صنعت فولاد چندی است که با دامپینگ چین در معرض خطر قرار گرفته و از سویی رکود بازار داخلی نیز عرصه را بر تولیدکنندگان این صنعت تنگ‌تر کرده است، از همین رو اغلب فولادسازان از دولت درخواست حمایت دارند در واقع سلاح اصلی دولت نیز در این زمان‌ها وضع تعرفه بر واردات است.

سال گذشته نیز این درخواست از سوی تولیدکنندگان مطرح شد، اما در آن زمان دولت برای واردات فولاد ارز مبادلاتی ارائه می‌کرد؛ بنابراین در وهله نخست ارائه ارز مبادلاتی حذف و در گام بعدی تعرفه وضع شد.

در مواردی تعرفه افزایش بیشتری یافت، اما به دلیل تشدید رکود در بازار جهانی و داخلی و از سویی دامپینگ چینی‌ها، همچنان این صنعت به گفته تولیدکنندگان آسیب‌پذیر بود از این رو تعرفه‌های واردات فولاد در سال جاری نیز روندی افزایشی را طی کرده و به 20 درصد رسید گرچه این رقم نیز برای تولیدکنندگان رضایت‌بخش نیست و آنها معتقدند، تعرفه‌های فعلی اثر‌بخشی لازم را ندارد البته از اجرای به موقع آن از سوی دولت ابراز خرسندی کرده و امیدوار به از بین رفتن دامپینگ از سوی چین هستند.

در همین حال رشد آرام قیمت‌های جهانی فولاد نیز به کمک فولادسازان آمده است. باید دید تعرفه‌ها می‌تواند در این زمان به‌عنوان سپر حمایتی از صنعت فولاد عمل کند یا خیر؟ در همین خصوص برای بررسی آثار وضع تعرفه بر صنعت فولاد با چند تن از مدیران بزرگ‌ترین واحد‌های تولیدکننده فولاد کشور گفت‌وگویی داشتیم.

به گفته مدیر فولاد خوزستان تعرفه کاربرد حمایت از تولید داخل را دارد و اگر کارآیی نداشته باشد، اثر‌بخش نیست.

محمد‌رضا مدرس خیابانی، معتقد است: فولادسازان با توجه به شرایط موجود از انجمن تولیدکنندگان فولاد خواسته‌اند تا به منظور حمایت از تولید، پیشنهاد وضع تعرفه بر واردات را به دولت مطرح کند، انجمن تولیدکنندگان فولاد نیز پس از بررسی بازار و شرایط تولید به این نتیجه رسید و درخواست خود را تقدیم کرد.

وی تصریح کرد: البته ارقام کنونی تعرفه نسبت به آنچه در‌خواست شده کمتر است، اما اینکه از ابتدای سال تعرفه‌ها ابلاغ و اجرایی شده امیدواریم بتواند اثر‌بخشی لازم را داشته باشد.

خیابانی در پاسخ به دلایل مطرح شدن درخواست تعرفه از سوی فولادسازان، گفت: با توجه به رکود بازار و پایین بودن هزینه تمام شده فولاد‌سازان چینی به اقصی نقاط دنیا محصولشان را به‌صورت دامپینگ ارسال می‌کنند و در تمام دنیا نیز به منظور حمایت از تولید داخل در برابر محصولات چینی تعرفه بالا وضع شده است.

وی افزود: در اروپا این رقم حدود 40 درصد و در آمریکا بیش از 230 درصد بوده، اما در ایران پس از درخواست‌های مکرر فولادسازان تعرفه‌ای که وضع شد 20 درصد بود که امیدواریم بتواند نقش حمایتی خود را ایفا کند.

وی تاکید کرد: در حالی‌که واحد‌های فولادی کشور‌های توسعه یافته به بلوغ رسیده و نیاز چندانی به تعرفه حمایتی ندارند، اما دولت‌ها در برابر دامپینگ با وضع تعرفه‌های سنگین از صنایع داخلی خود حمایت می‌کنند، اما در ایران که واحد‌های فولادی نیاز به حمایت بیشتری دارند کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند.

مدیر عامل فولاد خوزستان حمایت از تولید داخل را منوط به چند راهکار دانست و اظهار کرد: برای حمایت از تولید داخل چند راهکار توصیه می‌شود، یکی ایجاد موانع تعرفه‌ای و دومی ‌‌بالا نگه داشتن ارز که دولت به دلایلی این کار را انجام نمی‌دهد و دیگری ارائه مشوق‌های صادراتی به تولیدکنندگان است.

وی تصریح کرد: اگر دولت از تولید حمایت کند اشتغال پایدار شکل می‌گیرد و مدیران این توان را پیدا می‌کنند تا سازمان تحت مدیریت را توسعه دهند در غیر این صورت با مشکل اشتغال در سال‌های آتی مواجه خواهیم شد.

وی درخصوص صادرات فولاد خوزستان در سال 1394 گفت: میزان صادرات یک میلیون و 350 هزار تن بوده که تقریبا بیش از دو برابر سال قبل است.

تعرفه‌ها به میزان اثر‌بخش افزایش نیافته است

مدیرعامل ذوب‌آهن اصفهان نیز درخصوص تعرفه واردات فولاد و تاثیر آن بر بازار گفت: صنعت فولاد کشور در سال 1394 به اوج بحران خود رسید و این بحران دو دلیل داشته، یکی رکود شدید مسکن و عدم ساخت‌و‌ساز از یک طرف و از طرف دیگر رکود بین‌المللی فولاد در دنیا و کاهش قیمت‌های بین‌المللی خصوصا کشور چین.

تقریبا اکثر کشورهای صاحب فولاد در دنیا با تدابیری از قبیل ایجاد جایزه‌های صادراتی یا افزایش شدید تعرفه‌ها جلوی آسیب را گرفتند.

احمد صادقی تصریح کرد: حتی آمریکا برای حمایت از بازار داخلی خود، 230 درصد بر تعرفه فولاد کشورش افزوده است، اما به‌رغم تمام درخواست‌ها و تلاش تولیدکنندگان داخلی یا وجود موجودی چند میلیون تنی فولاد در کشور، تعرفه‌ها به آن میزان که اثر‌بخشی لازم را داشته باشد، افزایش نیافته است.

وی اظهار کرد: به‌‌رغم مشکلاتی که کشور با آن روبه‌رو است دولت می‌توانست و کماکان می‌تواند نقش سازنده در رونق فولاد در کشور مخصوصا برقراری جوایز صادراتی داشته باشد. وی افزود: در حال حاضر همه کشورها در تلاشند با پایین نگه داشتن ارزش پول خود در برابر دلار آمریکا میزان ارز بیشتری را از راه صادرات وارد کشورشان کنند.

وی درخصوص میزان صادرات ذوب‌آهن در سال گذشته، گفت: صادرات در این مقطع برای شرکت سودآور نیست، اما ارزآوری دارد و باعث گردش نقدینگی در شرکت می‌شود. سال گذشته نزدیک به 700 هزار تن صادرات داشتیم که قصد افزایش این رقم را در سال‌جاری نیز داریم.

کشور‌های همسایه تعرفه‌های سنگین تعیین کرده‌اند

مدیر عامل شرکت فولاد خراسان نیز درخصوص تعرفه واردات آهن‌آلات گفت: تعرفه ابزاری در اختیار دولت به منظور کنترل و تنظیم بازار و بهبود فضای کسب و کار است.

حسین احمدی ادامه داد: در گذشته به دلیل مصرف سرانه بالا و توسعه ساخت و ساز و کمبود و نیاز داخلی به محصولات فولادی، دولت بر صادرات این محصولات محدودیت اعمال کرد، اما امروز به دلیل رکود اقتصادی و شرایط جهانی و کاهش ساخت و ساز و قرار گرفتن کارخانه‌های فولادی در مرز زیان، از دولت انتظار می‌رود از تولیدکنندگان با وضع تعرفه مناسب حمایت کند.

وی تصریح کرد: البته از دولت به‌خاطر وضع تعرفه واردات و اجرایی شدن آن در سال جدید تشکر می‌کنیم، اما انتظار می‌رفت رقم‌های تعیین شده بیشتر از این باشد که بتواند نقش حمایتی بیشتر و بهتری ایفا کند.

وی اظهار کرد: طی یک سال گذشته با دامپینگ چین مواجه بودیم و اغلب کشورهای همجوار و حتی کشورهای اروپایی تعرفه‌های سنگینی بر واردات اعمال کردند تا از تولیدکنندگان داخلی حمایت کنند.

این عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با بیان اینکه تعرفه باید در زمان مناسب تعیین می‌شد، گفت: انتظار می‌رفت تعرفه در زمان مقتضی اعمال می‌شد؛ به هر حال در حال حاضر تعرفه تعیین شده و امید آن می‌رود که آثار روانی مثبتی داشته باشد.