اختلاف نرخ تورم و نرخ سود بانکی همواره طی سال‌های اخیر از بحث برانگیزترین مباحث بانکی و از چالش‌های بزرگ نظام بانکی کشور بوده است. در سال‌های گذشته نرخ سود بانکی همیشه با اختلافی فاحش کمتر از نرخ تورم بود و کارشناسان و فعالان اقتصادی خواستار هماهنگی این دو نرخ با یکدیگر بودند.

حال نرخ تورم کاهش یافته و به کمتر از ۱۰ درصد رسیده است، اما باز هم اختلاف معنادار بین نرخ تورم و سود بانکی همچنان برقرار است با این تفاوت که این بار نرخ سود بانکی بالاتر از نرخ تورم است و باز هم چالش فعالان اقتصادی به قوت خود پابر جاست.

بانک مرکزی هفته گذشته نرخ‌های جدید سود تسهیلات بانکی را برای اجرا به شبکه بانکی کشور ابلاغ کرد. این اقدام بانک مرکزی بدنبال فشارهایی بود که در پی کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی بدون کاهش نرخ سود تسهیلات صوت گرفته بود.

در اصل بانکداران کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی را که به نفعشان بود بدون اینکه نرخ سود تسهیلات را کاهش دهند، رقم زدند و بانک مرکزی پس از اینکه با هشدارهای جدی از سوی کارشناسان اقتصادی و تحلیلگران و فعالان اقتصادی مواجه شد، کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی را تائید کرد.

آغاز پرداخت وام با نرخ های جدید در شعب بانک‌ها

این در حالی است که قرار است بخشنامه ابلاغی بانک مرکزی بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار از امروز در شعب بانک‌ها اجرایی شود و بر اساس آن نرخ سود وام‌های بانکی کاهش یابد. این بخشنامه که قرار بود از روز ۱۶ تیرماه اجرایی شود به دلیل تلاقی با تعطیلات عید سعید فطر از امروز شنبه در بانک‌ها اجرا خواهد شد.

بر اساس بخشنامه جدید بانک مرکزی به سیستم بانکی، نرخ‌های سود علی‌الحساب سپرده‌های بانکی در نرخ حداکثر ۱۵ درصد برای سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار یک‌ساله تعیین شد. نرخ سود تسهیلات عقود غیرمشارکتی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و همچنین نرخ سود مورد انتظار عقود مشارکتی قابل درج در قرارداد میان بانک یا مؤسسات اعتباری و مشتری، حداکثر معادل ۱۸ درصد است. همچنین نرخ سود تسهیلات بانک کشاورزی برای تسهیلات سرمایه‌گذاری معادل ۱۵ درصد و برای سایر تسهیلات معادل ۱۸ درصد تعیین شده است.

با این وجود برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که حتی با کاهش چند درصدی نرخ سود سپرده‌ها و تسهیلات بانکی به دلیل اختلاف چند درصدی بین نرخ‌های سود بانکی و نرخ تورم، مشکلات تولید حل نخواهد شد و این شیوه راهکاری جامع و کامل برای رفع مشکلات بخش تولید نیست. 

حیدر مستخدمین حسینی معاون اسبق بانک مرکزی درباره تفاوت نرخ سود بانکی و نرخ تورم گفت: نرخ سود سپرده‌های بانکی ۳ درصد کاهش یافته و از ۱۸ درصد به ۱۵ درصد رسیده است اما باید توجه داشت که نرخ تورم هم بر اساس آخرین آمار بانک مرکزی مربوط به پایان خردادماه امسال به کمتر از ۱۰ درصد رسیده و به اصطلاح تک رقمی شده است.

وی افزود: بنابراین حتی کاهش ۳ درصدی نرخ سود سپرده‌های بانکی با توجه به کاهش نرخ تورم به زیر ۱۰ درصد مشکلی را حل نمی‌کند و نرخ سود سپرده ۱۵ درصد برای سپرده‌های یکساله با نرخ تورم کمتر از ۱۰ درصد همخوانی ندارد و بر این اساس کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی تاثیر مثبتی نمی‌تواند داشته باشد.

معاون اسبق وزارت اقتصاد با اعلام اینکه این روند باعث می‌شود که تاثیرگذاری کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی مقطعی باشد، تصریح کرد: کاهش نرخ سود بانکی باید با نرخ تورم هماهنگ باشد و در اصل این دو نرخ باید با یکدیگر همسطح بوده و همخوانی داشته باشند.

این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه در حال حاضر اختلاف نرخ سود سپرده‌های بانکی با نرخ تورم بیش از ۵ درصد است، عنوان کرد: علاوه بر آن نرخ سود تسهیلات بانکی که پس از کاهش نرخ سود سپرده‌ها و فاصله زمانی کاهش یافت به ۱۸ درصد رسیده است و این نرخ هم تفاوت زیادی با نرخ تورم دارد و با وجود کاهش باز هم مشکلات تولیدکنندگان را رفع نمی‌کند.