براساس آمار اعلام شده از سوی سازمان توسعه و تجارت، بیشترین کالاهای ایرانی در مدت زمان مذکور به کشورهای چین، امارات‌متحده عربی، ترکیه، عراق و کره جنوبی صادر شده‌اند. با این شرایط می‌توان گفت هند که فصل گذشته در لیست 5 کشور اول صادراتی ایران قرار داشت، از این لیست حذف و ترکیه جایگزین آن شده است. این کشور توانسته رتبه سوم را به خود اختصاص دهد و به مقصد جدید برای صادرکنندگان تبدیل شود.

سازمان توسعه تجارت 5 کشور عمده مقصد صادراتی را در چهارماه منتهی به تیرماه سال جاری منتشر کرد. براساس این گزارش، بیشترین کالاهای ایرانی در دوره مذکور به کشورهای چین، امارات متحده عربی، ترکیه، عراق و جمهوری کره‌جنوبی صادر شده‌اند. آمار اعلام شده حکایت از تغییر در جدول مقاصد صادراتی کشور دارد؛ به‌طوری که براساس آمار 4 ماه منتهی به تیر سال جاری هند از لیست 5 مقصد صادراتی ایران حذف و ترکیه به لیست 5 مقصد صادراتی ایران افزوده شد و توانست رتبه سوم را ازآن خود کند. صادرات کالا به سه کشور هدف از جمله چین، ترکیه و کره‌جنوبی، هم به لحاظ وزنی و هم از نظر ارزشی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته با افزایش روبه‌رو بوده است، اما این در حالی است که صادرات کالا به دو کشور امارات متحده عربی و عراق از نظر ارزش با افت مواجه شده است.

از سویی آخرین آمار منتشر شده از سوی سازمان توسعه تجارت، نشان می‌دهد در 4 ماه منتهی به تیرماه سال 95، مجموع صادرات غیرنفتی نشان از رشد 36 درصدی به لحاظ وزنی و رشد 21 درصدی از نظر ارزش نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد. همچنین در مدت مذکور، شاهد رشد صادراتی در 4 بخش صنعت، پتروشیمی، فرش و صنایع دستی و معدن از نظر ارزشی نسبت به مدت مشابه سال گذشته هستیم، اما دو بخش میعانات گازی و کشاورزی افت را تجربه کرده‌اند. البته کارنامه تجارت خارجی ایران در چهارماه منتهی به تیرماه سال 95 حاکی از تراز تجاری مثبت است. تراز تجاری ایران در مدت زمان مذکور معادل 3 میلیارد و 443 میلیون دلار مثبت است. همچنین حجم تجارت خارجی ایران طی 4 ماه منتهی به تیرماه سال 95، معادل 29 میلیارد و 173 میلیون دلار است.

ریز آمار صادرات غیرنفتی

گزارش پیش رو نشان می‌دهد صادرات کالا با احتساب میعانات گازی کشور در 4 ماه منتهی به تیر ماه سال 1395، به لحاظ وزنی 41 میلیون و 161 هزار تن و از نظر ارزشی 16 میلیارد و 308 میلیون دلار است. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته، صادرات غیرنفتی با احتساب میعانات گازی به لحاظ وزنی 30 میلیون و 184 هزار تن و از نظر ارزشی 13میلیارد و 465 میلیون دلار گزارش شده است. بر این اساس، آمار چهارماه منتهی به تیر ماه سال 95 نشان از رشد 36 درصدی به لحاظ وزنی و رشد 21درصدی از نظر ارزشی نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد. براساس این گزارش، پنج قلم عمده صادراتی کشور در مدت مذکور شامل میعانات گازی به ارزش 2 میلیارد و 912 میلیون دلار، گاز طبیعی مایع شده به ارزش یک میلیارد و 940 میلیون دلار، گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی به ارزش 575 میلیون دلار، سایر روغن‌های سبک و فرآورده‌ها به‌جز بنزین 510 میلیون دلار و پرویان مایع شده به ارزش 494 میلیون دلار است.

این گزارش همچنین به ریز آمار صادرات غیرنفتی در مدت مذکور می‌پردازد که مطابق آمارها، صادرات میعانات گازی در 4 ماه منتهی به تیرماه سال 95، به لحاظ وزنی 5 میلیون و 943 هزار تن و از نظر ارزشی 2 میلیارد و 912 میلیون دلار میلیون دلار ثبت شده است. البته میزان صادرات در این بخش در مدت مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی 7 میلیون و 406 هزار تن و از نظر ارزشی 3 میلیارد و 192 میلیون دلار است. آمارها حاکی است که صادرات میعانات گازی به نسبت مدت مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی افت 20درصدی و از نظر ارزشی افت 9درصدی داشته است. مطابق آمار، صادرات در بخش صنعت در 4 ماه منتهی به تیرماه سال 95، به لحاظ وزنی 11 میلیون و 172 هزار تن و از نظر ارزشی 5 میلیارد و 73 میلیون دلار گزارش شده که میزان صادرات در این بخش در مدت مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی 8 میلیون و 444 هزار تن و از نظر ارزشی 4 میلیارد و 39 میلیون دلار بوده است. آمارها حاکی از این است که درصد تغییرات صادرات در بخش صنعت نسبت به مدت مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی رشد 32 درصدی و از نظر ارزشی رشد 26 درصدی را تجربه کرده است. به گفته محمود بازاری رشد 26 درصدی صادرات در بخش صنعت بیشتر متاثر از اجرایی شدن برنامه‌ها و مقررات حمایتی دولت باشد.

از سوی دیگر، آمار منتشر شده نشان می‌دهد در مدت مذکور صادرات در بخش پتروشیمی به لحاظ وزنی 13میلیون و 684 هزار تن و از نظر ارزشی 6میلیارد و 769 میلیون دلار بوده که میزان صادرات در این بخش در مدت مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی 8 میلیون و 302 هزار تن و از نظر ارزشی 4 میلیارد و 783 میلیون دلار گزارش شده است. براساس این آمار، شاهد رشد مثبت در این بخش هستیم، به‌طوری که در بخش پتروشیمی نسبت به مدت مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی 65 درصد رشد و از نظر ارزشی 41 درصد رشد را تجربه کرده‌ایم. به گفته مدیر کل دفتر توسعه صادرات کالا سازمان توسعه تجارت، افزایش واردات محصولات پتروشیمی کشورهایی مانند کره جنوبی، رشد 41 درصدی در این بخش را رقم زده که توانسته به رشد صادرات آن کمک فراوانی کند.

آمارها نشان می‌دهد در بخش فرش و صنایع‌دستی در 4 ماه منتهی به تیرماه سال 95، به لحاظ وزنی 2 میلیون و 800 هزارتن به ارزش 92 میلیون دلار صادرات صورت گرفته است که میزان صادرات این کالا در مدت مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی 3 هزارتن و از نظر ارزشی 72 میلیون دلار گزارش شده است که نشان از افت 7درصدی به لحاظ وزنی اما رشد 28 درصدی از نظر ارزشی دارد. همچنین براساس آمار منتشر شده میزان صادرات در بخش کشاورزی در مدت مذکور به لحاظ وزنی یک میلیون و 279 هزار تن و از نظر ارزشی یک میلیارد و 54 میلیون دلار گزارش شده است. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته میزان صادرات در این بخش به لحاظ وزنی، یک میلیون و 186 هزار تن و از نظر ارزشی یک میلیارد و 147میلیون دلار گزارش شده که نشان از رشد 8 درصدی به لحاظ وزنی اما شاهد افت 8درصدی از نظر ارزشی دارد. به گفته بازاری، با توجه به رشد منفی ادامه‌دار صادرات بخش کشاورزی، انتظار می‌رود در پایان فصل جاری تحرک و رشد مثبت در این بخش اتفاق بیفتد.

میزان صادرات در بخش معدن در مدت مذکور، به لحاظ وزنی 9 میلیون و 80 هزارتن و از نظر ارزشی 408 میلیون دلار گزارش شده است که در مدت مشابه سال گذشته میزان صادرات در این بخش به لحاظ وزنی 4 میلیون و 843 هزار تن و از نظر ارزشی 232 میلیون دلار ثبت شده است که نشان از رشد 87/5 درصدی به لحاظ وزنی و رشد 76 درصدی از نظر ارزشی دارد. بازاری همچنین در تحلیل رشد حاصل شده در بخش معدن گفت: رشد بخش معدن ناشی از رشد صادرات بخش فلزات به‌ویژه مس و مصنوعات مس است که باید با تزریق نقدینگی و منابع اعتباری به صنایع پایین‌دستی آن، صادرات با ارزش افزوده‌ی بیشتری را رقم زد. البته مدیر کل دفتر توسعه صادرات کالا سازمان توسعه تجارت، معتقد است که عملکرد صادرات غیرنفتی در مدت مذکور در حالی رقم خورده که روند صادرات ماه‌های ابتدایی سال پیش‌بینی‌های دیگری را به‌دنبال داشت؛ اما این در حالی است که براساس آمار مذکور، بیشتر بخش‌های کالایی از جمله پتروشیمی، صنعت، فروش و صنایع‌دستی و معدن با رشد مثبت قابل قبولی همراه است.

5مقصد عمده صادراتی

براساس آمار منتشرشده، 5 بازار نخست صادراتی ایران به ترتیب کشورهای چین، امارات متحده عربی، ترکیه، عراق و جمهوری کره را شامل می‌شود که سهم این بازارها از کل صادرات 68 درصد است. البته ریز آمار مهم‌ترین بازارهای هدف صادراتی ایران در 4 ماه منتهی به تیرماه سال 1395 نشان می‌دهد که چین با 2 میلیارد و 938 میلیون دلار، نخستین مقصد صادراتی ایران است که سهم ارزشی صادرات به چین از کل صادرات، 18 درصد گزارش شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل 9 درصد رشد را نشان می‌دهد. دومین مقصد صادراتی ایران، امارات متحده عربی با 2میلیارد و 482 میلیون دلار است که سهم ارزشی این کشور از مجموع صادرات ایران، 15/2 درصد است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت 9 درصدی را تجربه کرده است.

سومین مقصد صادراتی ایران، کشور ترکیه با 2میلیارد و 174 میلیون دلار است که سهم ارزشی صادرات به این کشور از مجموع صادرات، 13/3 درصد است که نشان از رشد 10 درصدی دارد. عراق چهارمین مقصد صادراتی ایران است که ایران توانسته در 4 ماه منتهی به تیرماه سال 95، به این کشور یک میلیارد و 924 میلیون دلار صادرات انجام دهد که سهم صادرات به این کشور از مجموع کل صادرات 11/8 درصد است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته نشان از افت 5 درصدی دارد. کره‌جنوبی پنجمین مقصد صادراتی ایران است که در مدت مذکور توانسته یک میلیارد و 491میلیون دلار کالا از ایران وارد کند که براساس آمار منتشرشده سهم ارزشی صادرات ایران به این کشور 9/1 درصد عنوان شده که نسبت به مدت مشابه نشان از رشد بالاتر از 2 هزار و400 درصدی دارد.

براساس آمار سازمان توسعه تجارت، مجموع ارزش صادراتی ایران به 5 کشور مذکور، 11 میلیارد و 26 میلیون دلار است که 68 درصد سهم ارزشی از کل صادرات را به خود اختصاص می‌دهد و نسبت به مدت مشابه سال گذشته نشان از رشد 16 درصدی دارد. همچنین مطابق آمارها، متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی در 4 ماه منتهی به تیرماه 396 دلار است. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته قیمت هر تن کالای صادراتی446 دلار بوده که این امر نشان از افت11 درصدی است. البته بازاری، بر این باور است برای استمرار رشد مثبت صادرات کالاهای غیرنفتی، ضروری است که خدمات، پشتیبانی صادرات به‌ویژه در بخش‌های پولی، ارزی، استرداد، مالیات ارزش افزوده تامین منابع برای فعال شدن خطوط اعتبار صادراتی، رقابتی شدن خدمات بندری و... از سوی دستگاه‌های مربوطه انجام شود.