یکی از تازه‌ترین موارد افزوده شده به لیست بانک‌های همکاری کننده با کشورمان در دوران جدید، 5 بانک ایتالیایی هستند که بنا بر شنیده‌ها چندی است مناسبات خود را از سر گرفته‌اند.

روابط بانکی یکی از کلیدی‌ترین بسترسازهای مناسبات تجاری و اقتصادی است و از همین رو این موضوع در ایران پسابرجام اهمیت فوق‌العاده‌ای پیدا کرده است. در شرایطی که بازگشت روابط تجاری و اقتصادی به دوره پیش از تحریم‌ها به عادی سازی کامل روابط بانکی ایران و کشورهای صنعتی غرب پیوند خورده است، تاکید ایران بر تسریع این روند شگفتی‌آور نیست. با این حال به همین میزان نباید از پافشاری طرف غربی بر ایجاد اطمینان و شفافیت لازم تعجب کرد؛ چراکه سابقه چند سال گذشته نشان می‌دهد که تمایل واشنگتن به دردسرسازی می‌تواند برای شرکای اروپایی ایران چالش برانگیز باشد.

از این رو است که اگر ایران بنای کاهش هزینه‌های فعالیت‌های اقتصادی را به سطح پیش از تحریم دارد، باید در فراهم آوردن شرایط لازم برای تسریع فعالیت‌های بانکی تلاش بیشتری انجام دهد. جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده چندی پیش تلاش کرد بانک‌های اروپایی را به بازگشت به روابط عادی با ایران قانع کند؛ اما برخی از بانک‌های بزرگ اعلام کردند به چیزی بیش از اطمینان بخشی لفظی نیاز دارند. در تحولی تازه، اواخر هفته گذشته بیانیه‌ای از سوی قدرت‌های عمده جهان منتشر شد که اعلام می‌کرد طرف‌های ایران «برای برطرف ساختن هرگونه ابهامی که ممکن است شرکت‌ها بعد از توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها برای تجارت با ایران داشته باشند، تلاش خواهند کرد.» در این بیانیه به «فعالیت مجدد بانک‌ها و بنگاه‌های اقتصادی اروپایی در ایران» نیز اشاره شده است. چنین اقداماتی می‌تواند روند عادی سازی روابط بانک‌های اروپایی با ایران را تسریع کند؛ گرچه به نظر می‌رسد که اقدامات بیشتری نیز مورد نیاز خواهد بود.

نشانه ایتالیایی

یکی از نشانه‌های تازه علاقه بانکداران اروپایی به‌کار با ایران و آغاز همکاری چند بانک بزرگ ایتالیایی با کشورمان است. شنیده‌ها حاکی از آن است که 5 بانک مهم ایتالیایی با دامنه فعالیت‌های متفاوت مدتی است روابط حسنه خود را با شرکای ایرانی شروع کرده یا از سر گرفته‌اند. با اضافه شدن این 5 بانک به فهرست روابط کارگزاری می‌توان انتظار داشت که پس از تاکید آمریکا، فرانسه، آلمان و بریتانیا در بیانیه روز پنج‌شنبه بر کمک به رفع موانع عادی‌سازی روابط اقتصادی ایران، تعداد حاضران در این فهرست بیشتر شود.

اما این 5 موسسه بانکی کشور چکمه‌ای اروپا که از پیشروان بازگشت به ایران بوده‌اند، چگونه نهادهایی هستند؟ «بانک پاپولاره سوسیتا کوئوپراتیو‌» یا «بانک پاپولاره»، «بانک پاپولاره دی ورونائه نووارا» از توابع مهم بانک پیش‌گفته، «بانک پاپولاره دی برگامو»، «بانک پاپولاره دی سوندریو» و «بانک کاسا دی ریسپارمیو دی بولونیا» از موسسات کوچک یا بزرگ، اما قابل‌توجهی هستند که بنا است در دوره رفع تحریم‌ها، به گسترش روابط اقتصادی و تجاری ایران با قاره سبز و ورای آن یاری برسانند.

شرکای جدید

بانک پاپولاره سوسیتا کوئوپراتیو‌ یک بانک ایتالیایی است که در سال 2007 از ادغام بانک پاپیولاره دی ورونائه نووارا و بانک پاپولاره ایتالیانا تشکیل شد. این بانک 1848 شعبه در ایتالیا و شهرهایی مانند هنگ کنگ، شانگهای، بمبئی و مسکو دارد. این بانک در سال 2015 بیش از 120 میلیارد یورو دارایی و بیش از 430 میلیون یورو سودآوری داشته است. ارزش سهام این موسسه نیز در بورس بیش از 8 میلیارد یورو بوده است.

بر اساس داده‌های سال 2014، این بانک از نظر دارایی، چهارمین بانک بزرگ ایتالیا بوده است. این بانک بنا است به‌زودی با بانک پاپولاره دی میلانو نیز ادغام شود. چنین ادغامی این موسسه را تبدیل به سومین موسسه بانکی بزرگ کشور چکمه‌ای اروپا خواهد کرد. حتی پیش از این ادغام، بانک بیش از 16 هزار کارمند داشته که نمادی از وسعت فعالیت‌های آن است. نسبت کفایت سرمایه این بانک 13/15 درصد است.

دیگر بانک ایتالیایی که بنای کار در ایران را دارد، بانک پاپولاره دی نووارا است که از سال 2011 جزئی از بانک پاپولاره است اما هنوز به عنوان بخشی تقریبا مستقل کار می‌کند. این بانک در سال 1871 تاسیس شده بود. این موسسه در سال 2002 با بانک پاپولاره دی ورونا و یک بانک دیگر ادغام شد و بانک پاپولاره دی ورونائه نووارا را ساخت. البته شرکت تابعه‌ای به نام بانک پاپولاره دی نواورا با همان اسم قبلی به‌کار خود ادامه داد. این مجموعه پس از ادغام‌هایی دیگر به بانک پاپولاره پیوست.

بانک پاپولاره دی برگامو اس پ آ یک بانک دیگر است که در سال 1869 بنیان گذاشته شده است. این بانک با درآمد خالص حدودا 143 میلیون دلاری در سال 2014، در بورس ایتالیا نیز ارزشی بیش از 2 میلیارد دلار داشته است. کل دارایی‌های این بانک در آن سال، از 21 میلیارد دلار بیشتر بوده است. البته این بانک به‌طور کامل تحت مالکیت بانک یو بی‌ای است.

بانک پاپولاره دی برگامو در سال 1992 با «کردیتو وارسینو» ادغام و بعد تبدیل به نخستین بانک تعاونی شد که به بورس ایتالیا رفت. این بانک، بانک پاپولاره دی آنکونا را نیز به عنوان شرکت تابعه در اختیار داشته است. بانک پیش از آنکه در سال 2007 جزئی از بانک یو بی‌ای شود، با بانک پاپولاره کومرسیوئه اینداستریا یکی شد تا مجموعه بانک پاپولاری یونیته شکل بگیرد. یو بی‌ای که مالک بانک مذکور است به لحاظ تعداد شعبه، پنجمین بانک بزرگ ایتالیا است.

بانک پاپولاره دی سوندریو که در سال 1871 تاسیس شده، بانکی در سوندریو در منطقه لومباردی ایتالیا است که در شمال این کشور و همچنین در سوئیس فعالیت می‌کند. این بانک بیش از 32 میلیارد یورو دارایی و بیش از 97 میلیون دلار سوددهی دارد.(این آمار مربوط به سال 2014 میلادی است.) ارزش آن در بورس ایتالیا نیز در این سال بیش از 2 میلیارد یورو بوده است. نسبت کفایت سرمایه این بانک 9/81 درصد است.

بانک پاپولاره دی سوندریو به همراه موسسه «کردیتو والتلینیز» از بانک‌های عمده استان سوندریو است. این بانک در چند موسسه مانند «بانک ایتالئیز»، «آرکا ویتا» و «اینستوتو سنتراله دله بانکه پاپولاری ایتالیان» سهام دارد. بانک دی ریسپارمیو دی بولونیا هم پنجمین بانک ایتالیایی است که به فعالیت در ایران و همکاری با نظام بانکی ما علاقه نشان داده است. این بانک که در سال 1837 تاسیس شده است در سال 2013 سودی معادل 259 میلیون یورو کسب کرده است. کل دارایی‌های این موسسه از 9 میلیارد یورو تجاوز می‌کند و ارزش سهام آن در بورس ایتالیا در سال 2013 بیش از 1 میلیارد یورو بوده است. مقر اصلی این بانک که با عنوان کاریسبو شناخته می‌شود در بولونیای ایتالیا است. در سال 1997، کاریسبو 47 درصد سهام بانک پاپولاره دلادریاتیکو را خرید و در سال 2000 با بانک رومانیا ادغام شد. این بانک در نهایت در سال 2007 بخشی از گروه «اینتسا سان پائولو» شد.