در حالی روز گذشته شاخص بورس تهران با افت 0/37 درصدی همچنان در کانال 78 هزار واحدی جولان داد که به نظر می‌رسد بازار سهام این روزها دور جدیدی از فعالیت را تجربه می‌کند؛ دورانی که به عقیده کارشناسان و فعالان بازار می‌تواند دوران انتظاری شاخص پس از فروکش کردن هیجانات نام‌گذاری شود. عرضه‌های سنگین دیروز نمادهای گروه خودرویی که به‌عنوان لیدر در ماه‌های اخیر شناخته شدند در کنار نبود گروه پیشرو جایگزین و همچنین عدم تحقق اخبار و وعده‌هایی که در صنایع منتشر شده بود، به فروکش کردن هیجانات منتهی شد که از سوی دیگر با ایجاد خلسه و رکود هر ساله که به‌صورت سنتی در شرایط نامطلوب بازار در فصل بهار و قبل از برگزاری مجامع ایجاد می‌َشود، مزید بر علت شده تا شرایط «انتظاری» بیش از گذشته در بازار نمود داشته باشد.

هر چند در این شرایط باید خریداران وارد گود شوند و با نگاهی بلندمدت رونق را به بازار بازگردانند اما نبود وضعیتی روشن در اقتصاد و صنایع و در واقع ایجاد شرایط مبهم، به افزایش تردید در ورود سرمایه‌گذاران و در شرایطی بعضا خروج آنها و کاهش نقدینگی منجر شده است، به‌طوری‌که این روزها شاهد کاهش حجم معاملات در بازار هستیم؛ بر این اساس در بازار دیروز حجم کل معاملات با 30 درصد کاهش نسبت به معاملات روز دوشنبه به بیش از 990میلیون سهم رسید، این در حالی است که در مقایسه با میانگین یک ماه گذشته نیز حدود 17درصد کاهش را تجربه کرده است. ارزش کل معاملات نیز در حالی روز گذشته به 2هزار و 234میلیارد ریال رسید که نسبت به روز ماقبل 25درصد کاهش یافته است.

عوامل سه‌گانه رکود

در این راستا بهنام بهزادفر، از کارشناسان بازار سرمایه معتقد است: همواره در سال‌هایی که بازار سرمایه در شرایط نامطلوبی بوده و صورت‌های مالی شرکت‌ها نشان از عدم تقسیم سود مطلوب دارد، چشم‌انداز مناسبی از برگزاری مجامع مشاهده نمی‌َشود و مانند سال گذشته، سهامداران استقبالی از مجامع ندارند و رغبتی از خود نشان نمی‌دهند و به این ترتیب در فصل بهار و به ویژه در فروردین و اردیبهشت ماه، به‌طور سنتی بازار سرمایه در شرایط خلسه و رکودی به سر می‌برد.

وی در ادامه نبود وضعیت مطلوب عینی در صنایع به ویژه گروه خودرویی را از دیگر عوامل رکود اخیر دانست و گفت: بازار اخبار منتشر شده از گروه خودرویی درخصوص توافق، امضای تفاهم‌نامه و انعقاد قرارداد جدید را در چند وقت اخیر پیش‌خور کرده که نه تنها منتهی به رشد قیمتی در این صنعت بلکه جهش شاخص کل از محدوده 60هزار به 80 هزار واحدی شده است، اما از این پس دیگر سهامداران در انتظار اخبار و صحبت‌های پیرامون این موضوع نیستند بلکه به دنبال یک واقعیت عینی از قبیل افزایش فروش محصولات و ورود خودروی جدید هستند که متاسفانه این امر هنوز محقق نشده است و در واقع می‌توان گفت دیگر زمان رشد اخباری خودرو به اتمام رسیده است.

بهزادفر علت دیگر شرایط اخیر بازار را نبود لیدر جایگرین دانست و گفت: هر چند بازار به دنبال یک لیدر مناسب برای جایگزینی خودرویی می‌گردد و در این میان بانک‌ها و معدنی‌ها با برخورداری از پتانسیل بالا گزینه مناسبی برای این امر بودند اما نبود رفتار بورس‌بازی در سهامداران این گروه که درجا اقدام به فروش سهام خود کردند، نه تنها به خروج سهامداران حقوقی بلکه به خارج شدن نقدینگی از بورس نیز منجر شد.

لزوم شفافیت و تصمیم‌گیری‌های سریع‌تر

مهدی افضلیان از دیگر کارشناسان بازار سرمایه معتقد است دولت با تنظیم شرایط اقتصادی در صنایع مختلف، تسهیل در ورود سرمایه‌گذاران خارجی و افزایش نقدینگی در بازارها می‌تواند باعث تحول و دگرگونی شود. وی ادامه داد: در شرایط کنونی سرمایه‌گذاران بازار سهام، در انتظار اقدامات دولت و تصمیمات مهم در این زمینه هستند؛ در واقع در حال حاضر خبری که به‌عنوان محرک در بورس باشد، وجود ندارد و سهامداران چشم انتظار اتفاقی خاص در بدنه اقتصاد کشور هستند. افضلیان با اشاره به وضعیت این روزهای بازار سرمایه گفت: گروه خودرویی از اواخر سال گذشته، لیدری بازار را به‌دست گرفت و سهام این گروه رشد بیش از دو برابری قیمت سهام را نیز تجربه کردند و هر چند در حال حاضر برخی از نمادهای این گروه همچنان پتانسیل رشد قیمتی را دارا هستند اما دیگر در کوتاه‌مدت نمی‌توان به چرخش بازار بر محور این گروه امیدوار بود و در واقع در میان‌مدت و بلند‌مدت به دلیل به ثمر رسیدن انعقاد قردادها، ارزنده خواهد بود.به عقیده افضلیان، هر‌چند سهامداران امید به تاثیر انعقاد این قراردادها در صورت‌های مالی 3ماهه شرکت‌ها داشتند اما در این گزارش‌ها نیز اثری از آن مشاهد نمی‌شود. وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه سازمان بورس چه راهکاری می‌تواند برای خروج از این شرایط رکودی حال حاضر داشته باشد، گفت: در واقع سازمان بورس متولی این امر نیست و نباید در راستای حمایت از بازار سرمایه اقدامی انجام دهد کما اینکه تجربه گذشته در تزریق نقدینگی به بازار از طریق صندوق نیز چندان جالب نبوده و حتی به کاهش بیشتر شاخص نیز منجر شده است.

در بازار چه گذشت؟

معاملات بورس، دیروز در حالی با تقابل قابل توجه عرضه و تقاضا به ویژه در نمادهای خودرویی آغاز شد که در ادامه فشار نسبی فروش در نمادهای فولادی و معدنی نیز مزید بر علت شده و در نهایت به کاهش 293واحدی شاخص کل ختم شد.در این روز، دیگر شاخص‌های با اهمیت بورس شرایط گوناگونی را تجربه کردند به‌طوری‌که شاخص کل هم‌وزن با افزایش 0/03 درصدی، شاخص سهام آزاد شناور با کاهش 0/54 درصدی، شاخص بازار اول با کاهش 0/82 درصدی و شاخص بازار دوم نیز با افزایش 0/49 درصدی روبه‌رو‌ شدند.در مجموع روز گذشته بیش از 990 میلیون برگه اوراق بهادار به ارزش 2 هزار و 234 میلیارد ریال داد‌و‌ستد شد که بیشترین حجم این معاملات به نماد معاملاتی سایپا با جابه‌جا‌یی 110 میلیون سهم به ارزش 175/7 میلیارد ریال تعلق داشت؛ دیگر نمادهای خودرویی از جمله پارس خودرو، ایران خودرو و ایران خودرو دیزل نیز معاملات پرحجمی را داشتند.