در این میان ایران به عنوان یکی از کشورهای معدنی مدتی است فعالیت‌های گسترده‌ای در حوزه صنایع معدنی در دستورکار قرار داده و ما شاهد اتصال تنگاتنگ بین بخش معدن و صنعت و فعالیت‌های مشترک و همکاری بین این ۲ بخش هستیم. امروزه صنایع معدنی به عنوان تامین‌کننده نیاز بسیاری از صنایع دیگر از اهمیت بالایی برخوردار است. حال اگر بتوان از مزیت‌هایی که در ایران برای بخش معدن وجود دارد، استفاده کرده و نیاز صنایع را به مواد اولیه آنها تامین کنیم بدون شک در آینده می‌توانیم به عنوان یکی از کشورهای صنعتی در منطقه تبدیل شویم.

ارتباط تنگاتنگ معدن و صنعت

مدیرکل نظارت بر امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره میزان ارتباط بین بخش معدن و صنعت این‌گونه سخن گفت: هم‌اکنون ارتباط بین بخش معدن و صنعت در ایران وجود دارد زیرا معادن به عنوان تامین‌کننده مواد اولیه صنایع هستند و می‌توان از جمله مهم‌ترین و عمده‌ترین آنها به صنعت ساخت‌وساز اشاره کرد.

به گفته عباسعلی ایروانی ارتباط بین معدن و صنعت همچون زنجیره‌ای است که از اکتشاف آغاز شده و مراحل بعدی آن یعنی بهره‌برداری از ذخایر معدن برای تامین نیاز صنایع پایین‌دستی ادامه پیدا می‌کند. بنابراین این ارتباط همواره وجود داشته و نمی‌توان آن را جدای از این زنجیره و دور از ذهن دانست.

وی درباره میزان ارتباط بین معدن و صنعت نیز اظهار کرد: با توجه به اینکه ارتباط بین معدن و صنعت مانند زنجیره به هم متصل است، بنابراین نمی‌توان بخشی از آن را حذف کرد، در نتیجه اگر بخشی از این زنجیره عملکرد ضعیفی داشته باشد باید جایگزینی برای آن در نظر گرفته شود.

ایروانی با بیان اینکه باید تک‌تک اجزای این زنجیره در جای خود قرار گیرند، افزود: نداشتن توان لازم بهره‌بردار برای رساندن مواد اولیه به صنعت، به منزله غیرممکن بودن عملیات معدنکاری نیست و باید افراد دیگری وارد عمل شده و ادامه کار را در دست گیرند. به گفته مدیر کل نظارت بر امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت فعالیت‌های معدنی به دلیل گستردگی و هزینه‌های بالا آن، از سوی بخش‌های مختلف انجام می‌شود. بنابراین ممکن است در برخی موارد بهره‌بردار تنها ماده اولیه را از معدن استخراج کرده و آن را به واحدهای فرآوری بسپارد.

وی افزود: به عنوان مثال واحدهای صنایع معدنی همچون واحدهای فولادسازی و مس زمانی که به مرحله تولید کنسانتره و شمش می‌رسند، تولیدات خود را در اختیار صنایع پایین دستی قرار می‌دهند. ایروانی درباره تحکیم بخشیدن به اتصال بین بخش معدن و صنعت نیز گفت: فناوری نوین و افراد متخصص و با تجربه از جمله ارکان‌های مهم برای اتصال هرچه بیشتر معدن و صنعت است. از همه مهم‌تر نیاز به مدیریت صحیح برای حفظ این اتصال بین معدن و صنعت از موارد مهمی است که باید به آن توجه شود.

به گفته وی ارائه تسهیلات به بخش معدن و صنعت، افزایش کارهای پژوهشی و قوانینی که بتواند شرایط را تسهیل کند از جمله اقدامات برای تحکیم ارتباط و اتصال بین معدن و صنعت بوده و دولت می‌تواند آنها را برعهده گیرد. از طرفی دولت می‌تواند ورود تجهیزات و فناوری‌های نوین را برای فعالان این بخش‌ها آسان کند زیرا دولت باید شرایط و زمینه‌ها را برای بخش خصوصی در معدن و صنعت فراهم کرده و با ورود سرمایه و تجربه آنها، ارتباط بین این دو بخش را استحکام بخشد.

ضرورت واگذاری معادن به خصوصی‌ها

دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران نیز درباره ارتباط بین بخش معدن و صنعت به‌ویژه صنایع معدنی به صمت گفت: در ایران صنعت نفت و گاز و پتروشیمی و بعد از آن صنایع معدنی اهمیت بیشتری نسبت به دیگر صنایع دارند و صنایع معدنی نیز یکی از مزیت‌های عمده در بخش صنعت کشور است.

به گفته رسول خلیفه سلطانی ایران در صنایع متالورژی مزیت‌های بسیاری شامل صنعت فولادسازی، مس، آلومینیوم، روی و تمام فلزات اساسی در اختیار دارد. چراکه به عنوان یک کشور معدنی ذخایر فراوان فلزی و غیرفلزی را در خود جای داده بنابراین باید صنعتی وجود داشته باشد تا بتوان ذخایر معدنی را استخراج کرده و آنها را از حالت بالقوه به بالفعل رساند.

وی این موضوع که ایران حدود ۳ درصد ذخایر سنگ آهن جهان و حدود ۶ درصد ذخایر مس جهان را دارد را به عنوان یک مزیت دانسته و معتقد است باید صنایع به استخدام معادن درآیند تا بتوان ارزش‌افزوده از آن برای کشور به‌دست آورد. خلیفه سلطانی افزود: یکی دیگر از راه‌های رشد صنایع معدنی این است که معادن به بخش خصوصی واگذار شود. بنابراین باید فعالان این بخش را برای سرمایه‌گذاری در حوزه معدن تشویق کرد چراکه حضور خصوصی‌ها در بخش معدن یک ظرفیت قابل قبول است و می‌تواند ارتباط صنعت و معدن را بیشتر کند.

به گفته دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد دولت برای اتصال بین بخش معدن و صنعت اقدامات بسیاری می‌تواند انجام دهد. به عنوان مثال واگذاری معادن به بخش خصوصی روش خوبی است اما در این میان بخش خصوصی نیز باید برای ورود به این دست از پهنه‌های معدنی آگاهی کافی به‌دست آورده و برای بهره‌برداری و استفاده از ذخایر معدنی که نیاز صنعت است وارد عمل شود.

اتصال معدن به صنعت

چندی پیش در جلسه سازمان ایمیدرو با اتاق بازرگانی ایران نیز موضوع اتصال بین معدن و صنعت مطرح شد و مدیریت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی سازمان ایمیدرو با اشاره به اینکه امریکا بخش معدن خود را به صنعت وصل می‌کند، تاکید کرد: درحال‌حاضر سازمان ایمیدرو این برنامه را در دستور کار خود قرار داده و سعی دارد تا معدن را به صنعت متصل کند چرا که سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران متولی ارزش‌افزوده بخش معدن است و قصد دارد فعالیت‌های معدنی از اکتشاف تا فرآوری را انجام داده و آن را به بخش صنعتی کشور برساند.

امیر صباغ در ادامه افزود: مزیت‌های ایران در معدن و صنایع معدنی شامل موارد بسیاری است. به عنوان مثال مواد معدنی در جهان، در بخش حمل‌ونقل تناژ بالایی را به خود اختصاص می‌دهند؛ به همین دلیل دسترسی به آب‌های آزاد یک مزیت است. همچنین صنایع معدنی آب بر بوده و نیازمند منابع انرژی است. حال با توجه به اینکه تمام موارد یاد شده در جنوب ایران یافت می‌شود، می‌توان این منطقه را به عنوان یک مزیت اثرگذار بر ارزش‌افزوده معدن دانست.