در این میان مدیرعامل صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی اعلام کرده است؛ اعطای بیمه‌نامه به طرح‌های فرآوری با ارزش‌افزوده بالا در اولویت است. این موضوع می‌تواند فعالان معدنی را به ایجاد ارزش‌افزوده در بخش معدن ترغیب کند اما نکته مهم شرایط اعطای این تسهیلات است که تا چه اندازه به نفع معدنکار خواهد بود.

اولویت جدید صندوق بیمه معدنی

مدیرعامل صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی از صدور ۵۷ بیمه‌نامه معدنی به ارزش ۵۰۹ میلیارد ریال در سال گذشته خبر داد و در عین حال رویکرد جدید این صندوق را «اولویت‌دهی به فرآوری مواد معدنی با ارزش‌افزوده بالا»، عنوان کرد. به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، محمد رضا عربی مزرعه‌شاهی با اعلام این مطلب درباره عملکرد سال ۹۴ تصریح کرد: از این میزان، ۴۷ بیمه‌نامه به ارزش ۲۵ میلیارد ریال «سرمایه‌گذاری» و ۱۰ بیمه‌نامه به ارزش ۳۸۴ میلیارد ریال «اعتباری» بوده است. وی افزود: در بخش سرمایه‌گذاری، ۵ بیمه‌نامه به ارزش ۶۸ میلیارد ریال به منظور تجهیز و آماده‌سازی معادن زغال‌سنگ و باقیمانده آن برای معادن با طبقات مختلف مواد معدنی از جمله سنگ‌های تزئینی، فلزی، و کانی‌های صنعتی صادر شد. بیمه‌نامه‌های اعتباری در حوزه فرآوری (واحدهای تلفیقی فرآوری سنگ آهن و سرب و روی، واحد خردایش پودرهای میکرونیزه یا خاک‌های صنعتی و واحد سنگبری) و بهره‌برداری (مواد طبقه یک، کانی‌های صنعتی و زغال سنگ) بود.

بیمه‌نامه استمهالی

مدیرعامل صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی با بیان اینکه در سال گذشته، ۱۸ بیمه‌نامه استمهالی صادر شده، اظهار کرد: این نوع بیمه‌نامه به منظور کمک به معدنکاران و حمایت از این فعالیت‌ها در نظر گفته شده و براساس آن، معدنکاران می‌توانند مطالبات معوقه بانک را در مهلت جدید پرداخت کنند. وی افزود: همچنین از ابتدای سال جاری، ۶ بیمه‌نامه به ارزش ۸/۳۱ میلیارد ریال صادر شده است که یک بیمه‌نامه از آن به ارزش ۱۴ میلیارد ریال در بخش اعتباری برای یک معدن سنگ‌آهن صادر شد و بقیه مربوط به بخش سرمایه‌گذاری در معادن فلزی، کانی‌های صنعتی و سنگ‌های تزئینی است. عربی مزرعه شاهی با اشاره به اینکه براساس رویکرد جدید صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی، اعطای بیمه‌نامه به طرح‌های فرآوری با ارزش‌افزوده بالا در اولویت است، گفت: در ماه‌های گذشته، ۲۰ طرح فرآوری به ارزش ۲۵۰۰ میلیارد ریال درخواست شده که در حال بررسی‌های کارشناسی و صدور بیمه‌نامه در فرآیندهای مربوط هستند. وی ادامه داد: تعدادی از این طرح‌ها در حوزه مس، طلا، کنسانتره آهن، پودر میکرونیزه، فرآوری بنتونیت، گچ، پتاس و سایر کانی‌های فلزی و غیرفلزی است که دارای ضریب اشتغال‌آفرینی قابل‌توجهی هستند. وی اظهار کرد: به دلیل نبود همکاری مناسب یکی از بانک‌های طرف قرارداد صندوق که از ماه‌های پایان سال گذشته آغاز شد، تعدادی از طرح‌های معرفی شده به بانک موفق به دریافت تسهیلات نشده‌اند که با پیگیری‌ها و واریزی‌های انجام شده این مشکل در حال رفع شدن است و ان شاءالله امسال تعداد قابل‌توجهی از طرح‌های یادشده به بهره‌برداری خواهد رسید. مدیرعامل صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی اظهار کرد: متاسفانه سال گذشته به دلیل شرایط ویژه دولت و نبود اعتبار از مبلغ ۹میلیارد تومان اعتباری که باید از محل حقوق دولتی براساس تبصره الحاقی به ماده ۳۱ قانون معادن به این صندوق تخصیص پیدا می‌کرد، تنها ۱۰۰ میلیون تومان پرداخت شد که امیدواریم پرداخت اعتبار درنظر گرفته‌شده در امسال به طور کامل محقق شود.

ترغیب برای ایجاد ارزش‌افزوده

افزایش ارزش‌افزوده در زنجیره مواد معدنی یکی از سیاست‌هایی است که دولت یازدهم توجه فراوانی به آن دارد. در واقع ایجاد ارزش‌افزوده در زنجیره تولیدات معدنی را می‌توان راهکاری مفید برای جلوگیری از خام‌فروشی دانست. حال صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی نیز در این موضوع ورود پیدا کرده تا بتواند همچون مشوق، معدنکاران را به افزایش ارزش‌افزوده در محصولات خود ترغیب کند. اما نکته جا افتاده میان این اقدام شاید توجه به شرایط فعلی بازار مواد معدنی باشد. بازار مواد معدنی مدت‌ها است در رکودی سنگین به سر می‌برد. کاهش تقاضا جهانی، کاهش مصرف و تغییر سیاست‌های چین و همچنین شرایط نامناسب اقتصادی ایران باعث شد تا معدنکاری در ایران و جهان با ضررهای بسیاری روبه‌رو شود. آنچه از بررسی روند فعالیت شرکت‌های بزرگ معدنی مشاهده می‌شود، تلاش برای کاهش قیمت تمام شده است تا بتوانند در بازار قدرت رقابتی خود را حفظ کنند. حال تلاش صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی می‌تواند به فعالان بخش معدن کمک کرده تا با ایجاد ارزش‌افزوده و ورود به حلقه جدید از زنجیره معدنکاری به بازارهای صادراتی برگشته و محصول نهایی خود را به‌دست فروشنده برسانند.

شرایط تسهیلات به نفع معدنکار باشد

وحید صائب‌فر، عضو کمیته تخصصی زمین‌شناسی سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران درباره طرح صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی برای ارائه تسهیلات به معادنی که به سمت افزایش ارزش‌افزوده پیش می‌روند، گفت: موضوعی که به راحتی قابل مشاهده است، قرارگیری بخش معدن و صنایع معدنی در شرایط بحرانی و رکود است. وی اظهار کرد: متاسفانه بخشی از این رکود برگرفته از شرایط داخلی و بخشی دیگر برگرفته از افت قیمت مواد معدنی در بازارهای جهانی است. در نتیجه در چنین زمانی به هر مقدار ارزش‌افزوده محصول تولیدی با افزایش همراه باشد به نفع معدن و معدنکار خواهد بود. در واقع در چنین شرایطی ارزش‌افزوده کنسانتره بیشتر از محصول خام و ارزش شمش بیشتر از کنسانتره خواهد بود. عضو کمیته تخصصی زمین‌شناسی سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران تصریح کرد: خوشبختانه ایجاد ارزش‌افزوده در بخش معدن به دلایل مختلف به صرفه است. ارزان بودن انرژی و نیروی کارگری، همچنین بالا بودن تعداد افراد متخصص و تفاوت نرخ ارز منجر به افزایش سود در بازار رقابتی می‌شود. در واقع استفاده از چنین مزیت‌هایی می‌تواند قدرت رقابتی معدنکاران ایرانی را افزایش دهد. وی در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه معدنکاران از تسهیلات صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی استقبال می‌کنند، بیان کرد: استقبال از این طرح متاثر از میزان نرخ بهره و مدت بازپرداخت خواهد بود. باید این نکته را در نظر داشت شروع یک فعالیت معدنی تا آغاز تولید در کارخانه نیازمند زمانی ۲ تا ۳سال خواهد بود در نتیجه زمان بازپرداخت باید از زمان آغاز به کار کارخانه شروع شود در غیراین صورت این طرح چندان به نفع معدن کار نخواهد بود. از سویی دیگر برابری نرخ بهره این تسهیلات با نرخ بهره بانکی می‌تواند از میزان جذابیت آن بکاهد زیرا در زمانی که معدن در رکود به سر می‌برد تنها تسهیلات با نرخ بهره کم می‌تواند به فعالان معدنی کمک کند.