تحلیلگران بازار نفت درحالی از پسابرجام به فرصتی برای بازگشت شرکت‌های بزرگ نفت و گاز جهان همچون شل انگلیس، توتال فرانسه و انی ایتالیا یاد می‌کردند که شرکت ملی نفت ایران با شرکت‌های چینی برای توسعه میادین نفت کشور به توافق رسیده است.

بر این اساس پس از مذاکره و توافق با شرکت‌های ساینوپک و CNPC به منظور توسعه فاز دوم میادین مشترک نفتی یادآوران و آزادگان شمالی، حالا پای یک شرکت جدید چینی هم برای مشارکت در اجرای طرح ازدیاد برداشت نفت از میدان مسجد سلیمان به میان آمده است.

غلامرضا منوچهری معاون شرکت ملی نفت ایران با اشاره به سفر هفته گذشته یک هیات نفتی ایران به پکن، اعلام کرد: در سفر اخیر هیات نفتی ایران به پکن، ٢ طرف برای همکاری در اجرای طرح ازدیاد برداشت نفت از میدان مسجد سلیمان هم به توافق رسیده‌اند.

از این رو با گذشت حدود چهار سال از خلع ید شرکت CNPCI  چین از طرح توسعه و بهره برداری میدان مسجدسلیمان به عنوان قدیمی‌ترین میدان نفتی ایران و خاورمیانه، حالا توافق‌های جدیدی برای بازگشت چینی‌ها به این میدان پا به سن گذاشته صنعت نفت ایران حاصل شده است.

توقف تولید نفت از بخش شمالی مسجدسلیمان

ابراهیم پیرامون مدیرعامل شرکت نفت و گاز مسجدسلیمان خرداد ماه سال جاری درباره آخرین وضعیت تولید نفت از میدان مسجدسلیمان، گفت: نفت درجای میدان نفتی مسجد سلیمان حدود ۶.۵ میلیارد بشکه بوده و از زمان دارسی تاکنون، تنها ۱۸ درصد از این نفت درجا برداشت شده است.

این مقام مسئول با اعلام اینکه  تاکنون ۹۹ درصد از حجم ذخایر قابل استحصال میدان نفتی مسجد سلیمان برداشت شده است، تصریح کرد: به عبارت دیگر می‌توان گفت که این میدان نفتی به پایان عمر اولیه خود نزدیک شده است.

پیرامون با بیان اینکه هم اکنون بیش از ۸۰ درصد نفت این مخزن در زیر زمین محصور شده که می توان با اجرای روش‌های EOR و IOR اقدام به تولید نفت از آن کرد و ضریب بازیافت آن را افزایش داد، یادآور شد: پیش از این شرکت چینی یال شمالی این میدان را در قالب طرح بیع متقابل توسعه داد که منجر به افزایش تولید از این میدان شد اما پس از آن به دلیل مشکلات ایجاد شده روی تاسیسات این طرح، عملا تولید از یال شمالی متوقف شد.

به گفته مدیر عامل شرکت نفت و گاز مسجدسلیمان پیش بینی می‌شود بعد از رفع مشکلات قراردادی بازسازی این بخش از میدان نفتی مسجدسلیمان آغاز شود.

این درحالی است که حدود پنج سال قبل (مهر ماه ۱۳۹۰)، همزمان با بهره‌برداری از طرح توسعه میدان نفتی مسجدسلیمان توسط CNPCI  چین، شرکت ملی نفت ایران با پیشنهاد واگذاری عملیات راهبری، نگهداری و تعمیرات بخش بالادستی این میدان نفتی به شرکت چینی مخالفت کرد.

از سوی دیگر غلامحسین بابادی مدیر برنامه‌ریزی شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب دی ماه ۱۳۹۳ در یک نشست خبری از توقف تولید نفت از چاه‌های میدان مسجدسلیمان خبر داده و گفته بود: این توقف تولید نفت پیمانکار چینی به دلیل اشکالات فنی در پمپ‌های درون چاهی به وجود آمده است.

تاریخچه توسعه قدیمی‌ترین میدان نفت خاورمیانه

هدف از اجرای طرح توسعه میدان نفتی مسجد سلیمان افزایش تولید ۲۵ هزار بشکه در روز نفت خام بوده است که با تکمیل مراحل تولید آزمایشی در شرایط فعلی به طور پایدار روزانه حدود ۲۸ هزار بشکه نفت از این میدان قدیمی نفت کشور استخراج می‌شود. ارزش قرارداد طرح توسعه میدان نفتی مسجدسلیمان با شرکت چینی حدود ۲۰۰ میلیون دلار برآورد شده است.

در طول بیش از یکصد سال گذشته، بالغ بر یک میلیارد و یکصد میلیون بشکه طلای سیاه از سازند آسماری میدان نفتی مسجدسلیمان برداشت شده است که مطابق با مطالعات اکتشافی انجام گرفته در شرکت ملی نفت ایران، امکان استخراج در مجموع پنج میلیارد بشکه نفت از میدان مسجدسلیمان وجود دارد.

پیش بینی می‌شود تولید از قدیمی‌ترین میدان نفتی خاورمیانه در فاز دوم با ۳۰ هزار بشکه افزایش به بیش از ۵۵ هزار بشکه در روز برسد و این در حالی است که بر اساس مطالعات انجام گرفته، ظرفیت تولید روزانه تا سقف ۸۰ هزار بشکه نفت خام در میدان مسجدسلیمان وجود دارد.

مطالعات زمین‌شناسی شرکت ملی نفت ایران نشان می‌دهد که تاکنون حدود ۲۰ درصد از نفت درجای مخزن مسجدسلیمان برداشت شده است که با تکمیل طرح توسعه، ضریب بازیافت در یکی از قدیمی‌ترین مخازن نفتی جهان به حدود ۲۰ درصد افزایش می‌یابد.

نفت تولیدی میدان مسجدسلیمان دارای درجه «ای پی آی ۳۸» بوده که پس از فرآورش در واحد بهره‌برداری، به واحد بهره‌برداری نفت سفید و از آنجا به اهواز منتقل می‌شود.

میدان نفتی مسجدسلیمان، نخستین و قدیمی‌ترین میدان نفتی در خاورمیانه در شهرستان مسجدسلیمان و در استان خوزستان واقع شده که در سال ۱۲۸۷ خورشیدی (۱۹۰۸ میلادی) توسط یک شرکت انگلیسی کشف شد.

تاکنون ۳۱۷ حلقه چاه در این میدان پیر نفتی حفاری شده که ۲۸۵ حلقه چاه از این تعداد در مخزن آسماری تکمیل شده است. حداکثر تولید نفت از مخزن آسماری مسجدسلیمان در سال ۱۳۱۲ شمسی به میزان ۱۱۲ هزار بشکه در روز بوده شده که پس از گذشت ۱۰۳ سال از کشف میدان، میزان دبی نفت به تدریج کاهش یافته است.