عباس نخعی در برنامه گفت و گوی اقتصادی رادیو گفتگو، قاچاق را یک متغیر مزاحم در اقتصاد دانست و گفت: اگر بخواهیم در این باره بحث کنیم، باید بدانیم علت‌ها چیست که موجب شده معلولی به نام قاچاق ایجاد شود.

وی گفت: یکی از این علت‌ها اشکال در نظام تعرفه‌ای است؛ البته این بدان معنا نیست که نظام تعرفه صد در صد مشکل دارد، اما با با توجه به تعرفه‌های سنگین علاقه افراد را برای ورود کالای قانونی کاهش می‌دهد.

برنامه گفت و گوی اقتصادی با موضوع بررسی اثرات و پیامدهای قاچاق کالا در اقتصاد ملی و با حضور علیرضا مناقبی رئیس مجمع عالی واردات و رئیس انجمن واردات مواد غذایی و آشامیدنی و عباس نخعی مدیر کل دفتر کالاهای هدف ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز روانه آنتن شد.

علیرضا مناقبی درباره قاچاق و شکل گیری آن گفت: قاچاق، کالایی است که در مبدا به سختی تهیه شود و به سختی به سمت محل مصرف حرکت داده شود و مصرف کننده به سختی و قیمت گزاف آن را تامین کند. کالای قاچاق همچنین از راه‌های غیر اصولی وارد می‌شود.

وی با اشاره به ورود کالاهای مختلف از مبادی غیر رسمی اظهار داشت: در نظر عموم مردم این نوع کالاها که به راحتی هم در اختیار عموم قرار می‌گیرد و کسی هم جلوی آن را نمی‌گیرد، قاچاق اطلاق می‌شود اما اینگونه نیست. البته در قانون هم بیان شده که هر کالایی غیر از مسیر قانونی وارد شود، قاچاق است.

رئیس مجمع عالی واردات تصریح کرد: نظر شخصی بنده این است که هر کالایی که از مسیر غیر وارد کشور شود، کالای قاچاق نیست. ما باید با این شیوه مخرب که جلوی مسیر قانونی گرفته شده است، برخورد کنیم.

در ادامه عباس نخعی با بیان اینکه قانون گذار تعریف مشخصی از قاچاق عنوان کرده است، اشاره کرد: در بند الف ماده یک قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز هر فعل یا ترک فعلی که موجب نقض تشریفات گمرکی شود، قاچاق صورت گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: موضوع قاچاق در وهله نخست، عدم تامین درآمدهای گمرکی است و بدیهی است که این کالا در هر نقطه ای از کشور کشف شود، کالای قاچاق است؛ در واقع اگر در مورد کالایی تشریفات گمرکی انجام نشده باشد، در سطح عرضه نیز اگر کشف شوند، به موجب ماده 18 همین قانون، این کالا قاچاق است.

مدیر کل دفتر کالاهای هدف ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز تصریح کرد: بنابراین هر کالایی که تشریفات گمرکی را انجام نداده باشد، قاچاق است و دیگر فرقی نمی کند، از مبادی رسمی وارد شده باشد یا خیر.

در ادامه مناقبی درباره علت حجم بالای قاچاق گفت: یکی از دلایل این حجم از قاچاق قوانین است. زمانی این اتفاق رخ می‌دهد که شکاف اقتصادی بین کالایی که دارد از مسیر قانونی وارد می‌شود و کالایی که از مسیر غیر قانونی وارد می‌شود، ایجاد می‌شود و در واقع قیمت کالای قانونی بسیار بیشتر می‌شود و به همین جهت همه جور ریسک را می‌پذیرند، تا کالای غیر قانونی وارد کنند.

رئیس انجمن واردات مواد غذایی و آشامیدنی ادامه داد: وقتی قوانین دست و پاگیری را برای کسی که می‌خواهد با شناسنامه خودش کار کند و گردن به قانون بدهد، جلویش دیوارهای متعدد از حمله بروکراسی اداری، تعرفه‌های بالا و یا مالیات اضافه می‌کشیم و مانع کار او می‌شویم.

وی افزود: این دیوارها وقتی جمع می‌شوند، قیمت تمام شده‌ای را برای یک واردات صحیح درست می‌کند. یک کالا از مسیر صحیح زمان زیادی به طول می‌انجامد و به همین جهت افراد ناخودآگاه به مسیر غلط کشیده می‌شوند.

در ادامه نخعی درباره حجم قاچاق خاطرنشان کرد: در سال 92 حجم قاچاق حدودا 25 میلیارد دلار بوده است، ولی در سال 94 به 15 میلیارد دلار رسیده است.

وی درباره چگونگی برآورد کردن حجم قاچاق بیان داشت: یک کارگروه تخصصی وجود دارد که از چهار روش علمی برای برآورد میزان قاچاق استفاده می‌کند. یکی از این روش‌ها شکاف بین عرضه و تقاضا است و دیگری شکاف بین تجارت خارجی یک کشور از یک کالای خاص است، مانند پوشاکی که از چین به ایران وارد می‌شود.

مدیر کل دفتر کالاهای هدف ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه میزان قاچاق در سال گذشته نسبت به دو سال قبل آن، 40 درصد کاهش وجود دارد، اظهار داشت: از این میزان حدود شش میلیارد دلار صرفا برای کاهش قاچاق سوخت بوده است.

وی درباره تناسب مجازات‌ها در مورد قاچاق اظهار داشت: با توجه به تصریح قانون و تقسیم کالا به گروه‌های مختلف، این مجازات‌ها متناسب سازی شده است. به عنوان مثال برای کالای مجاز، ضبط کالا و یک برابر جریمه در نظر گرفتیم که این مجازات برای کالای مجاز مشروط و کالاهای یارانه‌ای سنگین می شود و سنگین‌ترین مجازات نیز برای کالاهای ممنوعه است.

نخعی قاچاق را یک متغیر مزاحم در اقتصاد دانست و عنوان داشت: اگر بخواهیم در این باره بحث کنیم، باید بدانیم علت چیست که موجب شده معلولی به نام قاچاق ایجاد شود. یکی از این علت‌ها اشکال در نظام تعرفه‌ای است؛ البته این بدان معنا نیست که نظام تعرفه صد در صد مشکل دارد، اما با توجه به تعرفه‌های سنگین، علاقه افراد را برای ورود کالای قانون کاهش می‌دهد.