به گزارش موسسه پژوهشهای برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، بیانیه مجمع جهانی غذا و کشاورزی هشتمین اجلاس وزرای کشاورزی 16 ژانویه سال 2016 ـ برلین آلمان منتشر شد.

در این بیانیه آمده است: مجمع جهانی غذا و کشاورزی (GFFA) یک نهاد بین‌المللی است که در مورد مسائل مهم در مورد آینده غذا و کشاورزی جهان فعالیت می‌کند.

این مجمع فرصتی برای تبادل افکار و عقاید و افزایش درک عمومی مسئولان ارشد کشورها از بخش‌های سیاسی، کسب و کار، علمی و جامعه مدنی در خصوص انتخاب سیاست‌های کشاورزی رایج در دنیا می‌باشد.

مجمع جهانی غذا و کشاورزی توسط وزارت غذا، کشاورزی و حمایت از مصرف‌کنندگان دولت فدرال آلمان با همکاری مجمع جهانی غذا و کشاورزی برلین، مجلس سنای برلین و همچنین کمپانی Messe برلین سازمان‌دهی شده است.

مجمع جهانی غذا و کشاورزی تاکنون هشت کنفرانس بین‌المللی برگزار کرده و آخرین نشست این مجمع در تاریخ 16 ژانویه سال 2016 در برلین ـ آلمان برگزار شد. در این نشست‌ها هر ساله مسائل و موضوعات خاص در حوزه غذا و کشاورزی و صنایع مربوط به آنها با شیوه‌های متفاوت مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.

نشست مجمع جهانی غذا و کشاورزی در سال 2016 شامل دو رویداد اصلی شامل اجلاس وزرای کشاورزی کشورهای شرکت‌کننده و پنل تخصصی بین‌المللی کسب و کار به میزبانی مجمع جهانی غذا و کشاورزی برلین بوده است. در این نشست حدود 1200 نفر از کشورهای سراسر جهان شرکت داشتند و 65 وزیر کشاورزی دنیا در آن حضور یافتند، لذا مفاد بیانیه این اجلاس که از بزرگترین نشست‌های وزرای کشاورزی در سطح جهانی می‌باشد، بیانگر اهمیت چالش‌ها و دغدغه‌های مشترک وزرای کشاورزی جهان جهت تأمین و ارتقای امنیت غذایی در کشورها برشمرده می‌شود.

چگونه غذای مناطق شهری را فراهم کنیم؟

ما وزرای کشاورزی 65 کشور جهان، در هشتمین اجلاس وزرای کشاورزی مجمع جهانی غذا و کشاورزی در تاریخ 16 ژانویه 2016 گرد هم آمدیم.

مقدمه

می‌دانیم که معادل سه چهارم جمعیت جهان تا سال 2050 در شهرها و نواحی پرجمعیت شهری زندگی خواهند کرد.

نگران آن هستیم که گسترش سریع شهرنشینی در برخی از کشورها منجر به افزایش نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی بین مناطق شهری و روستایی شود.

موکداً تأکید که امنیت غذایی یک اصل پیش‌نیاز برای ثبات سیاسی و اجتماعی کشورها است، همچنین برای برنامه‌ریزی و مدیریت موفقیت‌آمیز روند شهرنشینی امنیت غذایی بسیار مهم می‌باشد.

از اینکه در گفت‌وگوها و بحث‌های ملی و بین‌المللی در شهرنشینی به موضوع امنیت غذایی توجه کافی نشده است نگران هستیم.

مایل به ایجاد امنیت غذایی برای شهرها به عنوان اولویت بین‌المللی هستیم و بر نقش کشاورزی پایدار در ابعاد سه‌گانه آن (اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی) در فرایندهای شهرنشینی تأکید داریم.

ما به دنبال ظرفیت‌سازی و برجسته ساختن قابلیت کشاورزی در مناطق روستایی، شهری و حومه شهرها برای تأمین ذخایر غذایی نواحی شهری هستیم و نه فقط مواد غذایی بلکه به دنبال طیف گسترده‌ای از کالاها و خدمات عمومی می‌باشیم که بخش کشاورزی قادر به تأمین آن است.

ما مصمم به ارائه غذای کافی، سالم، متعادل و مقرون به صرفه برای جمعیت رو به رشد مناطق شهری در جهان و اطمینان از دسترسی همه مردم به مواد غذایی هستیم و در نتیجه به دنبال دستیابی به امنیت غذایی به عنوان یکی از اهداف توسعه پایدار سال 2030 تصویب شده توسط مجمع عمومی سازمان ملل می‌باشیم.

ما آگاه هستیم که تقاضا برای مواد غذایی در حال افزایش بوده و تغییرات در شیوه زندگی مصرف‌کنندگان و عادات غذایی در شهرها در حال تغییر و تحول است و این موضوع می‌تواند برای مناطق روستایی و بخش کشاورزی فرصت‌های جدید جهت ایجاد ارزش فراهم نموده و موجب حفظ مشاغل روستایی شود.

ما به دنبال ایجاد فرصتی برای افزایش آگاهی جمعیت شهری در مورد ارزش کشاورزی موفق و مناطق حیاتی روستایی به عنوان یک پیش نیاز برای رفاه آنها با توجه به دسترسی به مواد غذایی، رژیم غذایی سالم و دیگر مزایای اجتماعی و زیست محیطی می‌باشیم.

تأکید بر این است که بخش کشاورزی باید برای رسیدن به اهداف موافقتنامه دسامبر 2015 پاریس با توجه به مسئولیت ما در خصوص حصول اطمینان از امنیت غذایی مشارکت نماید. (در چارچوب کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد تغییرات آب و هوا)

بر اهمیت «پیمان سیاست غذایی شهری میلان» به عنوان نتیجه حاصل از نمایشگاه اکسپو 2015 در بالا بردن آگاهی در مورد مسائل امنیت غذایی شهرها تأکید می‌شود.

به نقش حساس تجارت در مسائل تغذیه شهرها و دستیابی به امنیت غذایی جهانی اذعان می‌شود.

ما متقاعد شده‌ایم که به منظور ایفای نقش خود در امنیت غذایی مناطق شهری و روستایی، باید به سه چالش اساسی رسیدگی کنیم. این چالش‌ها عبارتند از:

1ـ کشاورزی مولد و پایدار

به منظور هماهنگی با تقاضای رو به رشد مواد غذایی، حفظ تنوع زیستی و استفاده مؤثر از منابع طبیعی محدود، پایدارتر، سازنده‌تر و سودمندتر، کشاورزی باید فعالیت نموده و رونق یابد.

بخش کشاورزی باید برای مقابله با اثرات تغییرات آب و هوا، شوک بازار و تحولات اجتماعی و ساختاری، انعطاف‌پذیرتر شود.

همچنین به منظور تطبیق تغییرات در عادات غذایی، محصولاتی با تنوع بیشتر تولید نماید.

تولید مواد غذایی شهری که در امنیت غذایی نقش دارند بایستی مورد شناسایی قرار گیرند و به اهمیت اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی این نوع از تولیدات توجه شود.

2ـ زنجیره ارزش و عرضه کارآمد و قابل اعتماد

زنجیره ارزش و عرضه کارآمد و قابل اتکا باید تقویت شده و در صورت لزوم، ارتباط تقاضای شهرها با ذخایر غذایی بخش روستایی برقرار شود. دسترسی و مشارکت فعال سهامداران، کشاورزان و خرده‌مالکان خاص به همراه زنجیره ارزش و عرضه باید تضمین شود.

باید اطمینان حاصل شود که ظرفیت کافی در محل برای ذخیره‌سازی، پردازش و حمل و نقل مناسب مواد غذایی سالم و مغذی وجود دارد. تلفات مواد غذایی باید به حداقل رسیده و جابه‌جایی مواد غذایی به حداکثر برسد.

3ـ مناطق جذاب روستایی

مناطق روستایی باید به مکان‌های جذاب برای زندگی و کار تبدیل شوند، بنابراین باید فقر و نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی و شکاف بین مناطق شهری و روستایی کاهش یافته و ارتباط مناطق روستایی با شهرها بیشتر گردد.

بایستی به اهمیت نقش عظیم فعالیت زنان و جوانان در مناطق روستایی توجه نموده و پاداش مناسب برای آن درنظر گرفته شود. مناطق روستایی باید مطابق با تعهدات تجاری چندجانبه حمایت شود. تحولات و توسعه روستایی باید از طریق مدیریت و برنامه‌ریزی ایجاد گردد.

تنها پس از این فعالیت‌ها می‌باشد که مردم، مناطق روستایی را برای زندگی انتخاب خواهند کرد. این فعالیت‌ها شرط مهمی برای توسعه کشاورزی و نیز امنیت غذایی می‌باشد.

برای حداقل ساختن فشار مهاجرت جمعیت روستا به مناطق شهری و کاهش آمار جمعیت روستایی، این مناطق باید از نظر کیفیت زندگی در سطح خوبی قرار داشته باشند.

فراخوان جهت اقدام

وظیفه ما وزرای شرکت‌کننده در هشتمین اجلاس وزرای کشاورزی مجمع جهانی غذا و کشاورزی 2016، تلاش برای ایجاد چارچوب سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جهت توسعه کشاورزی مولد و پایدار می‌باشد:

خواسته ما:

1ـ توسعه دسترسی قانونی به زمین و منابع مالی برای کشاورزان مطابق با اصول سرمایه‌گذاری معتبر در بخش کشاورزی (RAI) و دستورالعمل‌های داوطلبانه مالکیت معتبر دولتی زمین (VGGT).

2ـ حمایت از سرمایه‌گذاری در نوآوری و زیرساخت‌ها به گونه‌ای که کشاورزان ـ به ویژه خرده‌مالکان ـ به اصول فعالیت اقتصادی مانند سرمایه و خدمات مالی، تعلیم و تربیت، آموزش، نهاده‌ها، فناوری، توسعه خدمات و اطلاعات بازار دسترسی کافی داشته باشند.

3ـ منعطف ساختن کشاورزی بر مبنای مصوبات ششمین اجلاس وزرای کشاورزی مجمع جهانی غذا و کشاورزی در برلین 2014، و تجهیز تولیدکنندگان به دانش بنیادی به منظور افزایش بهره‌وری، تنوع و پایداری کشاورزی و جلوگیری از ضرر و زیان در هنگام برداشت و ذخیره‌سازی محصولات.

4ـ حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی، بهبود خاک، کاهش فرسایش آبی، بهبود مدیریت آب و استفاده پایدار از منابع طبیعی، به ویژه در بخش خاک و آب، در تعامل با توسعه شهری، در راستای تصمیمات اتخاذشده در اجلاس وزرای کشاورزی مجمع جهانی غذا و کشاورزی 2014.

5ـ گسترش پتانسیل تولید مواد غذایی در مناطق شهری، افزایش تحقیق و توسعه با مفهومی علمی و ابتکاری و به اشتراک‌گذاری نتایج تحقیقات و تجارب بین‌المللی.

6ـ توسعه و بهبود پایگاه داده‌های اطلاعاتی و استفاده از آمار به عنوان مبنایی برای تصمیم‌گیری‌های سیاستی.

زنجیره ارزش و عرضه کارآمد و قابل اعتماد:

خواسته ما:

1ـ استفاده از پتانسیل مناطق برون شهری که از نظر جغرافیایی به مصرف‌کنندگان شهری نزدیک هستند برای تولید کارآمد و بازاریابی مواد غذایی تازه، جهت برقراری و توسعه زنجیره ارزش و عرضه.

2ـ توسعه ارتباطات بین زنجیره ارزش و عرضه ملی و تجارت بین‌المللی به منظور جلوگیری از کمبود عرضه فصلی و کمبودهای منطقه‌ای.

3ـ ایجاد و تقویت زنجیره ارزش و عرضه و ایجاد دسترسی تمام تولیدکنندگان و سایر ذینفعان به آن، بدون درنظر گرفتن اندازه و محل آنها و ایجاد فرصت برای اشتغال و درآمد در سراسر زنجیره ارزش و عرضه.

4ـ ایجاد و گسترش ظرفیت ذخیره‌سازی، بسته‌بندی و سیستم حمل و نقل سرد، از جمله تأمین برق و انرژی لازم به ویژه در کشورهای در حال توسعه و برقراری ارتباط این ظرفیت‌ها با یکدیگر.

5ـ ایجاد فرصت‌های بیشتر برای فروش محصولات کشاورزی تولیدکنندگان در مناطق شهری و بهبود موقعیت بازار برای تولیدکنندگان و کسب اطمینان از دسترسی آنها به تعاونی‌ها.

6ـ غلبه بر موانع نهادی و ارائه خدمات پشتیبانی برای زیرساخت (جاده‌ها، انرژی، فناوری اطلاعات و ارتباطات) به منظور بهبود مبادله کالا بین مناطق شهری و روستایی.

7ـ تقویت دسترسی قانونی به زمین و منابع مالی برای کشاورزان مطابق با اصول سرمایه‌گذاری معتبر در بخش کشاورزی (RAI) و دستورالعمل های داوطلبانه مالکیت معتبر دولتی زمین (VGGT).

8ـ ترغیب تشکیلات اقتصادی بخش کشاورزی به رعایت دستورالعمل‌های FAO-OECD جهت زنجیره عرضه معتبر کشاورزی به صورت کامل و اقدام برای مبارزه با الگوی مقاومت میکروبی مطابق با قطعنامه 4/2015 فائو و برنامه اقدام جهانی سازمان بهداشت جهانی در خصوص مبارزه با مقاومت میکروبی.

9ـ تشدید تحقیق و توسعه و تسهیل انتقال نوآوری برای بهینه‌سازی زنجیره ارزش.

10ـ حمایت از سیاست‌های کاهش اتلاف مواد غذایی و ضایعات که در کنفرانس وزرای کشاورزی G20 با همکاری فائو در سال 2015 مورد تأیید و تصویب قرار گرفت.