کشور آلمان که طی سال‌های اخیر و پس از وضع تحریم‌های اتحادیه اروپا در سال 1391 از فهرست پنج کشور عمده طرف معامله واردات ایران حذف شده بود، طی پنج ماهه آغازین سال جاری بار دیگر به این فهرست بازگشته است.

در سال 85 ایران معادل پنج میلیارد و 74 میلیون و 531 هزار دلار کالا از آلمان وارد کرده بود. در این سال آلمان دومین مبدأ واردات ایران پس از امارات متحده عربی و پیش از چین، سوئیس و فرانسه بود. در سال‌های 86 و 87 نیز آلمان همچنان دومین کشور طرف معامله واردات ایران باقی ماند، اما پس از آن به‌تدریج این کشور جایگاه خود را در فهرست پنج کشور عمده طرف معامله واردات کشورمان از دست داد. ارزش کل واردات ایران از آلمان در سال 94 به میزانی معادل یک میلیارد و 803 میلیون و 773 هزار دلار کاهش یافته است.

اما در حال حاضر بررسی آخرین آمارهای تجاری گمرک ایران نشان می‌دهد که طی پنج ماهه منتهی به مردادماه سال 95 کشور آلمان مجددا به فهرست پنج کشور عمده مبدأ واردات ایران بازگشته است. طی این پنج ماه ایران معادل 938 میلیون و 402 هزار دلار کالا از آلمان وارد کرده است. با توجه به اینکه تقریبا همزمان با شدت یافتن تحریم‌ها علیه کشورمان، آلمان از فهرست پنج کشور عمده طرف معامله واردات ایران خارج شده، به نظر می‌رسد بازگشت این کشور و ارتقای جایگاه کشوری مانند کره جنوبی در این فهرست، می‌تواند نشان‌دهنده تأثیرگذاری لغو تحریم‌ها در وضعیت مبادلات و شرکای تجاری ایران باشد.

کالاهایی که ایران از آلمان وارد می‌کند

اقلام عمده وارداتی ایران از آلمان در سال 94 عبارت بودند از: «آنتی سرم‌ها دیگر مشتقات خونی و محصولات مصونیت‌بخش»، «گندم»، «مکمل‌های دارویی»، «ماشین‌ها و دستگاه‌های مکانیکی»، «الیاف سنتتیک»، «ماشین آلات و دستگاه‌های به هم فشردن، شکل دادن یا قالب‌گیری سوخت‌های معدنی جامد،‌ خمیرهای سرامیکی و سایر محصولات معدنی، ماشین‌های درست کردن قالب‌های ریخته‌گری از ماسه»، «مکمل غذایی»، «تراکتورهای جاده‌ای برای نیمه تریلرها»، «ماشین‌های بافندگی تار و پودباف برای پارچه‌بافی»، «داروهایی که تولید داخلی ندارند» و «ماشین آلات برای پر کردن، بستن،‌ در پوش گذاشتن یا درزگیری بطری‌ها، پیت‌ها و غیره و دستگاه‌های گازدار کردن نوشابه‌ها» و همچنین دیگر انواع ماشین آلات.

تأثیر توسعه واردات از آلمان بر رشد اقتصادی ایران

با توجه به اینکه اقلام عمده وارداتی ایران از آلمان را انواع ماشین آلات تشکیل می‌دهد، این پرسش مطرح می‌شود که آیا می‌توان با گسترش واردات این نوع محصولات چشم‌اندازی از رشد صنعتی ایران را متصور شد؟ با توجه به کاهش شدید ارزش واردات ایران از آلمان طی سال‌های اخیر، آیا هنوز می‌توان امید داشت که با توسعه واردات ماشین آلات و ابزارهای تولید به جای واردات محصولات مصرفی از کشورهایی مانند چین، نشانه‌هایی از رشد اقتصادی در کشور نمایان شود؟