هر چه از نقطه آغازین جهت‌گیری افزایش ظرفیت تولید در صنعت فولاد می‌گذرد، نگرانی برای تامین نیاز اولیه فولاد بیشتر می‌شود. مطالعات اولیه طرح جامع فولاد نشان داده برای افزایش ظرفیت تولید در این صنعت نیاز به 165 میلیون تن سنگ آهن، 80 میلیون تن کنسانتره، 80 میلیون تن گندله، 58 میلیون تن آهن اسفنجی و 55 میلیون تن شمش وجود دارد.

چنین پیش‌بینی در حالی صورت گرفته که کارشناسان معتقدند اگر قرار باشد در افق 1404 حدود 55 میلیون تن فولاد تولید شود باید در حدود 135 میلیون تن سنگ‌آهن برداشت و از آن 8/14 میلیون تن سنگ‌آهن دانه‌بندی، 2/77 میلیون تن کنسانتره و 72 میلیون تن گندله تولید کرد. این در شرایطی است که طبق آمارهای رسمی هم اکنون ظرفیت استخراج سنگ‌آهن در ایران 40 میلیون تن، کنسانتره 24 میلیون تن، گندله 22 میلیون تن و آهن اسفنجی 18 میلیون تن است.

از سویی به تازگی برآوردهای انجام شده توسط کارشناسان نشان داده، برای رسیدن به ظرفیت تولید 55 میلیون تن فولاد در سال 1404، باید شش میلیون تن قراضه پایه آهنی برای کارخانه‌های داخلی تامین شود. ضمن اینکه اکنون بین 2.5 تا 2.7 میلیون تن مصرف آهن قراضه در ایران وجود دارد و با توجه به کاهش منابع قراضه و نیاز به واردات باید توجه خاصی به زیرساخت بنادر برای تخلیه قراضه انجام شود. با این اوضاع به نظر می‌رسد همچنان وابستگی به وارداتی مواد اولیه در صنعت فولاد کشور وجود دارد.

اما با توجه به اینکه فعلا صنعت فولاد کشور در سایه بحران افت قیمت مواد معدنی در بازار جهانی قرار گرفته از سویی وضعیت رکود داخلی سبب شده پروژه‌های عمرانی و ساخت و سازهای کمتری در کشور صورت گیرد؛ زمانی که پروژه‌های عمرانی دولت و ساخت و سازهای بخش خصوصی در حال رکود باشد، صنعت فولاد نیز دچار رکود می‌شود.

اگر چه کارشناسان راهکارهای برون رفت از رکود صنعت فولاد را شامل افزایش صادرات، فعال کردن پروژه‌های عمرانی، کاهش نرخ سود بانکی، حمایت از تولید داخل، نیاز به راهبرد مناسب داخلی و مدیریت قوی برای جلوگیری از تشدید رکود و همچنین جلوگیری از واردات می‌دانند اما پیش‌بینی می‌شود اگر تولید فولاد در سال 2016 کاهش نیابد، افزایش قیمت را هم تجربه نخواهد کرد. تحلیلگران دو دلیل اساسی این امر را افزایش نرخ بهره بانکی امریکا و کاهش تولید فولاد چین عنوان می کنند.

ایمیدرو اخیرا اعلام کرده است که به دلیل رکود بازار فولاد در سطح جهانی بهترین زمان برای سرمایه گذاری اکنون است، زیرا تا وقتی طرح‌های توسعه به بهره‌برداری برسند، قیمت‌ها نیز به نرخ واقعی خود خواهند رسید. با توجه به اینکه قرار است تا سال 1404 ظرفیت تولید فولاد ایران به 55 میلیون تن برسد و طرح‌های زنجیره تولید فولاد در زمینه‌های تولید سنگ‌آهن، کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و شمش در کشور به تدریج قرار است به بهره‌برداری برسند، آیا ایران می‌تواند ظرف هفت سال آینده تمامی نیازهای تولید صنعت فولاد را از داخل کشور برای افزایش تولید برآورده کند یا واردات مواد اولیه برای تولید فولاد در سال‌های پیش‌رو از تولید داخلی سبقت می‌گیرد؟