خود‌نمایی کدهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده، موجودی بالای انبارها و افزایش عرضه کالا از بورس به سمت بازارها را می‌توان همانند گذشته از ویژگی‌های بارز این محصولات در بازارها دانست. علاوه بر تغییرات قیمتی در این بازار حجم معاملات هم در هفته‌ای که گذشت حرکت ملایم نزولی داشت که از علل مهم آن می‌توان به انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید در بورس کالا، کاهش قیمت‌ها در بازار آزاد و ترس از کاهش بیشتر آن و همچنین افت محدود عرضه‌ها در ابتدای ماه مبارک رمضان اشاره کرد.

در آخرین اعلام قیمت‌های محصولات پتروشیمی، بهای این محصولات بازهم افت داشتند و فاز منفی از این رکود به بورس کالا و بازار‌های داخلی وارد شد و این موضوع بیانگر واضح این امر است که بخش بزرگ‌تری از این گروه کالایی وارد یک فاز کاهشی شده است. البته با توجه به اینکه اغلب نرخ‌های جهانی وارد یک فاز نزولی شده و دلار نیز تحرک چندانی نداشته پیش‌بینی کاهش قیمت‌های پایه سخت نبود. عقب‌نشینی جدی خریداران و محدود شدن بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی را می‌توان از دیگر عوامل مهم این افت به‌شمار آورد زیرا با آغاز ماه مبارک رمضان و عقب‌نشینی خریداران در کشورهای اسلامی شرق و غرب آسیا، دیگر خرید جذابیت گذشته را ندارد.

با توجه به کاهشی بودن قیمت‌ها در بورس کالا، افت قیمت‌های جهانی و انتظار محدودشدن بسیاری از بازارهای صادراتی و احتمال بهبود حجم عرضه‌ها در بازار داخلی، از هم‌اکنون می‌توان به بهبود حجم معاملات در بورس کالا و بازار آزاد امیدوار بود که می‌تواند بهبود بنیادین تولید در صنایع پایین‌دستی مصرف‌کننده مواد اولیه پلیمری را نوید دهد.

دکتر میثم باقری، کارشناس بازار در پاسخ به سوالی درخصوص مختصات فعلی بازارهای پتروشیمی گفت: طی چند هفته اخیر پیش‌بینی می‌شد که قیمت‌های پروپیلن و پلی‌اتیلن روندی کاهشی را تجربه کنند که پس از گذشت مدتی شاهد تحقق این امر در بازارها بودیم چون قیمت‌های اتیلن و پروپیلن در شرایط فعلی به ثبات رسیده و به دلیل اینکه حاشیه سود تولید بازه مشخصی دارد انتظار چشم‌انداز باثباتی را برای هفته‌های آینده بازارها داریم و به نظر می‌رسد شرایط در بازارهای جهانی متعادل شوند. با تعادلی شدن بازارهای جهانی، خریدارها آرام آرام وارد فضای خرید می‌شوند (خریدارها وقتی افت قیمتی را می‌بینند کمی صبر می‌کنند) و این امر باعث می‌شود شرایط بازارها نرم‌نرمک بهبود یابد.

وی افزود به عقیده برخی کارشناسان امکان دارد قیمت‌های پروپیلن و پلی‌اتیلن کف قیمتی را هم لمس کنند و قیمت‌ها در راستای بهای نفت حرکت نکنند (در هفته‌های اخیر قیمت نفت به سمت بالا حرکت کرده است) نکته قابل‌توجه این است که قضیه برای مواد شیمیایی متفاوت است و به دلیل همبستگی بین مواد شیمیایی و قیمت نفت با بالارفتن بهای طلای سیاه قیمت مواد شیمیایی هم بالا می‌رود. باقری درخصوص نقش کدهای معاف از مالیات در قیمت بازارهای داخلی و مقایسه این امر با نوسانات قیمت‌های جهانی تصریح کرد: در بازارهای داخلی محصولات پلیمری کدهای معاف از مالیات اثر پررنگ‌تری نسبت به تغییرات جهانی قیمت نفت دارد.

تولید‌کنندگانی که دارای کدهای معافیت مالیاتی هستند خوراک تمامی محصولات خود را بدون پرداخت مالیات می‌خرند و نهایتا محصول خود را در بازارها معامله می‌کنند. با این حال تغییرات سیاستی در این زمینه چندان چهره جالبی ندارد، به‌طور مثال برای کالایی که برای تولید خوراک آن یک هفته مالیات گرفته می‌شود و یک هفته مالیات گرفته نمی‌شود ممکن است 7 و 8 درصد سود و زیان افراد را دستخوش تغییرات قرار دهد. وی در ادامه با اشاره به اینکه در گریدهای مختلف وضعیت صادرات فرق می‌کند، گفت: برخی گرید‌ها هستند که در شرایط فعلی در بازارهای داخلی قیمت بالاتری دارند و همین امر باعث می‌شود که آنها تمایل بیشتری برای صادرات داشته باشند و در بازارهای داخلی کمتر فروش داشته و یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث شده شرکت ملی پتروشیمی ضریبی را به فروش محصولات پتروشیمی‌ها بدهد همین مساله بود و همین امر باعث می‌شود که پتروشیمی‌ها نتوانند قیمت بالایی را برای محصولات صادراتی خود در نظر بگیرند و مجبور شوند در بازار‌های داخلی هم عرضه کنند. در کل با توجه به حجم معاملات و بهبود شرایط برای جابه‌جایی پول (بعد از لغو تحریم‌ها) وضعیت بهتری را پیش‌بینی خواهیم کرد.

این کارشناس بازار نبود یک متولی در بحث صادرات را مشکل بزرگی دانست و اظهار کرد: یکی ازمشکلاتی که در این زمینه وجود دارد رقابت خود پتروشیمی‌ها با یکدیگر است. در گذشته قیمت محصولات پتروشیمی توسط یک پتروشیمی اعلام می‌شد و متولی این کار با توجه به قیمت‌های جهانی وشرایط بازار‌ها معاملات را در خارج از کشور انجام می‌داد و همه با هم منسجم بودند اما الان تعداد فروشنده‌ها زیاد شده و هر پتروشیمی به‌طور جداگانه اقدام به فروش محصولات با قیمت‌های مختلف بازارهای خارجی می‌کند و در واقعیت با هم به رقابت می‌پردازند. وی درخصوص از دست دادن بازارعراق و راهکاری برای جلوگیری از این مشکل گفت: از بین رفتن نقش یک پتروشیمی به‌عنوان یک نماینده و متولی اینجا هم نمود پیدا می‌کند. در حال حاضر در شرایط خاصی به‌سر می‌بریم و هر لحظه ممکن است سهم بازارکشورهای همسایه را از دست بدهیم. اگر انجمن‌ها با مدیران صنایع پایین‌دستی و هم بالادستی به مذاکره بپردازند ومشکلات را بیان کنند و برای آنها راهکار بچینند و همکاری کنند و نماینده‌ای از میان آنها انتخاب شود که به مذاکره و مکاتبه با کشورهای همسایه بپردازد، این بخش تا حدودی قوت پیدا خواهد کرد.

به گفته باقری در حال حاضر کشور ترکیه در بازارهای عراق خوب کار می‌کند و سهم زیادی از محصولات ما را در بازار این کشور ربوده است. مقامات این دو کشور با هم به مذاکرات زیادی نشسته‌اند که ما حصل این نشست‌ها این است که ترکیه در امر صادرات موفق‌تر عمل کرده است.

وی در آخر به بررسی 3 گروه و آثار کدهای مالیاتی بر آن 3 گروه پرداخت:

1) در پتروشیمی‌ها کدهای معاف با هم معامله می‌کنند و کالا‌ها حداقل در قیمت پایه اعلام نمی‌شود و به همین دلیل فعالان این بازار از بودن کدهای مالیاتی راضی هستند.

2) مصرف‌کننده‌ای که شفاف کار می‌کند از این جریان متضرر است و نمی‌تواند در گردونه بازی دوام بیاورد.

3) مصرف‌کننده غیر‌رسمی از این فضا استفاده می‌کند چون مالیاتی پرداخت نمی‌کند و بازار خوراک را می‌خرد، تولید می‌کند یا می‌فروشد یا به‌صورت قاچاق صادر می‌کند.

باقری در نهایت افزود: در این بین تنها کسی که متضرر می‌شود دولت است چون در واقع این 9 درصد قرار است به جیب دولت برود. به گفته وی برای حل این مشکل باید قانون کلی در این قضیه مورد بازبینی قرار گیرد و اینکه مثلا به دو پتروشیمی بگوییم که مالیات ندهند، مشکلی را حل نمی‌کند.