یکی از ایرادهای اساسی این طرح‌ها، موضوع کمبود منابع آبی در مناطقی است که برای احداث واحدهای فولادی در نظر گرفته شده بود و این موضوع درصد ریسک را برای جذب مشارکان داخلی و خارجی بالا برده بود. با این همه بعد از گذشت ۱۴ سال از آغاز این طرح‌ها، به گفته مسئولان، فقط طرح فولاد سفید دشت است که به مرحله بهره‌برداری نزدیک شده است. البته یکی دو طرح دیگر نیز با پیشرفت فیزیکی خوبی روبه‌رو بوده با این حال این سوال مطرح می‌شود که علت به تعویق افتادن این پروژه چه بوده است.

در طرح باید اصلاحاتی انجام شود

معاون پیشین بهره‌برداری فولاد مبارکه درباره مشکلاتی که بهره‌برداری از طرح فولاد سفید دشت با آنها روبه‌رو است گفت: با کلید خوردن برای احداث فولاد سفید دشت و پیشرفت نسبی طرح، هزینه زیادی صرف شد و انتظاراتی را برای مردم استان به‌وجود آورد. هنگامی که نهایی شدن طرح با مشکلاتی روبه‌رو شد دیگر امکان رها کردن پروژه وجود نداشت. بنابراین تصمیم گرفته شد در کلیات فنی طرح اصلاحاتی ایجاد شود. محمود ارباب‌زاده اظهار کرد: مشکلات مربوط به تامین آب مورد نیاز به‌دلیل مکان‌یابی اشتباه، عمده‌ترین چالش پیش روی اتمام این طرح بود زیرا جمعیت زیادی از مردم استان به کشاورزی مشغول هستند و کمبود آب می‌تواند مشکلاتی جدی برای آنها به‌وجود بیاورد.

وی ادامه داد: در استان چهارمحال و بختیاری کارخانه‌هایی وجود دارد که ورق فولادی را به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند. واحدهایی مثل ورق خودرو گالوانیزه چهارمحال بختیاری با تولید۳۰۰هزار تن، ورق قلع اندود فرخشهر با تولید ۱۵۰هزار تن و ورق گالوانیزه تاراز با تولید ۲۰۰هزار تن. به عبارت دیگر استان چهارمحال و بختیاری سالانه به حدود ۶۰۰هزار تن ورق فولادی نیاز دارد و این طرح می‌تواند زنجیره تولید را درون استان تکمیل و ارزش‌افزوده بسیار خوبی را برای استان ایجاد کند.

وی افزود: بنابراین باید با در نظر گرفتن نقاط مثبت طرح برای استان اصلاحاتی در طرح انجام شود تا آسیب‌های آن به حداقل برسد براساس این تصمیم گرفته شده تا از فناوری‌های نوینی در این واحد تولیدی استفاده شود تا علاوه بر کاهش مصرف آب، تصمیمات کارشناسی نشده گذشته نیز جبران شود. این طرح‌ها عبارتند از؛ نصب برج‌های خنک‌کننده با هوای خشک، بازیافت پساب‌های تولیدی و جایگزینی خط نورد سرد به جای نورد گرم که به آب کمتری نیاز دارد.

تابستان امسال واحد احیا فعال می‌شود

با توجه به اینکه این طرح و زمان بهره‌برداری از آن مورد توجه افکار عمومی قرار گرفته درباره آخرین وضعیت فولاد سفید دشت با مدیرعامل فولاد مبارکه گفت‌وگویی کوتاه کردیم.

بهرام سبحانی در این‌باره گفت: واحد احیای مستقیم مجتمع تکمیل است و با تامین منابع آبی مورد نیاز، تست سرد مجتمع آغاز خواهد شد. درباره زمان دقیق افتتاح طرح هنوز نمی‌توان به‌طور قطع نظر داد زیرا باید پروژه آب‌رسانی آن تکمیل شود ولی به احتمال زیاد تابستان امسال مجتمع فولاد سفیددشت به مرحله تولید خواهد رسید. وی در پایان گفت: آخرین وضعیت طرح را از طریق روابط عمومی شرکت فولاد سفید دشت به اطلاع مردم می‌رسانیم.

همکاری همه‌جانبه فولاد مبارکه

از اصلی‌ترین مشکلات عملیاتی شدن طرح‌های ۸گانه، مشکلات مالی و سرمایه بود. در سال ۱۳۸۶ توافق‌هایی با شرکت «‌MMC» در زمینه فاینانس (تامین مالی) طرح فولاد سفید دشت انجام شد که به گفته کارشناسان سهم زیادی در پیشرفت طرح داشت. یک کارشناس فولاد در پاسخ به این پرسش صمت که چرا موضوع فاینانس برای ۷ طرح باقیمانده به موفقیت فولاد سفید دشت نبود، گفت: در ابتدا مشکلات مالی اصلی‌ترین چالش آغاز طرح‌های ۸ گانه بود. ولی درباره طرح فولاد سفید دشت اتفاق‌های مثبتی در زمینه تامین منابع مالی رخ داد. یکی از این اتفاق‌ها توافق شرکت ملی فولاد ایران در زمینه فاینانس (تامین مالی) چین با شرکت فولاد مبارکه بود. البته در شرکت ملی فولاد ایران تلاش‌های مشابهی در زمینه فاینانس برای واحدهای قائنات و نیریز هم انجام شد ولی مشارکان این طرح‌ها خلاف فولاد مبارکه، توافق فاینانس را نپذیرفتند.

بهادر احرامیان ادامه داد: با قطعی شدن طرح فاینانس چین و موافقت فولاد مبارکه با مفاد آن، شرکت ملی فولاد ایران تلاش خود را برای آغاز هرچه سریع‌تر این طرح آغاز کرد و در ادامه مذاکره با طرف چینی منابع مالی مورد نیاز برای آغاز این طرح تامین شد. فولاد مبارکه اصفهان به عنوان مشارکت‌کننده در این طرح بیشترین همکاری ممکن را با شرکت ملی فولاد ایران داشت و این اصلی‌ترین عامل به نتیجه رسیدن این طرح بود که متاسفانه این اتفاق برای طرح‌های دیگر رخ نداد.

مکان‌یابی طرح از ابتدا اشتباه بود

نخستین مسئله برای تاسیس یک واحد صنعتی ایجاد زیرساخت‌های مناسب است. درباره مشکلات موجود در زمینه تامین منابع آبی فولاد سفیددشت و راه‌حل‌های در نظر گرفته شده احرامیان به صمت گفت: در طرح فولاد سفید دشت پیش‌بینی‌های مربوط به تامین برق، گاز و آب مورد نیاز انجام شده بود. لوله کشی فولاد سفید دشت تکمیل شده و قرار بود آب مورد نیاز این واحد از سد چغاخور تامین شود. اما چند سالی است کشور با مشکل کم‌آبی روبه‌رو این مسئله باعث‌شده تکمیل طرح آب‌رسانی این واحد با مشکلاتی روبه‌رو شود.

وی ادامه داد: به این نکته باید اشاره کرد که مکان‌یابی تمامی طرح‌های ۸ گانه از جمله فولاد سفید دشت نادرست و کارشناسی نشده بود. در عین حال با در نظر گرفتن این مسئله که هزینه‌های زیادی برای این طرح صرف شده بود، این امکان وجود نداشت که پروژه را نیمه کاره رها کرد. در نتیجه تصمیم گرفته شد تا با پیاده کردن برخی طرح‌های اصلاحی مشکلات این واحد تولیدی برطرف شود. او افزود: تصمیم گرفته شده تا بخش فولادسازی این واحد در ابتدای کار فعال نشود و فقط بخش احیای آن که به آب کمتری نیاز دارد فعالیت خود را آغاز کند. برای مقابله با مشکل کمبود آب قرار است با آغاز فعالیت بخش احیا و درآمدهای حاصل از آن سیستم‌های واحد فولادسازی تغییر پیدا کرده و بروز شوند که این کار باعث پایین آمدن مصرف آب و انرژی خواهد شد.

وی ادامه داد: به‌عنوان مثال در سفر رییس‌جمهوری به استان تصویب شد با توجه به نیاز بالای استان به ورق‌های فولادی فرآیند نورد سرد که آب کمتری مصرف می‌کند جایگزین نورد گرم شود. از طرفی تصمیم گرفته شده راهکارهایی که فولاد مبارکه برای کنترل مصرف آب خود اتخاذ کرده است، در واحد فولادسازی سفید دشت نیز اجرایی شوند. طرح‌هایی مثل استفاده از برج‌های خنک‌کننده مجهز به سیستم هوای خشک و اضافه کردن بخش تصفیه‌خانه آب و بازیافت آب مصرفی. ولی باید در نظر گرفت تمام این طرح‌ها به بودجه نیاز دارند که قرار است از محل درآمدهای حاصل از بخش احیا تامین شود. گفتنی است چندی پیش جعفر سرقینی معاون معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت از برنامه‌های دولت برای تامین آب مورد نیاز این واحد صنعتی خبر داد.