این اتفاق در شرایطی رخ داد که چشم‌اندازها نسبت به آینده نفت مثبت است؛ اما این‌طور به نظر می‌رسد که انتظار معامله‌گران برای روشن شدن کف قیمت‌ها، باعث عقب‌نشینی آنها از معاملات و ریزش قیمت نفت خام بر خلاف چشم‌انداز مثبت آن شده است.

رفتار اخیر معامله‌گران در حالی شرایط فعلی را برای بازار نفت رقم زده است که طبق آخرین نظرسنجی بلومبرگ از 20 کارشناس بازار نفت، آنها متوسط قیمت نفت برای سال آینده میلادی را 57 دلار در هر بشکه پیش‌بینی کرده‌اند. این پیش‌بینی چیزی حدود 18 دلار بیشتر از قیمت‌های فعلی است، اما واکنش معامله‌گران به چنین چشم‌اندازی انتظار برای روشن شدن کف واقعی قیمت نفت برای ورود آنها به معاملات است.

اگرچه انتظار معامله‌گران برای کف قیمت‌ها، پیش از این و در روزهای گذشته نیز باعث رسیدن قیمت نفت به زیر 40 دلار شد؛ با این حال این کف به سرعت از سوی برخی معامله‌گران شناسایی شده و با ورود آنها به بازار، قیمت‌ها بار دیگر به کانال 40 دلار بازگشت. حال باید دید قیمت‌های فعلی از سوی معامله‌گرانی که در کمین قیمت‌های ارزان‌تر برای نفت نشسته‌اند، به‌عنوان کف و عاملی برای ورود آنها به بازار شناسایی خواهد شد یا ریسک‌های کوتاه‌مدت همچنان آنها را به انتظار بیشتر تشویق خواهد کرد؟

پنج ریسک کوتاه‌مدت نفت

از نگاه کارشناسان، برخی ریسک‌های ژئوپلیتیک و بحث‌های سیاسی باعث شده‌اند تا معامله‌گران فاصله خود را از معاملات حفظ کرده و در کمین فرصتی مناسب برای ورود به معاملات باشند. یکی از مهم‌ترین ریسک‌های کوتاه‌مدت که باعث دست نگه داشتن معامله‌گران نفت از ورود به معاملات شده است، انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است. براین اساس از آنجا که به نظر می‌رسد سیاست‌های رئیس‌جمهوری آینده آمریکا نقش اثرگذاری روی عرضه و تقاضای نفت داشته باشد، صندوق‌های سرمایه‌گذاری ترجیح داده‌اند به جای ورود به معاملات، سرمایه خود را به شکل نقدی حفظ کرده تا در فرصتی مناسب آن را وارد بازار نفت کنند. ریسک کوتاه‌مدت دیگر که حالا معامله‌گران بازار نفت را درگیر خود کرده است، جنگ ارزی میان کشورهای اثرگذار بر اقتصاد جهانی برای کاهش هرچه‌ بیشتر ارزش پول خود به منظور تقویت صادرات است که می‌تواند معادلات جدیدی را رقم بزند.

در این میان حجم بالای ذخایر نفت و مشتقات آن، مانند بنزین نیز ریسک دیگری ارزیابی می‌شود که این عرضه پنهان بر قیمت نفت فشار می‌آورد. در کنار ریسک‌های یاد شده، اخیرا احتمال بازگشت لیبی به بازار نفت نیز ریسک دیگری از سوی کارشناسان ارزیابی می‌شود. آنطور که دولت لیبی اعلام کرده است، شرکت ملی نفت این کشور بر اساس مذاکراتی که با شورشیان این کشور داشته است، قصد دارد برخی پایانه‌های نفتی را در این کشور بازگشایی کند.آنطور که دولت لیبی اعلام کرده است این کشور قصد دارد تولیدات 300 هزار بشکه‌ای در روز خود را با اجرای برنامه‌های جدید، به 600 تا 900 هزار بشکه در روز افزایش دهد. این میزان از افزایش تولید و ورود آن به بازار جهانی نفت می‌تواند مشکل افزایش عرضه را با بحران بیشتری همراه سازد.

کاهش پیش‌بینی‌ها از رشد اقتصادی کشورهای اثرگذار در اقتصاد جهانی نیز از دیگر ریسک‌هایی است که در کنار عوامل دیگر تبدیل به مانعی برای ورود خریداران به بازار نفت شده است. نگرانی از خروج بریتانیا از اروپا، ضعف اقتصادهای مهم آسیایی و آمار نه‌چندان مطلوب اقتصاد آمریکا کارشناسان را نسبت به رشد اقتصاد جهانی و در نتیجه تقاضای نفت مردد کرده است.

سه سناریو از کف قیمت نفت

در چنین شرایطی در حالی بازار پیش‌بینی برای تعیین کف قیمت برای نفت داغ شده است که «دنیای اقتصاد» سه کف قیمتی برای نفت ارزیابی کرده است. بر این اساس سناریوی نخست برای کف قیمت نفت، 40 دلار در هر بشکه است که با نگاهی به تحولات هفته گذشته بازار نفت ارزیابی می‌شود. معاملات هفته گذشته به خوبی نشان دادند که با ورود قیمت نفت به زیر 40 دلار، معامله‌گران فضا را مناسب ارزیابی کرده و به سرعت وارد معاملات می‌شوند؛ اتفاقی که مانع حرکت پایدار قیمت نفت به کانال 30 دلار شده بود. اما با توجه به فشار ریسک‌های کوتاه‌مدت یاد شده، احتمال شکسته شدن این کف و ورود نفت به قیمت‌های پایین‌تر نیز مطرح می‌شود.

در صورت رخ دادن چنین اتفاقی، کف قیمتی 26 دلار برای هر بشکه، به‌عنوان دومین سناریو مطرح می‌شود که در دسته پیش‌بینی‌های بدبینانه قرار می‌گیرد. با توجه به تجربه نفت در این کف قیمتی که در فوریه سال جاری شاهد آن بوده‌ایم، به نظر می‌رسد حتی قیمت نفت به کمتر از این سطح ورود نخواهد کرد چراکه حالا شرایط بنیادین به واسطه پیش‌بینی‌های مثبتی که برای قیمت سال آینده نفت وجود دارد، بهتر از شرایطی است که در ماه فوریه در جریان بود. اما سناریوی سوم که به‌عنوان منطقی‌ترین سناریو مطرح می‌شود، کف قیمتی بین دو سناریوی قبلی و در کانال 30 دلار است که با توجه به شرایط فعلی محتمل‌تر به نظر می‌رسد.

به عبارت دقیق‌تر عوامل فشار بر قیمت نفت در کوتاه‌مدت توانایی شکست کف 40 دلاری و سقوط به قیمت‌های پایین‌تر را دارند اما برای شکست کف 30 دلاری خوش‌بینی‌‌ها به آینده نفت باعث می‌‌شوند خریداران در این قیمت‌ها وارد بازار شده و از ریزش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کنند. قیمت نفت خام ایالات متحده آمریکا تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 16:30 به وقت تهران) روی قیمت 92/ 39 دلار در هر بشکه معامله شد. این قیمت در حالی برای نفت خام آمریکا رقم خورد که قیمت بازگشایی بازار این محصول روی 70/ 39 دلار برای هر بشکه قرار داشت که نشان‌دهنده رشد جزئی آن در طول معاملات روز گذشته بود.

با این حال نفت خام آمریکا در معاملات روز گذشته زیر سطح 40 دلار باقی ماند تا برای نخستین‌بار از ماه آوریل، در این جایگاه قرار گرفته باشد. نفت خام برنت نیز با قیمت 22/ 42 دلار در هر بشکه معامله شد تا در میانه معاملات و نسبت به لحظه بازگشایی این بازار رشدی 42 سنتی را تجربه کرده باشد. حال باید دید معامله‌گرانی که برای خرید نفت ارزان کمین کرده‌اند، تحولات آینده بازار نفت را چگونه رقم خواهند زد.