا در این عرصه جدی گرفته شده است. او نقش ایجاد واسط بین تولید و مصرف‌کننده محتوا در عرصه شبکه‌ای کشور را کلیدی دانسته و می‌افزاید: یکی از مشکلات عمده درحال‌حاضر دسترسی‌نداشتن به بسیاری از محتواهای داخلی است که با خواست مدیران و دولتمردان یکسان است اما برای رساندن آن به دست مردم از شیوه‌های قدیمی استفاده می‌شود.

نیمی از پهنای باند کشور صرف محتوای داخلی می‌شود

در ادامه این پرسش مطرح می‌شود که آیا مردم تمایلی به استفاده از محتوای داخلی دارند یا خیر؟ که نخجوانی معتقد است براساس آمارهای موجود، هم‌اکنون نیمی از پهنای باند مصرفی کشور به محتوای داخلی که تولید و مصرف‌کننده اطلاعات داخل کشور هستند، اختصاص پیدا کرده است. این چیزی به جر شبکه ملی اطلاعات نیست. این آمار تأیید می‌کند البته اگر ضعف‌های سیستم‌های ارتباطی کشور وجود نداشته باشد، این دسترسی بسیار آسان‌تر خواهد بود. البته او بر این عقیده است که نمی‌توان گفت به‌درستی تأثیر این اتفاق بر آینده اقتصادی کشور چه بوده و چه میزان شغل ایجاد می‌شود، اما در اقتصاد قانونی به نام اوکان وجود دارد که می‌گوید به ازای هر ٢,٥ درصد رشد اقتصادی که ایجاد می‌شود، گاهی یک درصد بی‌کاری رخ می‌دهد که براساس شاخص‌های گفته‌شده با توسعه فناوری اطلاعات در رشد اینترنت بر بستر شبکه ثابت، می‌توان اشتغال‌زایی زیادی در این حوزه ایجاد کرد.

گفتنی است شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT Development Index یا به اختصار IDI) عبارت است از شاخص منتشرشده توسط اتحادیه بین‌المللی مخابرات سازمان‌ملل (ITU) بر مبنای معیارهای مورد توافق بین‌المللی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات. این شاخص ابزار باارزشی برای محک‌زدن مهم‌ترین معیارهای اندازه‌گیری جامعه اطلاعاتی است. IDI استانداردی است که دولت‌ها، متصدیان فناوری اطلاعات و ارتباطات، آژانس‌های توسعه، محققان و دیگر بازیگران این حوزه می‌توانند برای اندازه‌گیری شکاف دیجیتالی و مقایسه عملکرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای مختلف به کار برند.

شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر مبنای ١١ معیار بنا شده است و در سه شاخه دسترسی، مصرف و مهارت‌ها، گروه‌بندی شده‌اند. شاخص آمادگی شبکه‌ای (NRI)، از چهار زیرشاخص تشکیل شده است. این زیرشاخص‌ها، شرایط محیطی و آمادگی اجتماع در استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و نیز میزان کاربرد واقعی آن را برای نقش‌آفرینان اصلی (فرد، بنگاه و دولت) اندازه‌گیری کرده و همچنین درنهایت تأثیرات فناوری اطلاعات و ارتباطات در اجتماع و اقتصاد را محاسبه می‌کند. سه زیرشاخص محیط، آمادگی و استفاده به‌عنوان محرک‌ها در نظر گرفته شده و باعث ایجاد زیرشاخص چهارم به‌عنوان تأثیرات می‌شود. این چهار زیرشاخص از ١٠ ستون و ٥٤ نشانگر تشکیل شده است.