کارشناسان معتقدند با توجه به از میان رفتن تحریم‌های بین‌المللی، نیاز به عرضه سیمان در رینگ صادراتی بورس کالای ایران بیش از گذشته احساس می‌شود و بر این اساس علاوه بر حفظ شفافیت قیمتی و کمرنگ‌کردن واسطه‌ها شرایط ایجاد عرضه سیمان در رینگ داخلی نیز مهیا خواهد شد.

گستردگی عاملان

دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان معتقد است، ساختار بورس کالا به گونه‌ای است که هنوز برای عرضه داخلی صنعت سیمان طراحی نشده و در این راستا جلسه‌های بسیاری هم با بورس کالا داشته‌ایم.

عبدالرضا شیخان با اشاره به اینکه بافت سنتی توزیع سیمان هنوز در کشور رایج است، بیان کرد: با توجه به اینکه پراکندگی صنعت سیمان در کشور زیاد است و از سوی دیگر بازیگران، خریداران و عاملان خرید در نقاط مختلف کشور پراکنده هستند، بنابراین تولیدکنندگان سیمان ترجیح می‌دهند محصولات خود را به‌صورت مستقیم در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهند. وی با اشاره به اینکه ۷۰ کارخانه در کشور فعال هستند، اظهار کرد: این تعداد تولیدکننده حدود ۵۵۰ عامل در اختیار دارند و این افراد عادت کرده‌اند ارتباطات نزدیکی با کارخانه داشته باشند و محصولات خود را به صورت نقدی یا اعتباری از کارخانه خریداری کنند.

شیخان با اشاره به اینکه بسیاری از خریداران توان مالی چندان زیادی ندارند، بیان کرد: این موضوع هم موجب خواهد شد تا سیمانی‌ها تمایل کمتری برای عرضه محصولات در بورس کالا داشته باشند و به عبارت دیگر با ساختار بورس کالا مناسب نباشد. وی با اشاره به اینکه کشف قیمت یکی از مهم‌ترین نتایج عرضه محصولات در بورس کالاست، اظهار کرد: زمانی که سیمان در بورس کالا عرضه شد، قیمت سیمان تعزیراتی بود و تولیدکنندگان سیمانی مجبور شدند محصولات خود را با قیمت مصوب عرضه کنند، در چنین شرایطی عرضه شرکت‌های سیمانی تفاوت چندانی از نظر تعیین قیمتی نداشت و به این ترتیب سیمانی‌ها به مرور از بورس کالا خارج شدند.

تشکیل کیمته برای رینگ صادراتی

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر به دنبال راه‌اندازی عرضه‌های صادراتی سیمان در بورس کالای ایران هستیم، اظهار کرد: انجمن کارفرمایان صنعت سیمان و بورس کالا به دنبال تشکیل کمیته‌ای میان این انجمن، سازمان توسعه تجارت و گمرک هستند تا به این وسیله مشکلات موجود بر سر راه عرضه صادراتی سیمان در بورس کالا رفع شود، زیرا عرضه از طریق رینگ صادراتی بورس کالا می‌تواند مزایایی برای تولیدکنندگان به همراه داشته باشد.

دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان درباره مزیت‌های عرضه سیمان در بورس کالا بیان کرد: شفاف‌سازی قیمت، افزایش حجم صادرات سیمان، رشد فضای رقابتی و جلوگیری از رقابت منفی در بازار داخل و صادراتی، پایان اعلام قیمت‌های سلیقه‌ای در این صنعت، موارد اطمینان خریداران خارجی از خرید محصول باکیفیت و حضور سرمایه‌گذاران در مکانی با اعتبار از مزایای عرضه صادراتی سیمان در بورس کالای ایران خواهد بود.

معاون فنی و تولید انجمن سیمان یکی از دلایل عرضه نشدن سیمان در بورس کالا را گستردگی عاملان فروش در کل کشور دانست و بیان کرد: این گستردگی از روستاها شروع می‌شود و تا شهرهای بزرگ ادامه دارد. به این ترتیب همه خریداران نمی‌توانند به بورس کالا دسترسی داشته باشند، در نتیجه ترجیح می‌دهند محصولات خود را در این بورس عرضه نکنند.

نادر غفاری با اشاره به اینکه سیمان کالایی انبارپذیر نیست، بیان کرد: برای نمونه هنگامی که شرکتی، سیمان را در بورس کالا خریداری کند و قرار باشد در تاریخ معینی آن خرید خود را دریافت کند، اگر در آن زمان کالای خریداری‌شده را از کارخانه تحویل نگیرد، تولیدکننده متضرر خواهد شد زیرا محلی برای نگهداری آن میزان سیمان وجود ندارد و به عبارتی تولید آن کارخانه به خطر می‌افتد.

وی با اشاره به اینکه تولیدکنندگان سیمان خواهان عرضه محصولات در رینگ صادراتی بورس کالا هستند، اظهار کرد: تاکنون موافقت سازمان‌های مربوط برای عرضه محصولات سیمانی‌ها در رینگ صادراتی بورس کالا جلب نشده و انجمن به دنبال آن است تا شرایطی فراهم شود که سیمانی‌ها بتوانند به تالار نقره‌ای وارد شوند. غفاری به ویژگی‌های موجود در رینگ صادراتی بورس کالا اشاره کرد و گفت: با توجه به آنکه در رینگ صادراتی تعداد محدود است، همچنین خریداران از قدرت مالی بالایی برخوردار هستند و تناژ محصولات نیز زیاد است و این گروه از افراد درباره چگونگی عرضه محصولات در بورس کالا آگاهی دارند، بنابراین شرایط برای عرضه این محصول در بورس کالا مهیا است.

وی در ادامه بیان کرد: اما برای عرضه سیمان در رینگ داخلی نیاز است مدت‌زمان بیشتری صرف شود و تولیدکنندگان و خریداران با نحوه معامله در بورس کالا آشنا شوند. همچنین نیاز است آموزش‌هایی در این‌باره به این گروه از افراد داده شود. معاون فنی و تولید انجمن سیمان به مزیت‌های صدور سیمان در رینگ صادراتی بورس کالا اشاره کرد و افزود: شفافیت قیمتی از مهم‌ترین نتایج عرضه این محصول در بورس کالاست، البته مشروط بر آنکه همه نهادها در این زمینه همکاری لازم با یکدیگر را داشته باشند.

وی در ادامه بیان کرد: برای نمونه با همکاری گمرک شرایطی فراهم شود تا تنها تولیدکنندگانی که از طریق بورس کالا محصولات خود را به فروش رسانده‌اند، اجازه خروج محصولات خود از کشور را داشته باشند. به این ترتیب این موضوع باعث خواهد شد صادرکنندگان در قیمت‌های معقول و منطقی با سایر تولیدکنندگان به رقابت بپردازند.

سخن آخر

کارشناسان معتقدند کل سیمان صادراتی کشور باید از کانال بورس کالا به بازارهای جهانی صادر شود تا با عرضه سیمان صادراتی در تالار نقره‌ای بتوانیم قیمت‌ها را در مرز رقابتی قرار دهیم و به این واسطه دست دلالان و سودجویان را از این بازار کوتاه کنیم، البته ناگفته نماند که این کار زمانی نتیجه خواهد داد که همه تولیدکنندگان سیمان داخلی وارد بورس شوند و از بازار سنتی فاصله بگیرند. بنابراین نیاز است همه نهادهای دخیل در این موضوع، با یکدیگر همکاری لازم داشته باشند.